محققان هنوز بهدرستی نمیدانند که چرا ام.اس برخی افراد را مبتلا میکند و در بقیه افراد ایجاد نمیشود. فاکتورهایی مثل سن، جنسیت، وراثت، نژاد، عوامل جغرافیایی و بیماریهایی مثل تیروئید، دیابت نوع 1 و روده تحریکپذیر، ریسک ابتلا به اماس را افزایش میدهند. اسپاسم و سفتی عضلات، بیحسی و فلج بهطور معمول در پاها، اختلال در دفع مدفوع یا ادرار و نیز اختلال در عملکرد جنسی، تغییرات ذهنی همچون فراموشی و یا عدم تمرکز، افسردگی و تشنج ازجمله شایعترین عوارض این بیماری هستند.
تحقیقات نشان میدهند که در بیماران مبتلا به اماس، میزان بالایی از پریشانی، کیفیت زندگی پایین، تغذیه نامناسب، اختلالات جنسی، مشکلات در نقش و روابط، سردردهای میگرنی، افسردگی، کیفیت خواب نامطلوب و همچنین نگرانی آسیبشناختی و اضطراب دیده میشود. پژوهشهای اخیر حکایت از شیوع 37 درصدی اختلالات اضطرابی در این بیماران دارند. همچنین مشکلات جسمانی و روانی این بیماران موجب شده که از کیفیت خواب و زندگی زناشویی مرتبط با روابط جنسی مطلوب بهرهمند نبوده و از این موضوع شاکی باشند.
کتاب «بهزیستی مبتلایان اماس: مروری بر مهمترین راهبردهای رواندرمانی کنترل بیماری اماس» نوشته مریم مهدوی در هفت فصل ابتدا به معرفی این بیماری، تشخیص و همهگیرشناسی آن میپردازد و در ادامه موضوعاتی همچون «اضطراب»، «کیفیت خواب»، «اختلالهای جنسی»، «گروهدرمانی شناختی-رفتاری»، «ذهنآگاهی» و «مدیریت تغذیه در بیماران اماس» را مورد بررسی قرار میدهد.
مولتیپل اسکلروزیس چیست؟
«بیماری مولتیپل اسکلروزیس (اماس)، یکی از بیماریهای مزمن و شایعترین بیماری از بینبرنده غلاف میلین سلولهای عصبی در سیستم اعصاب مرکزی میباشد. این بیماری بیشتر در بزرگسالان بین 15 تا 50 سال بروز میکند و یکی از شایعترین اختلالها در اوایل بزرگسالی است. شیوع این بیماری در ایران به 70 هزار نفر میرسد و بالاترین شیوع آن در خاورمیانه میباشد. شیوع این بیماری در جهان به حدود 2.5 میلیون نفر میرسد. بیماری ام.اس باعث ایجاد اختلال حسی، ضعف، گرفتگی عضلات، اختلال بینایی، اختلال شناختی، خستگی، لرزش اندامها، اختلال در دفع ادرار، مدفوع، عملکرد جنسی، کرختی، تاری دید، دوبینی و اختلال گفتاری میشود.
در این بیماری دستگاه ایمنی بدن بیمار بر علیه بافت عصبی خود واکنش التهابی نشان میدهد و موجب میلینزدایی بافت میشود. میلین که آکسون عصب را میپوشاند و در انتقال پیامهای عصبی در طول فیبرهای عصبی نقش دارد، آسیب میبیند و تخریب میشود. بدین وسیله سرعت هدایت الکتروشیمیایی را در مسیر بین سلولهای عصبی کاهش میدهد. تخریب میلین اغلب در نواحی خاص مانند عصب بینایی، ساقه مغزی، مخچه و ماده سفید نیمکرهای مغز، منجر به بروز مجموعهای از علائم بالینی بهصورت اختلال حسی، ضعف، گرفتگی عضلانی، اختلال بینایی، اختلال شناختی، خستگی، لرزش اندامها، اختلال در دفع ادرار و مدفوع، اختلال در عملکرد جنسی، اختلال در تعادل و غیره در فرد بیمار میشود.»
اماس و مشکلات مرتبط با خواب
«اکثر افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس یا اماس، به نحوی با مشکلات مرتبط با خواب درگیر میباشند که این مسأله به شدت میتواند بر فعالیتهای روزمره و ارتباطات اجتماعی و بهطور کلی کیفیت زندگی این افراد تأثیرگذار باشد. باورها و بازخوردهای نارساکنش درباره خواب، نشخوار فکری، نگرانی و برانگیختگی پیش از خواب از عوامل مهم در شروع و تداوم بیخوابی و کاهش کیفیت خواب محسوب میشوند. این موارد، متغیرهای محوری فرایندهای شناختی هستند. از آنجا که روش گروهی شناختی-رفتاری و درمانگری آن در پی اصلاح و بازسازی شناختهای بیماران است، میتوان حضور و شدت آنها را ازجمله متغیرهایی درنظر گرفت که از درمان شناختی-رفتاری متأثر میشوند که میتواند جهت بهبود وضعیت و کیفیت خواب و کاهش مشکلات احتمالی مرتبط با آن در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بسیار کمککننده باشد.»
نخستین چاپ «بهزیستی مبتلایان اماس» در 156 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه به بهای 48 هزار تومان از سوی انتشارات گنج علم در شیراز راهی بازار نشر شده است.
نظر شما