جیمز میجلی، نویسنده کتاب، استاد خدمات اجتماعی عمومی هری و ریوا اسپشت و رئیس دانشکده خدمات اجتماعی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی است. وی که اصالتاً اهل آفریقای جنوبی است، در دانشگاه کیپ تاون و دانشکده اقتصاد لندن تحصیل کرده و در هر دو دانشگاه نیز مشغول تدریس بوده است. میجلی درباره طیف وسیعی از ایده‌های مرتبط با توسعه اجتماعی، سیاست اجتماعی، مددکاری اجتماعی و رفاه اجتماعی بین‌المللی مطالعات گسترده‌ای انجام داده است. میجلی تاکنون آثار متعددی در زمینه توسعه اجتماعی و مباحث مرتبط با آن منتشر کرده است؛ تامین اجتماعی، نابرابری و جهان سوم (1984)، ابعاد اجتماعی توسعه، سیاست اجتماعی و برنامه‌ریزی در جهان سوم (1989) و توسعه اجتماعی: دیدگاه توسعه‌ای در رفاه اجتماعی (2004) که همگی با کمک و همراهی دیگر پژوهشگران این حوزه نوشته شده‌اند، از جمله این آثار هستند.
کتاب «توسعه اجتماعی» به سه بخش تقسیم شده. بخش اول به مرور پیشینه، از جمله تعریف توسعه اجتماعی و تکامل تاریخی آن اختصاص دارد. فصل اول در بخش اول، در مورد روش‌های تعریف توسعه اجتماعی سخن می‌گوید؛ این روش‌ها در طی سال‌ها مطرح شده‌اند. همچنین این فصل تعریف خود از توسعه اجتماعی را بیان می‌کند؛ عناصر کلیدی این تعریف را بررسی کرده و به ویژگی‌های اصلی توسعه اجتماعی می‌پردازد.
بخش دوم کتاب اصول و اهداف موجود در نظریات توسعه اجتماعی را بررسی می‌کند. فصل اول این بخش بر ابعاد نظری فرآیند توسعه اجتماعی متمرکز است. این فصل اجزای این فرآیند را تفکیک کرده و چشم‌اندازهای مختلفی را به فرآیند توسعه اجتماعی منتهی می‌شود بررسی می‌کند.
بخش سوم استراتژی‌های توسعه اجتماعی را مرور می‌کند و به جای تمرکز بر تعداد زیادی از پروژه‌های کوچک مربوط به توسعه اجتماعی، استراتژی‌های اصلی این شاخه، از سرمایه‌گذاری‌های انسانی یعنی از سرمایه‌های انسانی گرفته تا روش‌های مبتنی بر ایجاد دارایی را بررسی می‌کند. ا کمک این استراتژی‌هاست که پروژه‌ها، برنامه‌ها و سیاست‌ها در سیستم‌های همگن مداخله‌ای، سازمان‌دهی می‌شوند.
آیا می‌توان ادعا کرد که توسعه اجتماعی در مواجهه با مسائل اجتماعی عملکرد درخوری داشته است؟ تفاوت‌های بین‌المللی شگرف در زمینه مراقبت بهداشتی، آموزش و مسکن در کنار دسترسیِ کاملاً نابرابر به خدمات اجتماعی در داخل کشورها را چگونه می‌توان توجیه کرد؟ اگرچه توسعه اقتصادی و بهزیستیِ اجتماعی پیوند نزدیکی با هم دارند، عقب‌نشینی دولت‌ها از مداخلات رفاهی، توسعه‌ای ازشکل‌افتاده را در بسیاری از کشورها به دنبال داشته که در آن مزایای رشد، اساساً به گروه‌های خاصی از اهالی سیاست و تجارت می‌رسد. کتاب «توسعه اجتماعی، نظریه و اقدام» پس از دو بخش ابتدایی که به مقولات نظری حوزه توسعه اختصاص دارد، تلاش می‌کند به سوالاتی از این جنس و بسیاری سوالات دیگر در حوزه توسعه پاسخ دهد.
اما توسعه اجتماعی چه می‌گوید؟ توسعه اجتماعی برخلاف سایر رویکردهای جاافتاده در رفاه اجتماعی، که مبتنی بر مدل خدمت‌رسانی است، بر نقش تغییرات اجتماعی پیش‌رونده و رو به جلو، شناسایی اهمیت عاملان انسانی و نهادهای مختلف در تحقق آن تاکید دارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های توسعه اجتماعی تاکید آن بر سرمایه‌گذاری‌های اجتماعی و تاثیر مثبت این نوع سرمایه‌گذاری بر فرآیند توسعه اجتماعی است، که در ابتدا بر پروژه‌های اجتماع‌محور متمرکز بود و سپس سطوح منطقه‌ای و ملی را نیز در بر گرفت و سازمان‌های بین‌المللی نیز آن را سرلوحه کار خود قرار دادند.
اصطلاح توسعه اجتماعی كه از دهه 1950 شكل عام پیدا كرد، ریشه در واكنش‌های عملگرایانه به مسائل و نیازهای اجتماعی دارد و ناظر به مداخلاتی است كه رشد اقتصادی را در خدمت اهداف اجتماعی قرار می‌دهند. اگر توسعه اجتماعی را بازنماینده خوشبینانه عقاید قدیمی‌تر درباره دستیابی به پیشرفت اجتماعی از طریق عاملیت انسانی بدانیم، توسعه اجتماع محلی را هم باید نشانگر رویكرد اصیل و بومی جهان‌سوم‌گرا به رفاه اجتماعی درنظر بگیریم. این كتاب نشان می‌دهد كه توسعه اجتماعی علی‌رغم چالش‌های فراوان ایدئولوژیك، نظری و عملی، حركتی رو به پیش دارد. محدودیت‌های اهداف توسعه مثل پهنه و پوشش ناكافی، بی‌توجهی به هنجارها و ارزش‌‌ها، حكمرانی ضعیف، نوع تخصیص و به‌كارگیری منابع، فقدان ارتباط بین اهداف،و مسائل مرتبط با روش‌شناسی و اندازه‌گیری در اهداف توسعه پایدار از مباحثی است که در حوزه اندازه‌گیری شاخص‌های توسعه مورد توجه کتاب هستند.
از منظر میجلی همچنین دیدگاه ارزش‌محورِ حقوق بشر، در توسعه اجتماعی نقشی حیاتی یافته است. اینجا نه فقط با برخورداری از حقوق و استحقاق، كه با وظایف و مسئولیت‌ها نیز سروكار داریم. به اعتقاد او برای تحقق این نیت‌های بلندپروازانه، متصدیان و نهادهای محلی باید در سطح توده مردم فعالیت كنند.
از سوی دیگر توسعه اجتماعی از منظر میجلی بدون برابری جنسیتی ناممكن است و او خواهان این است كه بُعد جنسیت در هر هدفی حضور داشته باشد. افزون بر این، سویه زیست محیطی توسعه پایدار که با كمك به كاهش فقر، بهبود سلامت و ایجاد اقتصاد سبز، از محیط زیست فراتر می‌رود نیز از موارد مدنظر او در حوزه توسعه اجتماعی است.
میجلی همچنین در بحث زندگی سلامت و بهزیستی همگانی، مراقبت از سالمندان را در سطوح فرد، خانواده و دولت مهم می‌داند و با فاصله گرفتن از رویكرد خیریه‌ای یا همدلی صرف، از شأن انسان سخن می‌گوید. این عرصه، آزمونی سرنوشت‌ساز برای ارزش‌های مراقبتی ما و تعهدات توسعه اجتماعی است.
میجلی در مقدمه خود بر کتاب بیان می‌کند: «این کتاب تلاش دارد تا بر مطالب موجود و مرتبط با نظریات توسعه اجتماعی بیفزاید. این کتاب، آن دسته از ایده‌های نظری را که در این شاخه مطرح شده‌اند و همچنین آن دسته از مداخلات عملی را که از آن‌ها به جهت دستیابی به اهداف توسعه اجتماعی استفاده می‌شود، بررسی می‌کند.»
انتشارات علمی و فرهنگی کتاب «توسعه اجتماعی؛ نظریه و اقدام» نوشته جیمز میجلی را با ترجمه سید احمد فیروزآبادی و حمیده دباغی با تیراژ 1000 نسخه و قیمت پنجاه‌هزار تومان در 465 صفحه منتشر کرده است.
نظر شما