خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-ياشار هدايى: «کتاب خواندن درمان روح و روان»، عنوان کتابی است که در آخرین ماه سال ١٣٩٨،توسط موسسه «خانه کتاب» روانه بازار نشر شده است. اما چنین عنوانی با محتوای گسترده کتاب همخوان نیست؛ چراکه تنها بخشی از کتاب به تاثیر مطالعه و خواندن بر روح و روان کودکان و نوجوانان اختصاص دارد. شاید از این‌روست که بر روی جلد کتاب، دو عنوان فرعی دیگر نیز در صدر و ذیل عنوان اصلی نشسته است:
عنوان فرعی نخست، به طرح این پرسش در روتیتر کتاب پرداخته است که «مهمترین کاری که می‌توانیم برای کودکان‌مان انجام دهیم چیست؟» اما عنوان فرعی دوم با زیرتیتر «چهل و سه مقاله درباره نقش شگفت‌انگیز کتاب و مطالعه برای کودکان و نوجوانان»،بیش از دو تیتر دیگر با محتوای فربه کتاب تناسب دارد.
چهل و سه مقاله مندرج در این کتاب، به قلم متخصصان حوزه کتاب کودک و نوجوان هستند و هریک از زوایایی متنوع و متفاوت موضوع کتاب و کتابخوانی کودکان و نوجوانان را واکاوی کرده‌اند. این مقاله‌ها از سوی مرجان آقبلاغی گردآوری و ترجمه شده‌اند.
موضوع بخشی از مقاله‌ها، دوگانه‌هایی با کتاب هستند که با دفاع نویسندگان از کتاب نوشته شده‌اند. دوگانه‌هایی چون «کتاب و تلویزیون»، «کتاب و اسباب بازی»، «کتاب و فیلم» و...از آن جمله‌اند. موضوعات متنوع دیگری چون: روش‌های ترویج، اهمیت کتابخانه‌ها، کتابخوانی در تابستان، اهمیت دوباره‌خوانی، تاثیر مطالعه بر مغز و ذهن و معیارهای انتخاب کتاب، نيز در ديگر مقاله‌ها مطرح شده‌اند.
مترجم در مقدمه‌ای کوتاه با اشاره به اینکه «شاید مهمترین و البته بهترین اختراع بشر تا امروز، کتاب بوده باشد»، افزوده است: «با مطالعه این کتاب درمی‌یابیم که اگر قرار باشد برای فرزندان‌مان در آینده سرمایه‌ای مثلا در حد و اندازه آپارتمانی متوسط و حساب بانکی قابل اعتنا کنار بگذاریم، بهتر است پیش از هر مال اندوزی‌ای به او انس و آشنایی با کتاب را یاد بدهیم.» او مقدمه را با سخنی از خورخه لوئیس بورخس، نویسنده شهیر آرژانتینی به پایان برده است که: «بهشت،کتابخانه‌ای بی‌انتهاست.»
مترجم کتاب با انتخاب چهل‌وسه مقاله و ترجمه آنها توانسته است، راهنمای خوبی برای خوانندگانش باشد و آنان را در دستیابی به بهشت‌زمینی پر از کتاب، ترغیب و تهییج کند و در این راستا نکات ارزنده‌ای را در اختیار آنان قرار دهد. اما در مقدمه خود، بى‌آنكه به نحوه جمع‌آوری مقاله‌ها و ملاک انتخاب آنها اشاره كرده باشد، صرفا به بیان این نکته بسنده کرده است که «هر یک از این ٤٣ مقاله کتاب، از میان بیش از ١٥٠ مقاله گلچین شده‌اند.»
مقاله‌های مندرج در کتاب فاقد ویژگی‌های شکلی و ظاهری یک پژوهش هستند. حجم کوتاه آنها و فقدان ارجاعات مرسوم، از این جمله‌اند. مترجم و گردآورنده کتاب نیز مشخص نکرده است که این اختصار و پرهیز از ارائه منابع، توسط مترجم صورت گرفته و یا اصل مقاله‌ها چنین بوده‌اند.علاوه بر این، تخصص و کارنامه علمی و عملی نویسنده‌ها، در کتاب درج نشده است و در پاورقی مقاله‌ها نیز تنها به ذکر نام منبع اصلی مقاله‌ها (بدون تاریخ انتشار) اکتفا شده است.
محتوای مقاله‌ها نیز اغلب، گسترده‌تر و پرمایه‌تر از چیزی است که تیترها معرفی كرده‌اند. به‌طوری که در هر مقاله، علاوه بر موضوع محوری، چندین نکته ریز و درشت دیگر پیرامون کتاب و کتابخوانی مطرح شده است. شاید تلاش برای یافتن نکات و موضوعات مشترک مقالات و دسته‌بندی موضوعی آنها در قالب چند فصل، می‌توانست کار خوانندگان را در دسترسی به اطلاعات مورد نیازشان،سهل‌تر کند. اگر چه حجم کم کتاب تا حدودی این مشکل را برطرف کرده است.
این نقصان‌های شکلی، چیزی از ارزش محتوايى کتاب و تلاش فاخر مترجم در گردآورى و به کارگیری زبانی سلیس در ترجمه نمی‌کاهد.محتوایی ارزنده که به دور از مطول نویسی‌های زائد، در کتابی خوش دست و خوش‌خوان عرضه شده است. اما چنین نقصان‌هایی شاید دست پژوهشگران حوزه ترویج کتابخوانی را در دستیابی به اصل منابع و احتمالا منابع بیشتر کوتاه کرده است.
خواندن اين كتاب از سوى خانواده‌ها و والدين از آن‌رو حائز اهميت است كه آنها با آگاهى به اهميت كتاب و كتابخوانى در زندگى كودكان و روش‌هاى علاقه‌مند كردن كودک و نوجوان به كتاب، فرصت مغتنم و ذى قيمت دوران كودكى را براى خواندن و مطالعه از دست نمى‌دهند.
پنجشنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۹ - ۰۹:۳۰
نظر شما