به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) منوچهر اکبرلو از نویسندگان و پژوهشگران ادبیات نمایشی در ایران است. از او چندین نمایشنامه و کتاب با مضامین مذهبی و عاشورایی برای کودکان به چاپ رسیده است. به مناسبت نزدیک شدن به ایام مذهبی اربعین با او درباره متون نمایشی عاشورایی و چرایی پرداخته‌نشدن به اربعین گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

چرا در متون نمایشی ما کمتر به اربعین یا مسائل و اتفاقات پس از واقعه عاشورا پرداخته می‌شود؟
زمانی که به یک پدیده نگاه سطحی یا دمِ دستی یا مناسبتی داشته باشیم این اتفاق رخ می‌دهد. مثلا من چندین سال داور جشنواره تئاتر رضوی بودم. در بخش کودکان که با نام «ضامن آهو» برگزار می‌شد. دیدم اکثر متون فقط و فقط به روایت آهو و امام رضا می‌پردازند. یعنی کمتر تلاشی برای گسترش دامنه مفاهیم و موضوعات مرتبط با آن حضرت انجام نشده بود. خوشبختانه در یکی دو سال گذشته با پیشنهاد دوستان، این جشنواره گسترده شده است. یعنی کلیه مفاهیم اخلاقی و ارزشی که در سیره و احادیث امام رضا آمده می‌تواند در جشنواره به صورت نمایش اجرا شود. این سیاست باعث شده که کیفیت تعداد و سطح افراد شرکت‌کننده به شدت بالا برود. در زمینه فرهنگ عاشورا نیز نیازمند این گسترش نگاه هستیم تا از وضعیت کنونی خارج شده و به بسیاری از رویدادهای پیش و پس از عاشورا پرداخته شود. رویدادها و مفاهیمی که زیر مجموعه یک مفهوم بزرگ به نام فرهنگ عاشورا هستند.

چطور می‌شود یک تراژدی به عظمت عاشورا را وارد ادبیات نمایشی کودک و نوجوان کرد؟چه موانعی در این زمینه بوده و هست ؟
واقعه عاشورا در هر حال یکی از مهم‌ترین حوادثی است که در آن فرهنگ مورد نظر ما برای ترویج وجود دارد. بنابراین می‌تواند دستمایه خوبی برای خلق آثار ادبی و نمایشی قرار بگیرد. چنانچه در عمل شاهد تولیدات زیادی در این زمینه بوده‌ایم. اما کاستی اصلی در این است که برای مخاطب کودک و نوجوان بسیار کم کاری کرده‌ایم.به دلایل مختلف ادبیات و هنر عاشورایی برای کودکان کم کار شده و ضعیف بوده است. دلیل اول این که نهادهای دولتی وارد این عرصه شده‌اند و از آنجایی که در بسیاری از موارد کارشناس لازم را نداشته‌اند در عمل تعداد زیادی آثار تولید شده‌اند که کیفیت ادبی و هنری نداشته‌اند. در نتیجه مخاطب کودک و نوجوان از آنها استقبال نکرده‌اند. این امر سبب شده فضای ذهنی خوبی درباره ادبیات و هنر عاشورایی وجود نداشته باشد و هنرمندان و نویسندگان نیز وقتی با این مسئله روبه‌رو می‌شوند یا به آنها سفارش داده می‌شود تمایل زیادی ندارند. چون فکر می‌کنند باید آثاری سطحی و شعاری و «مدیرپسند» خلق کنند. طبیعی است که افراد حرفه‌ای تمایلی به این کار ندارند و در نتیجه در بسیاری موارد میدان در اختیار کسانی قرار می‌گیرد که یا حرفه‌ای نیستند یا دغدغه این مسائل را ندارند. در هر حال تجربیات پراکنده‌ای از سوی پژوهشگران و اهل فن برای کودکان و نوجوانان درباره تئاتر عاشورایی انجام شده است.
از جمله تلاش‌هایی که حسین فدایی حسین برای نوشتن تعزیه‌های ساده برای کودکان و نوجوانان انجام داده و تعدادی از آنها در نشریات کودک و نوجوان منتشر شده است.
در هر حال به نظر می‌رسد اگر شیوه‌های حمایتی نهادهای فرهنگی اصلاح شود و کار به اهل فن سپرده شود و تمایل مدیران به خلق آتار مخاطب‌پسند باشد و نه تابع سلیقه خودشان؛ می‌شود امیدوار بود که افرادی دارای دغدغه بیشتر به این سوی حرکت کنند.

خود شما هم در این زمینه آثاری تالیف کرده‌اید، از تجربه‌تان بگویید. 
 من نیز در این زمینه کارهایی کرده‌ام یکی از آنها کتاب پژوهشی «کودک و تعزیه» است که انتشارات حوا منتشر کرده است. در این کتاب بر اساس تجربیات پیشکسوتان تعزیه کوشیده شده به این پرسش پاسخ بدهیم که برای کودکان و نوجوانان چطور می‌توانیم تعزیه بنویسیم و اجرا کنیم. همچنین چند نمایشنامه با این محوریت نوشتم که برخی از آنها منتشر شده و برخی فقط اجرا شده از جمله «سه نمایشنامه عاشورایی» . مجموعه «سه نمایشنامه عاشورایی» از سه نمایشنامه برای گروه سنی کودک و نوجوان تشکیل شده است‌. من و امیر مشهدی‌عباس هرکدام یک نمایشنامه را به صورت جداگانه نوشته‌ایم و نمایشنامه سوم به صورت مشترک  نوشته و توسط. این کتاب توسط انتشارات مدرسه چاپ شده است. همچنین نمایشنامه «بچه‌های عاشورا» را انتشارات سروش منتشر کرده که یک نمایشنامه بلند برای نوجوانان است و تلفیقی است از نمایش و تعزیه برای نوجوانان. یک مجموعه دیگر نیز دارم که توسط کارگردان‌های مختلف  اجرا شده و البته هنوز منتشر نشده است. هر سه این نمایشنامه‌ها فضای امروزی دارند چون معتقدم برای کودکان سخن گفتن از کشتن‌ها یا آتش زدن خیمه‌ها و یا مانند آن تاثیر خوبی ندارد و آنها را از باورهای مذهبی گریزان می‌کند. این مفاهیم، مناسب گروه‌های سنی بالاتر هستند. پس مثلا در یک نمایشنامه شخصیت اصلی کودکی است که به دلیل کوچک بودن به مراسم عزاداری نرفته است. اما در یک فضای فانتزی و در مواجهه با چند حیوان مثل گربه و پرندگان و ماجرای یک غذای نذری با ابعاد مختلف فرهنگ عاشورا مواجه می‌شود.
 
اشاره کردید به کتاب «کودک و تعزیه» فرازهایی از آن را توضیح دهید.
در بخشی از این کتاب «کودک و تعزیه» مرور شده است که شخصیت های کودک در کدام یک از مجالس تعزیه حضور دارند. همچنین بررسی شده است که چگونه می‌توان اشعار تعزیه را ساده نویسی کرد، که مخاطب کودک و نوجوان آن‌را متوجه شود. دیگر این‌که از میان تعداد زیاد تعزیه‌ها که به وقایع مختلف پرداخته‌اند؛ کدامیک مناسب روحیات و نیازهای مخاطبان گروه‌های سنی مختلف است. به عبارت دیگر بر اساس دانش روانشناسی امروز هر موضوعی مناسب هر گروه سنی نیست. همچنین در بخشی دیگر بر اساس این ویژگی تعزیه که می‌شود مجالس جدیدی نوشت و ماجراهای تاریخی خارج از عاشورا را نیز به صورت مجلس تعزیه در آورد بررسی شده که چگونه می‌توان وقایع و دوره‌های تاریخی و از جمله رویدادهای دوره معاصر را به صورت تعزیه در آورد.