کتاب «درآمدی بر تاریخ جامعهشناسی شناخت» آخرین اثر مرحوم منوچهر آشتیانی از سوی انتشارات مؤسسه فرهنگی هنری پگاه روزگار نو منتشر شد.
حال تحت عنوان درآمدی به تاریخ جامعه شناسی شناخت، اثر حاضر را تقدیم خوانندگان آن میسازم. این درآمد تنها شبحی از اطلاعات نگارنده درباره این بخش از دانش جامعه شناسی را نشان میدهد و نگارنده در این درآمد حتی استفاده مستقیمی از آثار اصلی خود ننموده است. مع الوصف نگارنده امیدوار است در این درآمد توانسته باشد علاقهمندان به این جامعه شناسی را با چند و چون این دانش تا حدی آشنا و علاقهمند سازد.»
پیشگفتار؛ چیستی جامعه شناسی شناخت؛ جامعه شناسی شناخت و تاریخ اندیشه؛ جامعه شناسی شناخت در آرای اندیشمندان؛ دورکهایم و جامعه شناسی شناخت؛ جامعه شناسی شناخت در دوران جدید؛ بحثهای توضیحی و انتقادی؛ مؤخره؛ یادداشتها؛ نمایه اشخاص و نمایه اصطلاحات عناوین بخشهای مختلف این کتاب را تشکیل میدهند.
در پشت جلد کتاب هم میخوانیم: «در مسیر طولانی تاریخ بشر روی کره خاکی، رابطه دیالکتیکی میان «هستی و شناخت» یا «وجود اندیشه»، انسان خردمند را از انسان جاهل و دیگر حیوانات جدا میکند. این رابطه دیالکتیکی از همان ابتدای تاریخ اندیشه بشری خود را در قالب اعتقاد به ادیان و اسطورهها در دو سنت غربی و شرقی نشان داد و انسانها از این طریق کوشیدند تا رابطه وجود خود با جهان هستی را در قالب اندیشه و تفکر بیان کنند. در دوران مدرن این دکارت بود که با «میاندیشم پس هستم» مبداء و محور هستی و شناخت را از خداوند به انسان تغییر داد. این «فلسفه انعکاسی» دکارت دعوتی است از متفکران دوران مدرن تا دیگر نه تنها به ابژه شناخت بیندیشند، بلکه «خودشناخت» را ابژه اندیشه قرار دهند.
«جامعه شناسی شناخت» شاخه جدید از دانش جامعهشناسی است که در صد و پنجاه سال اخیر نخست در فرانسه و آلمان و سپس در سایر کشورها در اندیشمندان بزرگی همچون یروزالم، دورکهایم، شئلر و مانهایم مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. اما این بدان معنا نیست که پیش از اینها رابطه میان جامعه و اندیشه انسانها از دید اندیشمندان و فیلسوفان مغفول مانده است. مرحوم منوچهر آشتیانی معرف علم نوپای جامعهشناسی شناخت در ایران بوده و چندین اثر در این زمینه از او منتشر شده است. وی در آخرین اثر خود یعنی «درآمدی بر تاریخ جامعهشناسی شناخت»، سیر تأمل بر رابطه دیالکتیکی میان «هستی و فکر» را از نخستین آغازههای تاریخ تفکر بشری از یونان و ایران باستان تا فلسفه مدرن دنبال کرده و این رابطه را در اندیشه متفکران معاصر از «بیکن»، «دکارت» و «کُنت» تا «مارکس»، «هگل»، «شئلر» و «دورکهایم» و سایرین پی گرفته است.
کتاب «درآمدی بر تاریخ جامعهشناسی شناخت» به قلم «منوچهر آشتیانی» در ۲۷۴ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و به بهای ۴۹ هزار تومان از سوی نشر پگاه روزگار نو در اختیار علاقهمندان قرار گرفته است. منوچهر آشتیانی، جامعهشناس و مترجم، پس از یک دوره بیماری طولانی، ۸ مهرماه جاری در سن ۹۰ سالگی درگذشت و قرار است امروز مراسم بزرگداشتی مجازی برای او برگزار شود.
نظر شما