خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- مرتضی بیک‌بیاتی: به راستی بهار در پاییز است وقتی قرار باشد کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران و کارگروه مشاهیراین کمیسیون با تمام اهتمام و دغدغه‌مندی برای نامگذاری مفاخر و مظاهر بزرگ ایران‌شناسی در غرصه‌های گوناگون فرهنگی و اجتماعی گام بردارد و نام یکی از خیابان‌های خیابان وصال شیرازی را به یکی از ایران‌دوست‌ترین و ایران‌پژوه‌ترین نویسندگان و پژوهندگان ایرانی اختصاص دهد.

و بسی مایه افتخار این شهر و سرزمین که با این کار شایسته و ارزشمند نسل جوان را با چنین چهره‌های علمی و دانشی آشنا می‌سازد و عموم مردم را به بررسی آثار و تفکرات، پژوهش‌ها و قریحه‌های یکی از سرمایه‌های معنوی و گنجینه‌های فاخر ایران زمین فرا می‌خواند.

محمدعلی اسلامی ندوشن با آنکه همانند دوست دیرین خود مصطفی رحیمی و همچنین مانند محمدعلی موحد و برخی چهره‌های فرهنگی دیگر در رشته حقوق تحصیل کرده است اما در سایر رشته‌ها و موضوعات علمی، فرهنگی و اجتماعی دیگر هم به‌طور پیوسته برجسته و خوش درخشیده است. و از این لحاظ در فرهنگ و تمدن ایرانی از جایگاه شاخص و ممتازی برخوردار است. و علاوه بر رشته حقوق پیوند عمیق و وسیعی با فرهنگ، ادبیات و تاریخ ایران برقرار کرده است. و در هر زمینه از فعالیت‌های او چه در عرصه تالیف و تحقیق و ترجمه و چه در زمینه تدریس و چه در همکاری‌هایش با مطبوعاتی چون سخن و یغما و راهنمای کتاب و انتشار مجله هستی توسط وی همه و همه نشان از عمق و ژرفای تعلقات خاطر اسلامی ندوشن به ایران زمین پیدا و پدیدار است.

و جهان ایران‌زمین به حد شکوه‌مندی در نظرش زیبا و یگانه جلوه‌گر و نمایان و تابان است، تا بدان جایی که توانسته، پیدا و پنهان همواره خواسته و کوشیده است. 

تا به قول خودش؛ این دخت‌پری وار که ایران باشد، برای هر ایرانی زیبایی‌هایش ملموس و آشکارتر باشد.

گواه و نمونه اعلای این به اشتراک قراردادن، مجموعه چهار جلدی کتاب «روزها»؛ سرگذشت زندگی این ادیب و صاحب‌نظر است. و به نوعی پیشگامی، حق تقدم و تاثیر بی‌بدیل این اثر در بین جامعه ایرانی به‌عنوان نمونه موفقی برای نوشتن زندگی نامه خودنوشت فرهنگی و نثری جذاب و فوق‌العاده گیرا و گویا و پخته است. چنانچه مؤلف از قلمی برخوردار است که هرچه از آن می‌خوانی برای سیراب‌ترشدن بیشتر نسبت به آن تشنه‌تر می‌شوی و چه در روزها و چه در سایر آثار و پژوهش‌های ارزنده اسلامی ندوشن هم به لحاظ صورت (form) و هم به لحاظ محتوا (Content) با نثر و نوشته‌هایی زیبا، رسا، گیرا و شیوا و البته دلپذیر و در عین حال با محتواها و مفاهیم عالی و اعلای خردورزی و انسان دوستی روبه‌رو می‌شویم. و از این لحاظ اسلامی ندوشن در ایران عصر خود صاحب سبک است.

از دیگر نکات قابل توجه در نوشته‌های اسلامی ندوشن که به قول روان شاد قیصر امین‌پور آرزوی بزرگی محقق شده است؛ میانمایگی* است و رعایت جانب انصاف و اعتدال در تحقیقات نویسنده ما به وضوح نمایان است. که این نکته به لحاظ اگزیستانسیالیستی از شخصیت آرام، انسانی، معتدل و متعادل او سرچشمه می‌گیرد.

همچنین دقت علمی و سخت‌گیری و جدیت اسلامی ندوشن در کارهای پژوهشی و بدست دادن داده‌ها و یافته‌های جامع و دقیق از دیگر عوامل موثر آثار و تحقیقات وی است.

به‌طور مثال توقف انتشار چندین ساله فصلنامه هستی شاهد و گواه این مدعا است وقتی به‌زعم اسلامی، مجله هستی دچار افت علمی و شاید بی‌کیفیتی شد اسلامی دیگر این نشریه را منتشر نکرد.

مصداق دیگر آثار ممتاز و متمایز او در ایران‌مداری و توجه به ایران در نگاه و نگرش و منش اسلامی ندوشن در شاهنامه‌پژوهی‌های این ادیب است.

نام ایران با شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی به طرز خاصی عجین و درهم تنیده است و در این باب اسلامی هم گره به زلف این متن گران سنگ بسته است و گره‌گشایی‌هایی بزرگ از آن کرده است. و تمام ویژگی‌های یک جامعه ایرانی از حماسه تا مهارت‌های زندگی، اسطوره تا واقعیت، فلسفه‌ها و حکمت‌ها و آموزه‌ها، هنر و تاریخ و غیره که در شاهنامه وجود دارد را روایت کرده است. و راس پژوهش‌هایش را صرف حکیم توس و ایران نامه‌اش ساخته است و این شور و دلبستگی در اسلامی بدان حد بود که نام دفتر کار خود را که تا همین سال‌های اخیر سه‌شنبه عصرها به همراه دوستان خود در آنجا حضور می‌یافت به نام «ایران سرای فردوسی» بنامد.

باری، اگر از سایر تعهد و تعلقات و عشق و ارق اسلامی ندوشن به سرزمین ایران بخواهیم بگوییم در این مجال نمی‌گنجد. اما اگر به‌طور خلاصه بگوییم که ایران در نزد این فرزند کویر و به تعبیر خودش که زادگاهش ندوشن «کانونی‌ترین نقطه این سرزمین»؛ چه عظمتی دارد پر بیراه نگفته‌ایم که ایران جزئی از جسم و جان و روح و روان وی است و لحظه‌ایی ایران را از یاد نبرده است و مشغله ذهنی و دغدغه دائمی اسلامی شده است. از تامل در فرهنگ و تاریخ و جغرافیا و باورهای ایرانی گرفته تا نوشتن در مورد ترافیک شهر تهران همه و همه حکایت از زیست فرهنگی ایران‌مدارانه و شور و شوق و شیفتگی و اسلامی ندوشن به ایران حکایت دارد.

کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران با در نظر گرفتن وجوه علمی متنوع شخصیت فرهنگی یگانه این ادیب با رونمایی از خیابان، سردیس و کتاب جشن‌نامه استاد با نام «مردی که ایران را از یاد نبرده» ساعت چهار عصر شنبه (17 آبان) یک عمر خدمات علمی و پژوهشی گرانسنگ این سرو سایه‌فکن فرهنگ و ادب ایران زمین را پاس می‌دارد و به همین مناسبت جمعی از اهالی فرهنگ در خیابان وصال، قبل از خیابان ایتالیا خیابان دکتر اسلامی ندوشن(شاهد سابق) گردهم می‌آیند. و درباره وجوه و زوایای مختلف فکری و فرهنگی وی می‌پردازند.

-----------------------------------------------------------------------------------------
بهار در پاییز برگرفته از نام کتابی از دکتر اسلامی ندوشن
میانمایگی اشاره به شعری از قیصر امین‌پور دارد با نام آرزو و به این شرح 
نه چندان بزرگم
که کوچک بیابم خودم را
 نه آنقدر کوچک 
که خود را بزرگ...
گریز از میانمایگی آرزویی بزرگ است