حسین فقیه، مدیرعامل شرکت سروش مهر رضوان، تولیدکننده اپلیکیشن واقعیت افزوده «بادبادک» در حوزه کتاب در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره لزوم تولید کتاب‌های واقعیت افزوده گفت: حوزه واقعیت افزوده یکی از حوزه‌های بسیار فعال، موثر و کاربردی آموزش در دنیای امروز است و یکی از بخش‌های مهم آن در حوزه آموزش، بخش کتاب آن است.
 
کتاب‌های واقعیت افزوده؛ پلی بین نشر سنتی و مدرن
فقیه کتاب‌های واقعیت افزوده را پلی بین نشر سنتی و مدرن دانست و اظهار کرد: با رشد کتاب‌های الکترونیک، بین ناشران و صاحبان حوزه کتاب دغدغه حذف یا کم‌شدن کتاب کاغذی و جایگزین شدن کتاب‌های دیجیتال به‌جای آن وجود دارد. این دغدغه همیشه بوده و همواره تقابل اینچنینی بین رویه مدرن با نگاه و رویه سنتی وجود داشته؛ اما فناوری واقعیت افزوده بین این دو حوزه یک رابطه منطقی ایجاد کرده است.
 
او ادامه داد: پیشنهاد عمده ما به ناشران، حرکت و ورود به این حوزه است اما برآورد بعضی از ناشران که هنوز به نشر سنتی نگاه می‌کنند، این است که این فناوری ممکن است آن‌ها را به خطر بیندازد. درحالی‌که فناوری واقعیت افزوده مبتنی بر نسخه کاغذی است؛ یعنی ضمن اینکه نسخه کاغذی کتاب لازم است، از فناوری روز و مدیاهای مختلف برای بهره‌مندی از محتوای کتاب استفاده می‌شود و اتفاقا به شیوه نشر سنتی و قدیم کتاب کمک می‌کند.
 
این تولیدکننده نرم‌افزار واقعیت‌افزوده، تولید کتاب با این فناوری را مخصوصا برای کودکان لازم دانست و گفت: در کتاب‌های کاغذی کودک، معمولا از جذابیت‌های مختلف مانند جلدها و طراحی جذاب‌تر و فرم‌ها فانتزی و متنوع برای تشویق کودک به کتاب و کتاب‌خوانی استفاده می‌شود. فناوری واقعیت ‌افزوده این جذابیت‌ها را به‌صورت کامل و مضاعف برای کودک و خردسال ایجاد می‌کند.
 
وی افزود: کودک و خردسال امروزی ارتباط تنگاتنگی با فناوری‌های روز و دستگاه‌های هوشمند دارد؛ بنابراین این فناوری عملا فناوری روز را هم به کودک و خردسال عرضه می‌کند و خواسته آن‌ها را منتفع و برطرف می‌کند. ضمن اینکه آن‌ها را به نسخه کاغذی مرتبط نگه می‌دارد و حتی حس خیلی متفاوتی در استفاده از نسخه کاغذی به آن‌ةا می‌دهد.
 
این کارشناس برنامه‌نویسی ادامه داد: ارائه کتاب مبتنی بر فناوری واقعیت افزوده، مخصوصا در حوزه کودک و خردسال و حتی نوجوان، هم به توزیع گسترده کتاب کمک می‌کند، هم به استفاده از رسانه‌های جدید و نشری که دیجیتال قلمداد می‌شود؛ روشی که قطعا در آینده یکی از فناوری‌های کاملا فعال در حوزه نشر و کتاب، به‌ویژه در حوزه کودک خواهد بود.
 
فناوری واقعیت‌افزوده بومی نیست!
مدیرعامل شرکت سروش مهر رضوان درباره چگونگی ورود این شرکت به تولید نرم‌افزار واقعیت افزوده در حوزه کتاب عنوان کرد: فناوری واقعیت افزوده، فناوری روز دنیا، حتی دنیای آینده است و قطعا یک فناوری بومی نیست. در داخل کشور هم شرکت ما در کنار برخی شرکت‌های فن‌افزار و متخصص این حوزه وارد شد و با انجام کارهای فنی و تخصصی‌، توانستیم به دانش به‌کارگیری این فناوری در حوزه‌های مختلف برسیم. برای مجموعه‌های مختلفی این محصول را در قالب همین فناوری تولید کرده‌ایم که یکی از این مجموعه‌ها، مجموعه «بادبادک» است.
 
فقیه درباره چرایی و چگونگی تولید نرم‌افزار واقعیت افزوده بادبادک گفت: بادبادک سفارش یکی از شرکت‌های زیرمجموعه «فناپ» به‌نام «باران‌تلکام» بود که قرارداد آن سال 94 بسته شد. آن‌ها مجموعه نشریاتی مخصوص کودکان با نام «نبات» داشتند و این نرم‌افزار تولید شد تا محتواهای چندرسانه‌ای را مبتنی بر نشریه نبات برای مخاطب کودک و خردسال ارائه کند.
  وی افزود: از «بادبادک» در زمان خودش استقبال خوبی شد و موفق هم بود؛ منتهی چون شرکت سفارش‌دهنده این نرم‌افزار کاملا تغییر رویکرد داد و عملا از این حوزه فاصله گرفت، موضوع را ادامه نداد. بنابراین از حدود دو سال پیش برنامه بادبادک متوقف شد. ما عملا هیچ پشتیبانی روی سیستم نداریم و دیگر نرم‌افزار خیلی مناسبی برای استفاده نیست.
 
مدیرعامل شرکت سروش مهر رضوان ضمن بیان اینکه پس از توقف نرم‌افزار «بادبادک» با شرکت‌ها و مجموعه‌های دیگری در این حوزه وارد مذاکره و همکاری شدیم، اضافه کرد: درحال مذاکره با ناشرهایی مانند انتشارات قدیانی -از انتشارات شناخته‌شده در حوزه کتاب کودک- هستیم؛ البته هنوز به نتیجه نرسیدیم. ناشرهای دیگری هم به این حوزه ورود پیدا کردند که هنوز ورودشان خیلی جدی و گسترده نیست.
 
خیلی از ناشرها فناوری واقعیت‌افزوده را نمی‌شناسند
این تولیدکننده نرم‌افزار واقعیت افزوده با اشاره به حضور کم‌رنگ ناشران در بازار کتاب واقعیت افزوده با وجود تشنگی بازار به این فناوری، اظهار کرد: سال 98 در نمایشگاه کتاب تهران مستقیم با خیلی از ناشران حوزه کودک درباره استفاده از همین فناوری صحبت کردم. بعضی از ناشرها اصلا با این فناوری آشنا نیستند و ابتدا باید خیلی تلاش کنیم این فناوری را به آن‌ها بشناسانیم. بعد باید آن‌ها را متقاعد و تشویق به استفاده از این فناوری کنیم که کار سختی است.
 
وی افزود: یک‌سری ناشران خیلی فعال هم بودند که فناوری را می‌شناختند اما تجربه‌های ناموفقی داشتند؛ مثلا با شرکت‌های ضعیفی در حوزه فناوری کار کرده بودند و آن شرکت‌ها نتوانسته بودند محصول قابل‌قبولی را در حوزه فناوری به آن‌ها ارائه دهند؛ لذا تجربه خوبی در این حوزه و تمایلی به تکرار آن نداشتند.

فقیه با اذعان به اینکه حتما نیاز نیست از نمونه‌های وارداتی نرم‌افزارهای واقعیت افزوده برای تولید این نوع کتاب استفاده شود؛ اضافه کرد: درست است این فناوری یک فناوری به‌روز است و مرتب در حال تغییر و توسعه است؛ ولی در داخل کشور هم مجموعه‌های کاملا فعال و قدرتمندی را در این حوزه داریم و الزاما توصیه بر این نیست که کسی بخواهد از نمونه‌های خارجی این نرم‌افزارها استفاده کند.
 
او ادامه داد: در کشور مجموعه‌های قوی و متشکل از جوان‌های فعال و نخبه، متخصص، دلسوز و علاقه‌مند هستند که در این حوزه کار می‌کنند. به نظر من اگر ورود و فعالیت در این حوزه فناوری به دست جوان‌های کشور باشد، قطعا موفق‌تر خواهد بود و ما را به سمت ملی کردن این فناوری در حوزهای مختلف می‌برد و در خیلی از موارد بدون هیچ دغدغه‌ای از خارج از کشور قطع ارتباط شود.
 
تولید نرم‌افزاد واقعیت افزوده داخلی به‌شدت هزینه‌بر است
مدیرعامل شرکت سروش مهر رضوان در پاسخ به این سوال خبرنگار ایبنا که آیا نرم‌افزارهای واقعیت افزوده ساخت این شرکت کاملا بومی است یا خیر؟ عنوان کرد: قطعا غیر از هسته مرکزی آن که از نمونه خارجی استفاده می‌شود، مابقی آن کاملا داخلی است. درواقع این فناوری‌ها از یک هسته مرکزی بهره‌مندند که فعلا از نوع خارجی آن استفاده می‌شود. اینکه شرکتی دانش‌بنیان یا فن‌افزاری در داخل کشور بخواهد نوع داخلی آن را تولید کند، امکان‌پذیر است ولی به دلیل اینکه به‌شدت بار مالی دارد، معمولا ترجیح بر این است که از همان نمونه‌های هسته مرکزی خارجی استفاده کنند.
 
وی افزود: اگر یک مجموعه مثل ما قرار باشد یک هسته مرکزی بومی برای یک برنامه واقعیت افزوده بنویسد، باید بالغ بر یک میلیارد تومان هزینه کند که تامین این هزینه برای مجموعه‌های ما که جوان هستیم، منطقی نیست؛ بنابراین معمولا از هسته مرکزی خارجی استفاده می‌کنیم ولی غیر از همین هسته مرکزی، تمام موارد دیگر آن در داخل انجام می‌شود.

فقیه درباره محدودیت‌های پیش روی شرکت تحت مدیریت خود درباره تولید کتاب‌های واقعیت‌افزوده عنوان کرد: از محدودیت‌های فناوری ما در تولید این نوع کتاب‌ها، نرم‌افزارهایی است که از سیستم عامل IOS استفاده می‌کنند؛ زیرا ما دچار تحریم‌های پیچیده‌ای در رابطه با «اپل» هستیم و در این قضیه خیلی چالش داریم. ولی در رابطه با کاربرانی که از سیستم عامل اندروید استفاده می‌کنند به هیچ‌وجه مشکل به‌روزرسانی نرم‌افزار را نداریم.
 
مقاومت ناشرها؛ سد راه تولید کتاب واقعیت افزوده
این تولیدکننده نرم‌افزار واقعیت افزوده در حوزه کتاب یکی از محدودیت‌های عمده در تولید کتاب مبتنی بر این فناوری را مقاومت ناشرها برای ورود به این عرصه خواند و گفت: نگاه ناشرها  به این حوزه‌ها نگاه مقاومتی است. یعنی ناشری که تیراژ کتاب‌های چاپی‌اش از 5000 نسخه در سال به 300 یا 400 نسخه رسیده است. با این افت فروش، امیدی به هزینه اضافه برای نرم‌افزار و بالابردن دوباره قیمت کتابش ندارد.
 
او ادامه داد: از این نگاه خود ما هم قبول نداریم، ولی معمولا وقتی یک کسب‌وکار با افت فروش مواجه می‌شود، در اولین قدم هزینه‌های تبلیغاتی‌اش را بالا می‌برد تا خودش را بیشتر عرضه کند و نشان دهد. راه‌حل دیگر اضافه‌کردن مکمل‌هایی برای جذب مشتری است و نرم‌افزار واقعیت افزوده عملا به‌عنوان یک مکمل جذاب با یک ظرفیت بسیار عالی است که جذابیت کتاب را چندبرابر می‌کند. ضمن اینکه این نوع کتاب موجب ارتباط و دسترسی مستقیم ناشر با مخاطب خود است و عملا برای یک ناشر خیلی متفاوت است.
 
مدیرعامل شرکت سروش مهر رضوان ضمن تاکید بر اینکه ناشرها نباید با گارد بسته سراغ فناوری‌هایی مثل واقعیت افزوده بروند، عنوان کرد: ناشرهایی که می‌خواهند در این حوزه ورود کنند، حتما سراغ شرکت‌هایی بروند که در حوزه فناوری توانمند باشند. سراغ شرکت‌های ضعیف نروند؛ زیرا شرکت‌هایی که توانایی فنی ضعیفی دارند، نمی‌توانند سرویس، خدمات و پشتیبانی و توسعه خوبی ارائه کنند و یک تجربه تلخ نسبت به این نرم‌افزار به ناشر می‌دهند.