در اندیشه لاخمن تصحیح خطاهای نظری در مورد سرمایه میتواند مقدمه تصحیح خطاهای فکری رایج علم اقتصاد باشد. این کتاب حاوی پاسخهای فیصله بخش نیست، بلکه در مقابل پرسشهای تازهای را هم پدید میآورد که حاصل مقایسه این نظریه محض با واقعیت پیچیده جهان است.
آنان که نظریههای علم اقتصاد را دنبال میکنند میدانند که نظریهپردازان بازار آزاد همواره بر این اعتقاد هستند که دستی نامرئی منافع متکثر و گوناگون شهروندان موجود در بازار را با یکدیگر هماهنگ میکند و به عبارتی اگر بازار را به حال خود بگذاریم، منطق درونی آن میتواند همه چیز را سر و سامان دهد. در مقابل اما منتقدان بازار آزاد این شیوه تفکر را سادهانگاری محض میدانند و بر ناسازگاری موجود در بازار و از جمله رکودها و بحرانهای اقتصادی انگشت میگذارند. «لودویگ لاخمان» شاید از معدود نظریهپردازانی باشد که در میانه این مجادله ایستاده است و سعی در توضیح عملکرد دست نامرئی و به عبارتی مرئی کردن این دست دارد. او که سخت به سنت اتریشی ذهنیت گرایی در علوم اجتماعی پایبند است، در این کتاب به تبیین چگونگی تشکیل و انباشت سرمایه میپردازد. رویکرد او به نظریه سرمایه در تداوم و تکمیل آرا و ایدههای نظریهپردازانی چون اویگن بوم باورک و فردریش هایک قرار میگیرد.
این نکته را هم باید متذکر شد که برای کسانی که به روش و ادبیات رایج اقتصادی عادت دارند، احتمالا خواندن این کتاب چندان ساده نخواهد بود چرا که کتاب او از شیوههای مرسوم کتابهای اقتصادی چون نمودار و بهینهسازی استفاده نمیکند. نویسنده ده سال از عمر خود را صرف پژوهش در این کتاب کرده و سرانجام آن را در 1956 روانه بازار نشر میکند، زمانی که هنوز تحلیلهای غیر ریاضی مکتب اتریش به حاشیه برده نشده بود. با توجه به ویژگیهای خاصی که اندیشههای لاخمان دارد، مترجمان کتاب در پیش درآمدی مفصل به توضیح مفاهیم مهم در سنت اندیشه او پرداختهاند تا مخاطبان با ذهنی آماده بتوانند کتاب را دنبال کنند. این پیش درآمد با زبانی ساده و قابل فهم در درک بهتر مطالب فصول بعدی کمک زیادی به خوانندگان خواهد کرد.
کتاب از دو مقدمه(مقدمهای بر ویرایش دوم که 20 سال پس از ویرایش نخست کتاب منتشر شده است) و هفت فصل اصلی و یک ضمیمه تشکیل شده است. «هماهنگی سرمایه»، «درباره انتظارات»، «نظریه سرمایه و تحلیل فرآیند»، «معنای ساختار سرمایه»، «ساختار سرمایه و پیشرفت اقتصادی»، «ساختار سرمایه و ساختار دارایی» و «سرمایه در چرخه تجاری» فصول هفتگانه کتاب را تشکیل میدهند.
تعبیر ذهنی از پدیدههای اقتصادی
لاخمان در مقدمهای که بر چاپ نخست کتاب نوشته است، رویکرد خود در کتاب را این طور توضیح میدهد: «رویکرد ما در این کتاب گرایش دیگری از اندیشه اقتصادی مدرن را دنبال میکند. این رویکرد معطوف به تعبیرعینی و کمیت پذیر از پدیدهها نیست بلکه تعبیر ذهنی از پدیدهها را مد نظر قرار میدهد... هدف عمده این کتاب عمدتا احیای دوباره توجه به مسائل بنیادی مربوط به سرمایه است تا ارائه یک نظام قطعی از نتیجهگیریهای کلی. هدف ما ارائه خطوط کلی یک رویکرد جدید است و نشان دادن این که میتوان امیدوار بود این رویکرد برای تحلیل بعضی از مسائل بنیادی مربوط به سرمایه مناسب و مفید باشد؛ مسائلی نظیر بهرهوری سرمایه در پایان یک رونق قوی. هدف دیگر من در این کتاب انگشت نهادن بر پیامدهای برخی حقایق اقتصادی مشخص است که مدت هاست مورد بی اعتنایی واقع شده و نادیده گرفته شدهاند. و مهم تر از همه اینها تمایل دارم بر انتقال دانش یعنی تبادل بین اذهان آدمیان به عنوان عامل و ابزار نهایی همه فرآیندهای اقتصادی تاکید کنم».
در حقیقت در اندیشه لاخمان تصحیح خطاهای نظری در مورد سرمایه میتواند مقدمه تصحیح خطاهای فکری رایج علم اقتصاد باشد. خوانندگان باید توجه کنند که این کتاب حاوی پاسخهای فیصله بخش نیست، بلکه در مقابل پرسشهای تازهای را هم پدید میآورد که حاصل مقایسه این نظریه محض با واقعیت پیچیده جهان است.
کتاب «سرمایه و ساختار آن» به قلم «لودویک لاخمان» با ترجمه «محمد جوادی» و «امیررضا عبدلی» در 256 صفحه، تیراژ 500 نسخه، قیمت 43 هزار تومان به همت انتشارات دنیای اقتصاد وارد بازار نشر شده است.
نظر شما