غلامرضا امیرخانی، نویسنده، مترجم، تاریخ نگار و معاون سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره این اثر بیان کرد: کتاب «شیعه در اسلام» از دستنوشتههای مرحوم محمود شهابی به کوشش غلامرضا امیرخانی از سوی نشر دادور منتشر شد. این کتاب برای بررسی تاریخچه تفهیم کتاب‌هایی است که در زمینه تشیع برای سایر ادیان نوشته شده است. ماجرای تالیف کتاب از این قرار است که یک استاد برجسته آمریکایی به نام ویلیام مورگان، استاد کالج نیویورک که کرسی استادی در اختیار داشت تصمیم به تحقیق در این زمینه گرفت. مرگان در دوره جوانی و میانسالی سال‌های زیادی در کشور هند زندگی می‌کرد. در هند آشنایی خوبی با ادیان آسیایی پیدا کرد و به همین دلیل به این نتیجه رسید که بتواند ادیان آسیایی مانند هندو را برای انگلیسی‌زبانان در کل دنیا معرفی کند.
امیرخانی ادامه داد: او پس از بررسی دین بودایی، به سراغ دین اسلام رفت و به این نتیجه رسید که این دین را از زبان دانشمندان جهان اسلام معرفی کند و یازده نویسنده مسلمان را از مصر، یمن، تونس و شرق آسیا و پاکستان انتخاب کرد و با تحقیقی که انجام داد به نام مرحوم محمود شهابی رسید و به او سفارش داد در قالب نسبتا مختصری مذهب شیعه را معرفی کند.
این پژوهشگر تصریح کرد: با تحقیقی که مرحوم شهابی در این زمینه انجام داد کتاب مختصری را گردآوری کرد که آن فصلی از کتاب اصلی شد که آن را با «شیعه در اسلام» نام نهاد؛ این کتاب دو بخش داشت؛ بخش اول برای هدف بشر نوشته شد و کلیاتی درباره این است که هدف انسان چیست؟ و دین اسلام را معرفی می‌کند و در قسمت دوم فقط به مبحث شیعه می‌پردازد و آن را برای موسسه مورگان فرستاد تا کتاب اصلی را تدوین کنند. این کتاب در دهه پنجاه میلادی با عنوان «اسلام صراط مستقیم» به چاپ رسید. ظاهرا ویراستار اصلی یا سرویراستار تصمیم می‌گیرد بخشی از مطلب استاد شهابی را منتشر نکند و بخش دوم که درباره شیعه است را تنها به زبان انگلیسی ترجمه و در آن کتاب منتشر کند و به همین خاطر به فاصله نسبتا کوتاهی با همکاری موسسه انتشارات فرانکلین، کتابفروشی حقیقت در تبریز این کتاب را به فارسی ترجمه و با نام «اسلام صراط مستقیم» منتشر کرد. در حقیقت مترجمان اطلاعی از دستنوشتههای مرحوم شهابی نداشتند و متن انگلیسی را به فارسی ترجمه کردند. ما در چند سال اخیر در کتابخانه ملی به تعدادی از آثار چاپ نشده مرحوم شهابی برخورد کردیم. مرحوم شهابی از استادان اولیه دانشکده حقوق بود و افرادی مانند شهید بهشتی و شهید باهنر و بزرگانی مانند استاد اکبر ثبوت، استاد عبدالله انوار و دکتر ناصر کاتوزیان از شاگردان او بوده‌اند.
به گفته امیرخانی، این کتاب از حیث مولف کتاب مهمی است و آن گونه سیدحسین نصر نقل می‌کند مورگان در سال 1343 شمسی به ایران می‌آید. در آن سفر مورگان همراه دکتر نصر موفق می‌شود که علامه طباطبایی را ملاقات کند و تحت تاثیر علامه قرار می‌گیرد و پس از آن آثاری از نوشته‌هایی به زبان انگلیسی ترجمه می‌کند. در حالی مورگان دست به ترجمه می‌زند که کار مرحوم شهابی دو سال قبل از کتاب مورگان چاپ شده بود. نتیجه این جلسه طبق نوشته دکتر نصر این بود که علامه طباطبایی کتابی با این عنوان می‌نویسد که به کتاب «شیعه در اسلام» معروف است. این کتاب به دفعات چاپ شده ولی کتاب مرحوم شهابی بر کتاب علامه طباطبایی مقدم است. به هر حال از حیث موضوع کتاب و تازگی مباحث شاید کتاب مهمی نباشد، ولی از حیث تاریخ و سیر تلاش‌ها و کوشش‌هایی که برای معرفی شیعه صورت گرفته بسیار حائز اهمیت است.
این پژوهشگر بیان کرد: من دست‌نوشته مرحوم شهابی را که در کتابخانه ملی موجود بوده است بازنویسی و تدوین کرده‌ام. من در اسنادِ مرحوم شهابی دیدم که مرحوم محققی لاهیجی، مدیر مرکز اسلامی هامبورگ با سربرگ مرکز اسلامی هامبورگ به مرحوم شهابی نوشته‌اند که ما ترجمه آلمانی این کتاب را منتشر کنیم و کسب اجازه کردند و البته هنوز نمی‌دانیم که متن آلمانی هم ترجمه شده است یا خیر.
یادآوری می‌شود کتاب «شیعه در اسلام» از سوی نشر دادور به چاپ رسیده است.
سه‌شنبه ۶ مهر ۱۴۰۰ - ۰۸:۳۵
نظر شما