فارس نوشت: پس از ورود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به جراحی بزرگ موسسات و ادغام آن‌ها برای چابک‌سازی و کاهش هزینه‌ها، معاونت فرهنگی این وزارتخانه نیز این تغییر مسیر را آغاز کرد و اکنون نیز آن را به مرحله اجرای نهایی رسانده است. هرچند گویا کسانی از این ادغام ناخشنودند و این نارضایتی را در جریان تودیع نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب ابراز داشتند.

* گام اول؛ محکم، با برنامه و قانونی
بر اساس این گزارش، همین چند روز پیش بود که در مسیر ادغام سه موسسه خانه کتاب، بنیاد شعر و ادبیات داستانی و موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی هر سه مدیر تودیع شده و سرپرست برای موسسه فراگیر معرفی شد. اما در مسیر تغییر مدیران، حرف و حدیث‌هایی مطرح شد که طی یک هفته‌ای که از آن می‌گذرد وزارت ارشاد و به طور خاص معاونت فرهنگی واکنشی به آنها نشان نداده است.
موضوع مهم اینجاست که بحث ادغام موسسات وزارت ارشاد از زمان وزارت «علی جنتی» بر این وزاتخانه مطرح شد. ‌در آن زمان، کارگروهی شکل گرفت که از تمام معاونت‌ها افرادی در آن حضور داشتند، اما تنها چند جلسه تشکیل شد و به مقام اجرا نرسید‍. بنابراین، ادغام موسسات وزارت ارشاد، مربوط به امروز نیست.
در این راستا «محسن جوادی» معاون فرهنگی وزیر ارشاد در مراسم تودیع مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان به چرایی این کار اشاره کرد و اینطور گفت که: «چاره‌ای جز ادغام موسسات نداشتیم. ضرورت‌های اقتصادی و بازتعریف کارهای پیشین این موسسات بر اساس مقتضیات زمان ما را بر آن داشت تا به مسیر ادغام وارد شویم تا موسسات را در کنار هم جمع کنیم و موسسه فراگیر و مادر را سامان دهیم. اما اقتضائات اداری اقتصادی، مالی و تغییر نقش‌ها و وظایف ساماندهی جدیدی را رقم زد. هر چند برای ما هم سخت بود، اما همه با هم آن را رقم زدیم. ساختارهایی که در شکل‌گیری آن تلاش داریم برای کمرنگی حوزه ادبیات نیست، بلکه تلاش داریم ساختارها به شکلی دیگر پیگیری شود.
نکته اینجاست که مصوبه نمایندگان پارلمان این مسئله را در مقام اجرا قرار داد. بنابراین کوچک‌سازی ساختار دولتی منطبق با برنامه ششم توسعه در آن راستاست؛ ضمن اینکه این تصمیم تنها به معاونت فرهنگی اختصاص ندارد؛ بلکه دیگر معاونت‌ها نیز مشمول آن هستند.
این موضوع در سخنان معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز مورد تاکید بود که کمرنگ شدن حوزه ادبیات و حذف سایر برنامه‌ها مورد تاکید نیست. به عبارت دیگر در طرح ساماندهی بنا نیست فعالیتی حذف شود؛ بلکه در این جراحی بزرگ قرار است ساختارهای اداری موسسات دچار تغییر شوند؛ نه برنامه‌ها.

* گام دوم؛ چابک کردن ساختار
شاید مهم‌ترین کلیدواژه این ادغام، «چابک‌سازی» باشد. وجود واحدهای مشترک و مشابه که در صورت ادغام و تجمیع می‌توانند ساختاری قوی پیدا کنند، اما در این چابک‌سازی کاهش فعالیت‌ها صورت نمی‌گیرد؛ بلکه بر فعالیت و رویکردهای نوین و نمایشگاه‌های مدرن تاکید خواهد شد. بنابراین باید اصلاح ساختار در گام اول انجام می‌شد.
اکنون از طرح سئوال درباره چرایی ادغام، گذشته و سخن گفتن از موضوعی که در مرحله نهایی قرار دارد، بیهوده به نظر می‌رسد. چرا که قرار است ماموریت‌های نوین برای موسسه فراگیر در اساسنامه دیده شود (در کنار بازنگری مسئولیت‌های کنونی)؛ پس در این راستا باید سند تحول راهبردی ترسیم شود.

* گام نهایی؛ تدوین سند چشم انداز، بازنگری در فعالیت‌ها، هوشمندسازی و روزآمد کردن تشکیلات
ادغام موسسات وزارت ارشاد اجتناب‌ناپذیر بود و این وزارتخانه نیازمند ساماندهی؛ زیرا موسساتی که به واسطه برنامه‌هایی در دوره‌ای تاسیس شده بود حالا باید دچار تحول می‌شد. تعریف موسسه فراگیر یا مادر از برنامه‌ها، تدوین سند چشم‌انداز، بازنگری در فعالیت‌ها و هوشمندسازی، روزآمد کردن تشکیلات و... از جمله اهدافی است که طی جلسات ادغام به آن توجه شده است.

* صالحی: ادغام نظام مدیریتی ما روان‌تر و هزینه‌های بالاسری و ستادی ما را کاهش می‌دهد
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که خود، پیش از این معاون فرهنگی همین وزارتخانه بوده است، در مورد ادغام موسسات مختلف در معاونت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید: بحث ساماندهی موسسات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که ۳۶ موسسه هستند، به این منظور نیست که کارمندان آنها را تعطیل و تعدیل کنیم؛ بلکه این اقدام در راستای چابک‌سازی است. به نظر می‌آید این تجمیع سامان‌یافته جدید کمک می‌کند نظام مدیریتی ما روان‌تر و هزینه‌های بالاسری و ستادی ما کاهش پیدا کند. اگر این امکان را پیدا کنیم که نظام همپوشانی را کمتر کنیم بهتر است. فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جز آنهایی که هم‌پوشان هستند و دیگر اولویت ندارد تعطیل نمی‌شود و آنچه اتفاق می‌افتد همگرایی و کاهش هزینه‌های بالاسری و نسبت روابط معاونت‌ها با مدیران و موضوعات دیگر است.
گام نهایی در این مسیر به زودی برداشته شده و ادغام نهایی می‌شود؛ کاری که لازم‌الاجرا بود و راه گریزی از آن نبود.