به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نوجوانان به علت ساختار فکری خاص، یکی از بحرانی‌ترین مراحل زندگی خود را می‌گذرانند. برخی از روانشناسان معتقدند اگر نوجوان این دوره را بدون مشکل سپری کند به بزرگسال سالمی تبدیل شده و نقش خود را خوب ایفا خواهد کرد، اما اگر در این گذر، دشواری‌هایی به‌وجود آید، بهداشت روانی نوجوان از مسیر اصلی منحرف و به بیراهه کشیده می‌شود.
 
نظر به اینکه تاکنون در زمینه بهزیستی ذهنی نوجوانان و عوامل مرتبط با آن، تحقیقات بسیاری انجام شده و تأثیر این عامل بر پیشرفت تحصیلی نوجوانان مورد بررسی قرار گرفته، اما همچنان نیاز به انجام تحقیقات بیشتر به منظور تبیین بهزیستی ذهنی براساس کفایت اجتماعی و تحول مثبت نوجوانی وجود دارد.

شقایق درویشی؛ عضو انجمن روانشناسی آمریکا و نویسنده کتاب «آشنایی با بهزیستی ذهنی و کفایت اجتماعی نوجوانان»، در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، به بررسی جوانب مختلف این موضوع می‌پردازد.
 
وی بیان کرد: دانش‌آموزان و به‌ویژه نوجوانان در تمامی جوامع، طبقه‌ای مهم محسوب شده و سلامتی فردی، اجتماعی، جسمی و روحی آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است، به‌ویژه اینکه دانش‌آموزان در سنین نوجوانی با بلوغ که دوره‌ای فشارزا و حیاتی است، روبه‌رو هستند.
 
درویشی ادامه داد: رشد در طی نوجوانی در سه سطح جسمی، روانی و اجتماعی رخ می‌دهد که هر سه، رابطه نزدیکی با یکدیگر دارند. در دوره نوجوانی فرد با موقعیت خطرناکی روبه‌روست. زیرا با انرژی زیاد، تجربه محدود و نیازهای جدید مواجه است. از این‌رو تأمین سلامت روان و بهزیستی ذهنی نوجوانان در همه جوامع مسئله‌ای مهم تلقی می‌شود. این روانشناس و عضو انجمن روانشناسی آمریکا افزود: به‌نظر می‌رسد یکی از عوامل مرتبط با سلامت روانی، کفایت اجتماعی است. کفایت اجتماعی به‌عنوان توانایی رسیدن به اهداف مشخص در تعامل اجتماعی و حفظ رابطه اجتماعی با دیگران در طی زمان و مکان‌های مختلف است. پژوهشگران تا حدود زیادی توانایی‌ها و سازه‌های مربوط به کفایت اجتماعی را با اصطلاح‌های محدود و منحصر به تکلیف (برای مثال مهارت‌های حل تعارض با همسالان) تعریف کرده‌اند.
 
نویسنده کتاب «آشنایی با بهزیستی ذهنی و کفایت اجتماعی نوجوانان»، گفت: يکي ديگر از مفاهيمی كه در سال‌های اخير با سلامت روان و بهزیستی ذهنی مرتبط دانسته شده و مورد توجه پژوهشگران بوده است، رويکرد تحول مثبت نوجوانی است. جهت بررسی این رويکرد نیاز به برنامه‌هایی هستیم که دارای تأثیر عمیق و طولانی‌مدت بوده و نیروهای بالقوه نوجوانان را درگیر کنند.
 
درویشی ادامه داد: يکپارچه كردن باورهای نظری درباره انعطاف رشد نوجوانان و يافته‌های عملی در مورد مسيرهای چندگانه كودكان در طول دوره نوجوانی ما را به شناخت چهارچوب تحول مثبت نوجوانان هدايت می‌كند. نظر به اینکه تاکنون در زمینه بهزیستی ذهنی نوجوانان و عوامل مرتبط با آن تحقیقات بسیاری انجام شده و تأثیر این عامل بر پیشرفت تحصیلی نوجوان مورد بررسی قرار گرفته است، اما همچنان نیاز به انجام تحقیقات بیشتر به منظور تبیین بهزیستی ذهنی براساس کفایت اجتماعی و تحول مثبت نوجوانی وجود دارد. به همین دلیل در کتاب حاضر به بررسی رابطه کفایت اجتماعی و تحول مثبت نوجوانی با بهزیستی ذهنی در دانش‌آموزان دختر پرداخته شده است.
 
وی اظهار کرد: در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت که دوره نوجوانی یکی از بحرانی‌ترین دوران زندگی فرد به‌شمار می‌رود و سپری کردن موفقیت‌آمیز این دوره مستلزم داشتن کفایت اجتماعی و توانایی است که فقدان آن‌ها عامل اساسی ناسازگاری و مشکلات انطباقی به‌شمار می‌رود. نقص در کفایت اجتماعی نقش عمده‌ای در سبب‌شناسی مسائل نوجوانان داشته و باعث می‌شود که آن‌ها تا حد زیادی نسبت به فشارهای بیرونی و درونی آسیب‌پذیرتر شوند و مشکلات روانی، اجتماعی و رفتاری برایشان پدید آورد.
 
این روانشناس و عضو انجمن روانشناسی آمریکا، تأکید کرد: نوجوانی دوره‌ای است حد فاصل میان کودکی و بزرگسالی، حدود و همچنین طول مدت آن چندان مشخص نیست و بسته به افراد و جوامع گوناگون متغیر است. نوجوانان به علت ساختار فکری خاص، یکی از بحرانی‌ترین مراحل زندگی را می‌گذرانند. برخی از روانشناسان معتقدند اگر نوجوان این دوره را بدون مشکل سپری نماید به بزرگسال سالمی تبدیل خواهد شد و نقش خود را خوب ایفا خواهد کرد، اما اگر در این گذر دشواری‌هایی به‌وجود آید، بهداشت روانی نوجوان از مسیر اصلی منحرف و به بیراهه کشیده می‌شود.
 
نوجوانان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین سرمایه‌های انسانی جامعه محسوب شده و برخورداری از بهزیستی ذهنی در دوره نوجوانی بسیار مهم و حائز اهمیت خواهد بود و تاکنون در این زمینه مطالعات گوناگونی انجام پذیرفته است که نشان‌دهنده اثرات مثبت برخورداری از بهزیستی ذهنی بر مسائل فردی، اجتماعی، روابط بین فردی و عوامل شناختی همچون چگونگی قضاوت و داوری افراد از تجارب و رویدادهای زندگی است.
 
کتاب «آشنایی با بهزیستی ذهنی و کفایت اجتماعی نوجوانان» از سوی انتشارات اعتدال راهی بازار کتاب شده است.