مولف کتاب «دو منظومه نویافته» در این باره به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بوشهر گفت: این اثر شامل دو منظومه نایاب و از دست‌رفته دکتر مهدی حمیدی شیرازی است که با یافتن نسخه اهدایی رهی معیری و محمد گلبن به‌همت انتشارات آرون به چاپ رسیده است. هر دو اثر به‌صورت نسخه مایکروفیلم بوده و من آن را تصحیح و بررسی کرده‌ام.
بشیر علوی ادامه داد: منظومه «سال‌های سیاه» در سال 1325 و منظومه «شکوفه‌ها» سال 1317 چاپ شده بودند که بلافاصله بعد از انتشار و در همان اوان کار نایاب شدند. از آنجا که در این دو اثر به‌ویژه «سال‌های سیاه» به‌شدت به دستگاه پهلوی به‌ویژه پهلوی اول تاخته شده و اشعاری تُند و گزنده در سرزنش و شماتت آن دوران و آن اشخاص سروده شده است، احتمال زیاد می‌رود که در همان روزهای اول انتشارش، از سوی عُمّال پهلوی جمع‌آوری و نابود شده باشد.
این پژوهشگر و منتقد ادبی تصریح کرد: این دو اثر به اثبات می‌رسانند که حمیدی شیرازی صرفا دغدغه عاطفه غنایی و فردی نداشته است؛ بلکه نسبت به وضعیت دوره و روزگار سیاسی و اجتماعی خود بی‌تفاوت نبوده است؛ چراکه در این دو منظومه شعرهایی غرّا و آتشین در رد ظالم و دوره ظلم سروده است.
بشیر علوی ادامه داد: منظومه «سال‌های سیاه» در سال 1325 و منظومه «شکوفه‌ها» سال 1317 چاپ شده بودند که بلافاصله بعد از انتشار و در همان اوان کار نایاب شدند. از آنجا که در این دو اثر به‌ویژه «سال‌های سیاه» به‌شدت به دستگاه پهلوی به‌ویژه پهلوی اول تاخته شده و اشعاری تُند و گزنده در سرزنش و شماتت آن دوران و آن اشخاص سروده شده است، احتمال زیاد می‌رود که در همان روزهای اول انتشارش، از سوی عُمّال پهلوی جمع‌آوری و نابود شده باشد.
این پژوهشگر و منتقد ادبی تصریح کرد: این دو اثر به اثبات می‌رسانند که حمیدی شیرازی صرفا دغدغه عاطفه غنایی و فردی نداشته است؛ بلکه نسبت به وضعیت دوره و روزگار سیاسی و اجتماعی خود بی‌تفاوت نبوده است؛ چراکه در این دو منظومه شعرهایی غرّا و آتشین در رد ظالم و دوره ظلم سروده است.
وی ادامه داد: «کشور خدایان»، «انعکاس افکار ایرانیان»، «جزیره‌نشین»، «از مجسمه شاه به چه فکر افتادم»، «وطن!»، «ایده‌آل رضاشاه»، «نبردگاه شهریور»، «غوغای آذربایجان» و ده‌ها عنوان شعر دیگر در این مجموعه نشانی از غنای عاطفه اجتماعی و فکری حمیدی شیرازی است.
علوی در پایان یادآور شد: افزون بر بررسی اشعار حمیدی شیرازی، در این اثر گفت‌وگویی با همسر و فرزند وی انجام داده‌ام و بسیاری از یادداشت‌ها و مقالات بزرگان آن دوره در خصوص آثار این شاعر نیز ضمیمه شده است.
یادآوری می‌شود، کتاب «دو منظومه نویافته» تصحیح دو کتاب نایاب حمیدی شیرازی به نام‌های «سال‌های سیاه» و «شکوفه‌ها» است که تیرماه ۹۹ به قلم بشیر علوی، نویسنده، منتقد و پژوهشگر ادبی بوشهری منتشر شده است. از علوی پیش از این آثاری چون «نیلوفران خونین»، «نقد چهارجانبه در شعر معاصر» و «ترجمان صبح» و «نیم‌قرن شعر بوشهر» به زیور طبع آراسته شده است.
مهدی حمیدی از شاعران مطرح معاصر در سال 1293 شمسی در شیراز متول شد. پدرش مرحوم سیدمحمد حسن ثقة الاعلام از بازرگانان معروف شیراز بود که در دوره‌های اول مجلس شورای ملی، از آن شهر به نمایندگی مجلس انتخاب شد. مادرش بانو سکینه آغازی یکی از زنان دانشمند و تربیت شده و اصیل و شاعری سخن‌سنج بود.
دکتر حمیدی بیش از دو سال و نیم نداشت که پدرش درگذشت و تربیت او به مادرش محول شد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه شعاعیه و دوره متوسطه در دبیرستان سلطانی شیراز به پایان رسید و در سال 1313 برای ادامه تحصیلات به تهران آمد به دانشسرای عالی داخل شد و به سال 1316 در رشته ادبیات فارسی با رتبه اول به اخذ لیسانس نائل شد.
حمیدی پس از اخذ لیسانس به کارمندی فرهنگ درآمد و برای انجام خدمت سربازی به تهران مراجعت کرد و به دانشکده افسری وارد شد و یک سال بعد درجه ستوان دومی برای خدمت افسری به شیراز برگشت. او در سال 1325 از دانشگاه تهران در رشته زبان و ادبیات فارسى موفق به اخذ دکترا و در رشته الهیات به تدریس مشغول شد.
در دوران معلمى عاشق یکى از دانشآموزان خود شد و غزل معروف «گر تو شاه دخترانى من خداى شاعرانم» را سرود که نام حمیدى را بر سر زبانها انداخت. این حادثه که منجر به ناکامی شد، کتاب‌های «عشق دربدر» و «اشک معشوق» را که محصول این عشق سوزان اوست به وجود آورد. کتاب‌های «پس از یکسال» و «سبکسری‌های قلم» نیز در این مدت منتشر شد.
حمیدی اولین مجموعه شعر خود را در سال 1321 با عنوان «از یاد رفته» منتشر کرد که تماماً در قالب غزل بود. او شاعرى بود که در جبهه مخالف نیما یوشیج و نوگرایان ایستاد و در پایان سال 1321 دومین دفتر شعرش را به نام «عصیان» به دست چاپ سپرد. حمیدى در سال 1324 قصیده «مصاحبه با نیما پیشواى نوپردازان» را منتشر کرده بود که در جبهه شعرای کلاسیک و مخالفان نیما یوشیج، او را در صف اول قرار داد. او بعد از شهریور 20 با قصاید حماسیوار پیرامون شرایط نابسامان سیاسى و اجتماعى ایران و در حمله به اشغالگران بیگانه و جدایى خواهان آذربایجان، مورد توجه خاص و عام واقع شد و به او لقب «شاعر ملى» داده بودند.
در همین سال مجموعه اشعاری به نام «شکوفه‌ها» را انتشار داد و عده‌ای از شعر شناسان با انتشار این دیوان ظهور شاعری بزرگ را مژده داده‌اند. پس از آثار مزبور «شاعر در آسمان» و «فرشتگان زمین» و «عصیان» که در حقیقت متمم دیوان اشک معشوق است به وسیله دکتر حمیدی انتشار یافت. مجموعه این آثار که نظم و نثر را به منتها درجه دلفریبی و زیبایی رسانده بود از عموم نقاط ایران چشم‌ها را به شیراز مهد سعدی و حافظ متوجه ساخت. «شکوفه‌ها و نغمههاى جدید» و «سالهاى سیاه» شامل اشعار وطنى و سیاسى- انتقادى، «پس از یک سال» و «اشک معشوق» شامل اشعار عاشقانه که همچنان تجدید چاپ مىشود، «ده فرمان» و «طلسم شکسته» عناوین بخشى از آثار اوست.
حمیدى در حوزه ترجمه نیز گاه‌گاهى فعال می‌شد و حاصل آن قطعه «زمزمه بهشت» مجموعه شعرى از کنستانتین دینالد و رمان «ما و شش پنى» از سامرست موام بود، این اثر بعدها با عنوان «ماه و شش پشیز» توسط پرویز داریوش به فارسى برگردانده و منتشر شد. دکتر حمیدى بعد از انقلاب اسلامى نیز کتابهاى «شعر در عصر قاجار» و «فنون شعر و کالبدهاى پولادین آن» را منتشر کرد و کتاب «دریاى گوهر» سه مجلد از مجموعه بهترین شاعران و نویسندگان معاصر جهان را که در سالهاى قبل از انقلاب ترجمه و منتشر کرده بود، تجدید چاپ کرد.
مهدی حمیدى شییرازی در تیرماه سال 1365 چشم از جهان فرو بست و در حافظیه شیراز به خاک سپرده شد.
نظر شما