به گزارش خبرگزاری کتاب ایران)ایبنا)، نشست «نقش آژانس‌های ادبی در پویایی گرنت و ترجمه معکوس» از سلسله نشست‌های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در بیست‌وهشتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با مشارکت کانون مترجمان روز چهارشنبه (۲۸ آبان‌ماه) با حضور محمدرضا اربابی، رئیس انجمن صنفی مترجمان استان تهران؛ علیرضا نوری‌زاده، دبیر اجرایی طرح گرنت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ احمد ذوعلم، مدیر آژانس ادبی «دایره مینا» و افشین شحنه‌تبار، مدیر انتشارات بین‌المللی «شمع‌ومه» در سرای اهل قلم ایران برگزار شد.

 
علیرضا نوری‌زاده در ابتدا خلاصه‌ای از فعالیت‌ها و سابقه طرح گرنت در کشور، چگونگی دریافت گرنت آثار خارجی و فرایند انجام این کار صحبت کرد و با اشاره به آمارهای آثاری که از سال ۹۶ تا سال ۹۹ مشمول طرح گرنت شده‌اند، گفت: در سال ۱۳۹۶، ۸۰ کتاب برای دریافت گرنت اقدام کردند که از این تعداد، ۳۶ عنوان از کشورهای چین، انگلستان، صربستان و فرانسه مصوب شدند. در سال ۱۳۹۷، ۸۴ کتاب متقاضی دریافت طرح گرنت از کشورهای چین، ترکیه، مصر، فرانسه و آلمان شدند که ۴۳ اثر اعلام وصول شد.
 
وی افزود: در سال ۱۳۹۸ نیز ۱۵۰ عنوان متقاضی گرنت شدند که از میان آن‌ها ۸۴ اثر از کشورهای روسیه، فرانسه، ارمنستان، انگلستان، مصر و صربستان تصویب شدند.  در سال جاری نیز تاکنون ۴۳ اثر متقاضی شدند که از این میان، ۲۱ عنوان از کشورهای ترکیه، مصر و ارمنستان تایید شد.
 
نوری‌زاده بیان کرد: در مجموع از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۳۹۹، ۳۹۶ عنوان کتاب طرح گرنت دریافت کرده که از این میان ۲۵ عنوان از این کتاب‌ها توسط آژانس‌های ادبی صورت گرفت. بودجه سالیانه گرنت یک میلیارد تومان است که با توجه به نوسانات بازار ارز این مبلغ کمتر شده است. پیش‌بینی دبیرخانه گرنت برای سال ۱۴۰۰، تحت پوشش قراردادن 50 عنوان کتاب بزرگسال و یا 70 عنوان کتاب کودک است.
 
دبیر اجرایی طرح گرنت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به بحث هویت‌بخشی به فعالیت آژانس‌های ادبی در کشور توضیح داد: در تاریخ ۱۹تیرماه سال گذشته طی جلسه‌ای که میان دبیر طرح گرنت با دبیر هیات رسیدگی به فعالیت موسسات و مراکز فرهنگی، راهکارهایی برای هویت‌بخشی مستقل به آژانس‌ها ارائه شد که خوشبختانه به مرحله نهایی رسیده‌ و به‌زودی نیز وارد روند اجرایی خواهد شد. امیدواریم پس از اجرایی‌شدن این هویت‌بخشی، حمایت‌هایی از فعالیت آژانس‌های ادبی در کشور صورت بگیرد.
 
وی در پایان سخنانش درباره نظارت و راستی‌آزمایی بر توزیع کتاب‌های مشمول گرنت و نقل و انتقال پول به ناشران خارجی توضیحاتی را ارائه کرد.

 
حضور آژانس‌های ادبی، صنعت نشر کشور را ارتقاء می‌دهد
در ادامه احمد ذوعلم، با اشاره به تعریف و کارکرد آژانس‌های ادبی در صنعت نشر کشور بیان کرد: در نشر حرفه‌ای دنیا، مجموعه‌هایی هستند که میان تولیدکننده و منتشر کننده محتوا قرار گرفته‌اند و نویسنده و ناشر را به یکدیگر متصل می‌کنند.  
 
وی با اشاره به کارکرد آژانس‌های ادبی عنوان کرد: نویسنده اثر، به دنبال این است که کتابش را به بهترین شکل منتشر و عرضه کند، منتها نویسنده به فراخور کار و موقعیت خود ارتباط زیادی در حوزه نشر ندارد و کامل این حوزه را نمی‌شناسد، پس حضور آژانس‌های ادبی موجب می‌شود تا نویسندگان در دراز مدت از انتشار کتاب خود راضی باشند. یکی از مسائلی که می‌تواند صنعت نشر کشور را ارتقا بدهد حضور آژانس‌های ادبی است.
 
مدیر آژانس ادبی «دایره‌مینا» با اشاره به مشکلات آژانس‌های ادبی کشور گفت: یکی از اصلی‌ترین مسائل این است که مکانی برای ارسال مجوز به آژانس‌ها وجود ندارد که یک ماهیتی به نام آژانس ادبی برای تعیین حقوق و وظایف آن‌ها مشخص کند. ساختاری مستقل به‌نام آژانس ادبی در کشور وجود ندارد که اگر مسائل قانونی و حقوقی آن برطرف شود، قطعا می‌تواند به ارتقاء صنعت نشر در داخل و خارج از کشور کمک کند.
 
طرح گرنت از مجرای آژانس‌های ادبی اجرایی شود
حمایت از ادبیات و کتاب ایران در فضای بین‌الملل اگر صرفاً به شکل تک بعدی و صرف استفاده از گرنت باشد، پیشرفت چشم‌گیری را در درازمدت به‌دست نمی‌دهد. اگر قوانینی ایجاد شود تا طرح گرنت از مجرای آژانس‌های ادبی به ناشران خارجی تعلق بگیرد قطعاً تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. همچنین گرنت ایران می‌تواند با گرنت دیگر کشورها تفاهم‌نامه‌ای را برای مبادله و مشارکت بیشتر و فعال در صنعت نشر بین‌المللی امضا کند.
 
وی در پایان سخنانش با اشاره به تاثیر قانون کپی‌رایت در کشور بیان کرد: به محض تصویب قانون کپی‌رایت در کشور، کیفیت آثار ترجمه‌شده، افزایش پیدا می‌کند، مذاکرات با ناشران خارجی گسترش می‌یابد و تولید محتوای داخلی در سطح بالایی از کیفیت قرار می‌گیرد.
 

آژانس‌های ادبی، مهم‌ترین رکن توسعه فرهنگ در خارج از کشور است
افشین شحنه‌تبار، مدیر انتشارات بین‌المللی «شمع‌ومه» با اشاره به مشکلات فعالیت بین‌المللی در ارتباط با مخاطب خارجی گفت: آژانس‌ ادبی مثل فرزندی است که دیر در یک خانواده‌ای متولد شده‌است. متاسفانه شاید تا همین چند سال پیش ناشران با واژه آژانس ادبی آشنا نبودند کما اینکه همچنان هم آشنا نیستند، در صورتی‌که آژانس‌ها یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه فرهنگ در خارج از کشور هستند که به‌عنوان واسطه میان نویسنده و ناشر عمل می‌کنند.
 
وی افزود: فعالیت آژانس‌های ادبی برخلاف ظاهر شیک آن، کار سختی است، چراکه خانواده نشر ایرانی اطلاعات از فعالیت آژانس‌های ادبی ندارند و دید آماتوری‌ای که نسبت به این کار وجود دارد.
 
مدیر انتشارات بین‌المللی «شمع‌ومه» خاطرنشان کرد: باعث تأسف است که کشوری چون ایران که ادبیات چندهزار ساله‌ای دارد، کل بودجه بسته حمایتی آن(طرح گرنت) یک میلیارد تومان است که با نزول ارزش ریال این مبلغ به یک سوم تنزل پیدا کرده‌است. وقت آن است که اتحادیه ناشران در این راستا پا پیش بگذارد و فضایی ایجاد کند تا بخش صنعتی و بانک‌ها مقداری از هزینه سنگین معرفی ادبیات کشور را برعهده بگیرند و موجب وارد شدن ارز به داخل کشور و صادر شدن ادبیات ایرانی شود.
 
وی عنوان کرد: آژانس‌های ادبی در کشور نوپا هستند و اگر حمایت نشوند، قطعاً از پا در می‌آیند و بحث کرونا نیز در شرایط حال حاضر تیر خلاصی برای پایان‌دادن به فعالیت آژانس‌های ادبی است.
 
شحنه‌تبار در ادامه با تاکید بر صادرات ادبیات ایران به دیگر کشورها به ویژه ادبیات داستانی درباره ممیزی آثار ایرانی، بحث ترجمه آثار در کشور آثار و افزایش قیمت ترجمه و هزینه‌های تولید کتاب در کشور صحبت کرد و بر لزوم مشارکت و حمایت شهرداری‌ها و صنایع برای ارائه و صادرات ادبیات کشور به خارج از مرزها تاکید کرد.
 

محمدرضا اربابی در پایان نشست گفت: اگر ادعا می‌کنیم که می‌خواهیم با صنعت نشر دنیا در ارتباط باشیم، گرنت یکی از اصلی‌ترین این راه‌ها است. بودجه‌های کشور باید به سمت فعالیت‌های اساسی و تاثیرگذار سوق پیدا کند تا اتفاقات موثری در ارتقاء سطح فرهنگ کشور و به ویژه صنعت نشر ایجاد شود.