خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بوشهر- داود علیزاده: نخستین جشنواره استانی شعر خلیج فارس «دوبیتی و رباعی» به‌همت سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر در حال برگزاری است. این نخستین بار است که جشنواره‌ای با این موضوع و چنین محدوده قالبی (دوبیتی و رباعی) برگزار می‌شود. درباره روند برگزاری، اهداف و دورنمای این جشنواره با غلامرضا ابراهیمی، دبیر اجرایی این رویداد به گفت‌وگو نشستیم. غلامرضا ابراهیمی درحالی به عنوان دبیر اجرایی این جشنواره منصوب شده است که هم اکنون به‌عنوان نائب رئیس انجمن شعر و ادبیات داستانی بوشهر و مدرس کارگاه شعر آهنگ دیگر حوزه هنری استان و دبیر مرکز استعدادهای درخشان در بندر بوشهر به تدریس و فعالیت ادبی - فرهنگی مشغول است. همچنین از وی مجموعه‌های شعر «گزیده رباعی معاص»، «رستاخیز شن‌ها»، «با لهجه دریا و ابریشم»، «از نفس فروردین»، «بانوی آب و آینه»، «سبزهای اناری»، «به تعبیر لاله‌ها»، «تلاوت لب‌های تشنه» و... منتشر شده است.
 
آقای ابراهیمی در شروع بفرمایید که جشنواره استانی شعر خلیج‌فارس، با کدام هدف و ضرورت برگزار می‌شود؟

پیشینه دریانوردی ایرانیان در خلیج‌فارس به نقل از نویسندگانی سترگ چون سرآرنولد ویلسون، جرجی زیدان و قدری قلعه به پانصد سال پیش از میلاد مسیح و در دوران سلطنت «داریوش اول» برمی‌گردد. داریوش، نخستین ناوگان دریایی جهان را به‌ وجود آورد و کشتی‌های او طول رودخانه سند را تا کرانه‌های اقیانوس هند و دریای عمان و خلیج‌فارس پیمودند. گرچه این آبراهه در تمام متون تاریخی و جغرافیایی عربی و اروپایی «خلیج‌فارس» نام‌گذاری شده است‌؛ امّا از دهه ۱۳۳۰ خورشیدی از سوی ملی‌گرایان عرب به چالش کشیده شد. کشورهای عربی از دهه ۱۹۶۰ میلادی با گسترش اندیشه‌های پان عربی توسط «جمال عبدالناصر» از نام جعلی خلیج عربی استفاده کردند؛ که این امر سبب تحریک عواطف و احساسات و غرور ایرانیان به‌ویژه طیف وسیع شاعران و هنرمندان شد.

بدین ترتیب برگزاری «جشنواره‌ استانی شعر خلیج‌فارس»، گامی کوچک؛ اما درخشان در راستای پاسبانی از هویت تاریخی و فرهنگی خلیج‌فارس و خلق آثار بدیع شاعران هم استانی است. البته به تعبیر نیما یوشیج «آن‌که غربال به دست دارد از عقب کاروان می‌آید». حافظه تاریخی ادبیات ایران، بعدها در این مورد قضاوت خواهد کرد. فی‌المثل با یک جست‌وجو در گوگل، زیباترین اشعار را از منوچهر آتشی و شاعران هم‌استانی در این زمینه خواهیم یافت.

استقبال از جشنواره استانی شعر خلیج‌فارس، تاکنون چگونه بوده است؟

با وجود محدودیت موضوع و قالب جشنواره و نیز مدت‌زمان اندک، آن‌هم در ایام ضیافت الهی و شرایط خاص کرونایی، شاهد دریافت آثار وزین شاعرانی هم استانی در دو قالب رباعی و به‌ویژه ویژه دوبیتی بودیم. لازم به ذکر اینکه استقبال گسترده‌ ادب ‌‌دوستان، سبب شد که با تمدید (مهلت دریافت آثار تا ۱۰ خردادماه) نظاره‌گر زایش و پویش آثاری فاخر، برای خلیجِ دَری و مادری باشیم.

از کیفیت آثار ارسالی به دبیرخانه جشنواره رضایت داشتید؟

باتوجه به اینکه بوشهر مهد دیرین دوبیتی‌سرایان نامی در سطح استان و کشور است، شاهد بیشترین آثار ارسالی در قالب دل‌نشین «دوبیتی» بودیم؛ همچنین با استقبال دبیرخانه از پذیرش اشعار گویشی، مجالی دل‌انگیز جهت بالا بردن کمیّت و کیفیت آثار فولکلور، درباره خلیج‌‌فارس فراهم شد. شایسته است قالب رباعی نیز - که خون خیام و عطار و مولوی در رگ‌های آن جاری ا‌ست - مرکز ذهن و زبان شاعران جوان و پویای جنوب قرار گیرد.
 
این جشنواره به‌صورت مستمر برگزار خواهد شد یا به‌صورت استثنایی در این برهه برگزار شده است؟

طبق جلسه‌ای که با رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی شهرداری بندر بوشهر داشتیم، به‌خاطر شرایط نامساعد حاکم بر کشور به‌دلیل کرونا، نخستین دوره جشنواره شعر خلیج‌فارس به‌صورت «استانی» برگزار می‌‌‌شود. بی‌شک با اهتمام ویژه در این مرحله، باروری گلستان شعر و ادب استان، در ادای دین به خلیج همیشه فارس انگیزه دیرین ماست. این سازمان چون گذشته آمادگی خود را جهت برافراشتن «درفش کاویانِ شعر» در سطح ملی اعلام می‌دارد.

چرا دوبیتی و رباعی به‌عنوان قالب این جشنواره انتخاب‌ شده است؟

استان بوشهر خاستگاه دوبیتی ‌سرایان مطرح و ماندگاری چون فایز و مفتون و ملاحسن کبگانی و فاضل و... در سطح استان و کشور است و پیوند دیرین دوبیتی با شروه نیز این ادعا را ثابت می‌کند. از دیگرسو، تاکنون شاهد عدم جلوه‌آرایی و پرتوافشانی دوبیتی و رباعی با موضوع خلیج‌فارس - چونان غزل و مثنوی و چهارپاره و شعر نیمایی و آزاد- در کنگره‌های کشور بوده‌ایم. بنابر دلایل فوق و نیز کوتاهی زمان جهت خلق و دریافت آثار، بر آن شدیم تا با باز شدن پنجره‌ای روشن و معطر به سمت دوبیتی و رباعی با موضوع خلیج‌فارس، تجلی «شعر و شور و غرور» را به تجربه بنشینیم.

چرا به سراغ موضوع خاص «خلیج‌فارس» رفتید؟

خلیج‌فارس جدا از هویت تاریخی و فرهنگی ما ایرانیان، نانِ معاش و ارتزاق شبانه بندرنشینان است. ما بوشهری‌ها «نان‌ونمک خلیج‌فارس» را خورده‌ایم و به‌نوعی نمک پروده‌ای مادر دیرین جاشوان و ناخداها هستیم؛ بنابراین رسالت صیانت از شناسنامه ماندگار خلیج‌فارس، بیش‌ازپیش، بر شانه ما بوشهری‌ها سنگینی می‌کند. خلیج‌فارس خانه ماست. این‌بار آمده‌ایم تا با شعر، کلید خانه‌مان را به دست بگیریم.

برگزاری این‌گونه جشنواره‌ها، چقدر به پویایی شعر استان کمک می‌کند؟

استان بوشهر را از دیرباز در ادبیات با نام مفاخری چون فایز دشتی، منوچهر آتشی، نعمتی‌زاده، علی باباچاهی و محمد بیابانی و نیز چهره‌هایی مطرح نظیر صادق چوبک، رسول پرویزی، منیرو روانی‌پور، محمدرضا صفدری و محسن شریف و... در ادبیات داستانی می‌شناسند. قلمدارانی برجسته که هریک به فراخور اندیشه و آثار فاخرشان، مُعرّفِ کهن دیار نخل و آفتاب و دریا بوده‌اند. این جشنواره نیز به‌ مثابه خلیج‌فارس، فرصتی آبی برای غوص در دریای معانی جهت صید مروارید واژه و خلق آثار بدیع جهت کمک به گنجینه شعر و ادب استان است. بوشهر در موضوعات متعدد ادبی نظیر حماسه، پایداری، عشق و آیین و سُنت‌ها همگام و یا پیشگام در ادبیات کشور بوده است.

چه سازمان‌ها و ارگان‌هایی با شما همکاری کردند؟

میزبان اصلی این جشنواره سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر است و هم‌اکنون کار جشنواره در مراحل پایانی جذب و دریافت آثار توسط دبیرخانه است. بنده بر خود فرض می‌دانم از رئیس محترم سازمان جناب دکتر بارگاهی و همکاران ارجمندشان در طرح و حمایت و راه‌اندازی دبیرخانه جشنواره، تشکر و امتنان داشته باشم. همچنین قدردان شاعران فرهیخته هم استانی در استقبال کم‌نظیر از این رویداد معتبر ادبی و نیز مطبوعات و رسانه‌های محلی در انتشار و ترویج فراخوان جشنواره باشم. بی‌شک در ادامه راه نیز با مساعدت هیات محترم داوران و پوشش خبری صمیمانه صداوسیما و اصحاب رسانه، شاهد به ثمر نشستن آیین اختتامیه خواهیم بود.