به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، نشست آسیب‌شناسی وضعیت سرانه مطالعه در استان فارس با حضور روح‌الله منوچهری، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان، زهیر حیاتی از اساتید علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شیراز، محمدرضا قانع، عضو انجمن کتابخانه‌های عمومی استان فارس و اعضای هیئت اندیشه‌ورز در سالن کتابدار اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس برگزار شد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان فارس در این نشست با اشاره به اینکه شاخص‌های کتابخانه‌ای در استان باید افزایش یابد، تصریح کرد: بر اساس شاخص‌های تعیین شده در سند چشم انداز ۱۴۰۴ در حوزه زیربنا باید به ازای هر ۱۰۰ نفر ۸ مترمربع فضای کتابخانه‌ای موجود باشد که این آمار در استان 1.53 است. همچنین در شاخص عضویت باید ۳۵ درصد مردم عضو کتابخانه‌های عمومی باشند اما در حال حاضر 3.2 درصد عضو هستند.
منوچهری در ادامه گفت: در جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان مصوب شد نشستی برای آسیب‌شناسی وضعیت سرانه مطالعه در استان برگزار شود. تاکنون نیز به دلیل اهمیت موضوع، بررسی آسیب‌های مطالعه در سطح ملی توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه برگزار شده است.
وی با اشاره به وضعیت مطالعه در بین ایرانیان گفت: متاسفانه سرانه مطالعه در جامعه ما پایین است و به رغم همه تلاش‌ها وضعیت مطالعه رضایت بخش نیست.
منوچهری تصریح کرد: سیاستگذاری‌های انجام شده در زمینه خواندن و مطالعه، خیلی کارآمد نیست و نیاز به اصلاح و بازنگری دارد. طرح‌های بزرگی به صورت پیمایشی انجام شده و این طرح‌ها به نهایت نرسیده و منجر به ارتقای سرانه مطالعه نشده است.
وی با اشاره به دلایل ناکامی طرح‌های گذشته، تاکید کرد: از جمله دلایل عدم موفقیت طرح‌ها می‌توان به ضعف در هدف‌گذاری و تحقق زیرساخت‌ها و پریشانی در اطلاع‌رسانی اشاره کرد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس گفت: انتظار ما این است که رصد آینده‌پژوهانه داشته باشیم، نیازهای اجتماعی محله‌ای را شناسایی کنیم تا دسترسی عادلانه برای همه اقشار جامعه ایجاد شود، پشتیبان این طرح را در نظر گرفته و متصدی این کار را مشخص کنیم. به همین منظور از هیات اندیشه‌ورز و اساتید علم اطلاعات و دانش‌شناسی استان دعوت کردیم تا با هم اندیشی به نتیجه خوبی در زمینه آسیب شناسی مطالعه برسیم.
زهیر حیاتی، از اساتید برجسته علم اطلاعات و دانش شناسی در این نشست با اشاره به اینکه پایین بودن سرانه مطالعه بحث جدیدی نیست و موضوعی حل نشده در جامعه ما محسوب می‌شود، گفت: در زمینه مطالعه باید مساله اقتصادی را هم در نظر بگیریم.
وی اضافه کرد: عدم نیاز مردم ایران به مطالعه، بیشتر به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه بر می‌گردد. اگر مردم دغدغه مسائل اقتصادی را نداشته باشند، بیشتر به سمت مطالعه گرایش پیدا می‌کنند.
طرح آسیب‌شناسی سرانه مطالعه در کشور به صورت پایلوت در فارس آغاز شود
محمدرضا قانع، عضو حقیقی انجمن کتابخانه‌های عمومی استان فارس گفت: توجه ما بیشتر این است که چرا مردم کتاب نمی‌خوانند. با این حال، سرانه مطالعه یک بخش از موضوع است. اگر سرانه مطالعه بالا رود چه تغییری در فرهنگ مردم به وجود می‌آید. هندوستان با ۱۱ ساعت مطالعه در ماه بالاترین آمار مطالعه را دارد اما آیا یک جامعه مدنی پیشرفته است.
وی ادامه داد: تاکنون طرح مدونی در ایران به صورت تحقیقی برای آسیب‌شناسی مطالعه انجام نشده، هرچند در همایش‌ها، کارگاه‌ها، مصاحبه‌ها به صورت پراکنده به این مقوله پرداخته شده است. این طرح می‌تواند به صورت پایلوت در فارس آغاز شود. برای این طرح به کارگروهی از متخصصان مختلف از جمله محققان در رشته‌های از علوم تربیتی، روان شناسی، آمار، جامعه شناسی، علم اطلاعات و دانش شناسی نیاز است.
نبود انگیزه مهمترین دلیل کتاب نخواندن مردم است
ناصر بهمنی، روان‌شناس و دبیر هیئت اندیشه‌ورز مسائل اجتماعی استان نیز در این نشست عنوان کرد: هیئت اندیشه‌ورز با دستور دفتر رهبر انقلاب اسلامی در استان‌ها و زیرنظر دفتر امور اجتماعی استانداری تشکیل شد. حیطه کار ما مسائل اجتماعی و مرتبط با خانه و خانواده است و مطالعه از عواملی است که برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی نقش موثری دارد.
وی نبود انگیزه را مهمترین دلیل کتاب نخواندن مردم دانست و گفت: عوامل انگیزشی دو بعد برون ذاتی و درون ذاتی است که در جامعه ما هیچ کدام وجود ندارد.
رفتارهای مطالعاتی مردم تغییر کرده است
بیژن خواجه‌نوری، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز در این جلسه عنوان کرد: در طرح جامع فرهنگی و اجتماعی شهر شیراز، سرانه مطالعه کتاب در شیراز در هفته یک ساعت برآورد شده است. این طرح در شهرداری رابطه معکوس بین مطالعه و آسیب‌های اجتماعی را نشان می‌داد، هرچه مردم بیشتر کتاب بخوانند آسیب‌ها کمتر است.
وی تصریح کرد: در کشورهای توسعه یافته میزان درآمد، مطالعه، تحصیلات و رتبه کاری هماهنگ است. طبقات اجتماعی متفاوت رویکرد جداگانه‌ای نسبت به مطالعه دارند. طبقه متوسط جامعه دغدغه کتاب دارد اما تا حدودی باید نیازهای اولیه‌اش رفع شود.
خواجه‌نوری هزینه تولید کتاب و چاپ را از دیگر دلایل کتاب نخواندن مردم دانست و گفت: رفتارهای مطالعه تغییر کرده اما سیاست‌گذاری ما در حوزه کتاب و کتابخوانی تغییر نکرده است. کتابخانه‌های عمومی هنوز پر از کتاب‌هایی است که با سلیقه مخاطب همخوانی ندارد و نیاز مخاطب امروز را برآورده نمی‌کند.
سوسن سهامی، عضو هیئت علمی دانشکده جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، کتاب خواندن را یک فعالیت عقلانی دانست و تاکید کرد: علاوه بر نیاز و انگیزه، مساله دیگر، آموزش است. نظام آموزشی ما بر موضوع پایین بودن مطالعه تاثیر داشته است. کنکور سبب شده که بیشتر افراد، کتاب و خواندن را امری استرس‌زا بدانند.
وی توزیع نابرابر کتابخانه‌های عمومی و ناشران را از دیگر عوامل عدم اقبال مردم به مطالعه دانست و ادامه داد: افراد برای انتخاب آزاد هستند اما انتخاب تحت تاثیر فرهنگ و آموزش است. دسترسی به کتاب وجود ندارد و در انتخاب کتاب علایق افراد کتابخوان در نظر گرفته نمی‌شود.
یادآور می‌شود، نشست آسیب‌شناسی وضعیت سرانه مطالعه در فارس با همکاری کتابخانه‌های عمومی و دفتر امور اجتماعی استانداری فارس برگزار شد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان فارس در این نشست با اشاره به اینکه شاخص‌های کتابخانه‌ای در استان باید افزایش یابد، تصریح کرد: بر اساس شاخص‌های تعیین شده در سند چشم انداز ۱۴۰۴ در حوزه زیربنا باید به ازای هر ۱۰۰ نفر ۸ مترمربع فضای کتابخانه‌ای موجود باشد که این آمار در استان 1.53 است. همچنین در شاخص عضویت باید ۳۵ درصد مردم عضو کتابخانه‌های عمومی باشند اما در حال حاضر 3.2 درصد عضو هستند.
منوچهری در ادامه گفت: در جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان مصوب شد نشستی برای آسیب‌شناسی وضعیت سرانه مطالعه در استان برگزار شود. تاکنون نیز به دلیل اهمیت موضوع، بررسی آسیب‌های مطالعه در سطح ملی توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه برگزار شده است.
وی با اشاره به وضعیت مطالعه در بین ایرانیان گفت: متاسفانه سرانه مطالعه در جامعه ما پایین است و به رغم همه تلاش‌ها وضعیت مطالعه رضایت بخش نیست.
منوچهری تصریح کرد: سیاستگذاری‌های انجام شده در زمینه خواندن و مطالعه، خیلی کارآمد نیست و نیاز به اصلاح و بازنگری دارد. طرح‌های بزرگی به صورت پیمایشی انجام شده و این طرح‌ها به نهایت نرسیده و منجر به ارتقای سرانه مطالعه نشده است.
وی با اشاره به دلایل ناکامی طرح‌های گذشته، تاکید کرد: از جمله دلایل عدم موفقیت طرح‌ها می‌توان به ضعف در هدف‌گذاری و تحقق زیرساخت‌ها و پریشانی در اطلاع‌رسانی اشاره کرد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس گفت: انتظار ما این است که رصد آینده‌پژوهانه داشته باشیم، نیازهای اجتماعی محله‌ای را شناسایی کنیم تا دسترسی عادلانه برای همه اقشار جامعه ایجاد شود، پشتیبان این طرح را در نظر گرفته و متصدی این کار را مشخص کنیم. به همین منظور از هیات اندیشه‌ورز و اساتید علم اطلاعات و دانش‌شناسی استان دعوت کردیم تا با هم اندیشی به نتیجه خوبی در زمینه آسیب شناسی مطالعه برسیم.
زهیر حیاتی، از اساتید برجسته علم اطلاعات و دانش شناسی در این نشست با اشاره به اینکه پایین بودن سرانه مطالعه بحث جدیدی نیست و موضوعی حل نشده در جامعه ما محسوب می‌شود، گفت: در زمینه مطالعه باید مساله اقتصادی را هم در نظر بگیریم.
وی اضافه کرد: عدم نیاز مردم ایران به مطالعه، بیشتر به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه بر می‌گردد. اگر مردم دغدغه مسائل اقتصادی را نداشته باشند، بیشتر به سمت مطالعه گرایش پیدا می‌کنند.
طرح آسیب‌شناسی سرانه مطالعه در کشور به صورت پایلوت در فارس آغاز شود
محمدرضا قانع، عضو حقیقی انجمن کتابخانه‌های عمومی استان فارس گفت: توجه ما بیشتر این است که چرا مردم کتاب نمی‌خوانند. با این حال، سرانه مطالعه یک بخش از موضوع است. اگر سرانه مطالعه بالا رود چه تغییری در فرهنگ مردم به وجود می‌آید. هندوستان با ۱۱ ساعت مطالعه در ماه بالاترین آمار مطالعه را دارد اما آیا یک جامعه مدنی پیشرفته است.
وی ادامه داد: تاکنون طرح مدونی در ایران به صورت تحقیقی برای آسیب‌شناسی مطالعه انجام نشده، هرچند در همایش‌ها، کارگاه‌ها، مصاحبه‌ها به صورت پراکنده به این مقوله پرداخته شده است. این طرح می‌تواند به صورت پایلوت در فارس آغاز شود. برای این طرح به کارگروهی از متخصصان مختلف از جمله محققان در رشته‌های از علوم تربیتی، روان شناسی، آمار، جامعه شناسی، علم اطلاعات و دانش شناسی نیاز است.
نبود انگیزه مهمترین دلیل کتاب نخواندن مردم است
ناصر بهمنی، روان‌شناس و دبیر هیئت اندیشه‌ورز مسائل اجتماعی استان نیز در این نشست عنوان کرد: هیئت اندیشه‌ورز با دستور دفتر رهبر انقلاب اسلامی در استان‌ها و زیرنظر دفتر امور اجتماعی استانداری تشکیل شد. حیطه کار ما مسائل اجتماعی و مرتبط با خانه و خانواده است و مطالعه از عواملی است که برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی نقش موثری دارد.
وی نبود انگیزه را مهمترین دلیل کتاب نخواندن مردم دانست و گفت: عوامل انگیزشی دو بعد برون ذاتی و درون ذاتی است که در جامعه ما هیچ کدام وجود ندارد.
رفتارهای مطالعاتی مردم تغییر کرده است
بیژن خواجه‌نوری، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز در این جلسه عنوان کرد: در طرح جامع فرهنگی و اجتماعی شهر شیراز، سرانه مطالعه کتاب در شیراز در هفته یک ساعت برآورد شده است. این طرح در شهرداری رابطه معکوس بین مطالعه و آسیب‌های اجتماعی را نشان می‌داد، هرچه مردم بیشتر کتاب بخوانند آسیب‌ها کمتر است.
وی تصریح کرد: در کشورهای توسعه یافته میزان درآمد، مطالعه، تحصیلات و رتبه کاری هماهنگ است. طبقات اجتماعی متفاوت رویکرد جداگانه‌ای نسبت به مطالعه دارند. طبقه متوسط جامعه دغدغه کتاب دارد اما تا حدودی باید نیازهای اولیه‌اش رفع شود.
خواجه‌نوری هزینه تولید کتاب و چاپ را از دیگر دلایل کتاب نخواندن مردم دانست و گفت: رفتارهای مطالعه تغییر کرده اما سیاست‌گذاری ما در حوزه کتاب و کتابخوانی تغییر نکرده است. کتابخانه‌های عمومی هنوز پر از کتاب‌هایی است که با سلیقه مخاطب همخوانی ندارد و نیاز مخاطب امروز را برآورده نمی‌کند.
سوسن سهامی، عضو هیئت علمی دانشکده جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، کتاب خواندن را یک فعالیت عقلانی دانست و تاکید کرد: علاوه بر نیاز و انگیزه، مساله دیگر، آموزش است. نظام آموزشی ما بر موضوع پایین بودن مطالعه تاثیر داشته است. کنکور سبب شده که بیشتر افراد، کتاب و خواندن را امری استرس‌زا بدانند.
وی توزیع نابرابر کتابخانه‌های عمومی و ناشران را از دیگر عوامل عدم اقبال مردم به مطالعه دانست و ادامه داد: افراد برای انتخاب آزاد هستند اما انتخاب تحت تاثیر فرهنگ و آموزش است. دسترسی به کتاب وجود ندارد و در انتخاب کتاب علایق افراد کتابخوان در نظر گرفته نمی‌شود.
یادآور می‌شود، نشست آسیب‌شناسی وضعیت سرانه مطالعه در فارس با همکاری کتابخانه‌های عمومی و دفتر امور اجتماعی استانداری فارس برگزار شد.
نظر شما