خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر عنوان طرحی برای شناسایی ظرفیت‌های فرهنگی و هنری در شهرها و مناطق جغرافیایی ایران با نگاه آمایش سرزمینی و ایجاد شبکه‌هایی برای تعریف همکاری‌ها و برنامه‌های مشترک میان آنها است. این طرح با محوریت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با مشارکت نهادها و دستگاه‌های فعال فرهنگی و هنری در حوزه شهری از جمله سازمان شهرداری و دهیاری‌های کشور، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و کمیسیون ملی یونسکو در حال اجرا است.
در نخستین دوره این طرح ۳۶۷ شهر مشارکت کردند که با انجام نخستین مرحله داوری، میان ۱۴۳ شهر در ۹ بخش انتخاب شدند و مرحله نهایی داوری از ۱۳ تا ۲۴ دی‌ماه برگزار خواهد شد. در این راستا گفت‌وگویی با ابراهیم حیدری، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی و دبیر اجرایی نخستین دوره طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
هدف از تشکیل و برگزاری طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
این برنامه به‌نوعی اجرا یکی از برنامه‌های حوزه اقتصاد فرهنگ و هنر است. یکی دیگر از اهداف، شناسایی ظرفیت‌های فرهنگی و هنری هر منطقه، آموزش و بهره‌برداری از آنها و هم‌افزایی میان دستگاه‌ها و تحقق ظرفیت‌های انسانی آن شهرها است؛ یعنی ظرفیت‌های بخش‌های خصوصی، مردمی و دولتی شهرها و روستاها بررسی می‌شود تا ضمن حفظ میراث تاریخی آن منطقه، موجب پویایی فرهنگ و هنر، ایجاد خلاقیت و شناخته‌شدن استعدادهای فرهنگی و هنری آن مناطق شود.
نهایتا هدف، تشکیل شبکه‌ای از شهرها در مناطق مختلف کشور از شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز ایران است که بتوانند ایده‌ها، طرح‌ها و خلاقیت‌های خود را تبادل کنند و بانکی از ایده‌ها در حوزه فرهنگ و هنری به‌وجود بیاید تا موجب خلاقیت و پویایی در سایر شهرهای کشور شود. این طرح، مجموعه‌ای از ظرفیت‌های شهری است که نشان‌دهنده اهداف و برنامه‌ریزی‌های آینده و وضع زیرساخت‌هایی است که منجر به رونق کسب و کار حوزه فرهنگ خواهد شد.
داوری آثار چند مرحله داشت و ارزیابی کیفی و کمی شما از داوری چطور بود؟
داوری سه مرحله داشت. نخست ارزیابی اولیه آثار بود که انجام شد. مرحله دوم ارزیابی دقیق برنامه‌های شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر بود که در این ارزیابی برنامه‌های ۱۶۷ شهر در ۹ بخش به مرحله بعد راه پیدا کرد. پس از پایان داوری‌ها، شهرهای برگزیده به‌عنوان بازوهای اجرایی، فکری و کمکی معاونت‌های مختلف حوزه فرهنگ و هنر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهند بود و از این به بعد مورد حمایت مجموعه بخش خصوصی و دولتی در استان‌ها و مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار خواهند گرفت. تلاش کردیم تا برنامه‌های فرهنگی و هنری سال آینده با نگاه به شهرهای خلاق طراحی شود و شهرهای برگزیده بستر جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی و هنری در نظر گرفته‌شوند.
شاخص‌های داوری بر چه اساسی تعریف شده‌اند؟
موقعیت جغرافیایی شهرها، پیشینه تاریخی آن مناطق، بررسی شرایط و زیرساخت فرهنگی و هنری مناطق، خلاقیت و نوآوری برنامه‌های این حوزه، توجه به ظرفیت‌های بومی و محلی در اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری، نحوه مشارکت سازمان‌های دولتی و خصوصی در اجرای این برنامه‌ها، زیرساخت‌ها، شهرت شهر، مجموعه فضاهای فرهنگی، تجهیزات و نیروی انسانی از شاخص‌های اصلی داوری هستند. شهرها برای مشارکت در این رویداد باید برنامه‌های منسجم فرهنگی و هنری و راهبرد اساسی برای رشد سطح فرهنگ و هنر داشته‌باشند.
بررسی و شناسایی ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فرهنگی و هنری شهرها، چه تاثیری بر گسترش فرهنگ کشور ایجاد می‌شود؟ اقدامات شما به‌عنوان نهاد متمرکزکننده این شهرها چیست؟
هدف اصلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای ذی‌ربط از اجرای این پروژه، گسترش فرهنگ است؛ اما گسترش هدفمند به توجه و شناسایی ظرفیت‌های بومی هر منطقه نیاز دارد. به‌همین دلیل هر منطقه باید متناسب با طرفیت‌های بومی شهر، انجمن‌ها، بخش خصوصی و دولتی نهادهایی که دارد، یک نسخه فرهنگی و هنری از برنامه‌ریزی‌های خود برای رشد فرهنگ ارائه کند. خود شهرها باید با محوریت بخش خصوصی، هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر خود برنامه‌های شهر خود را با پشتیبانی بخش دولتی طراحی کند، چراکه دولت نقش تسهیل‌گری دارد.
آیا شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر با هدف گسترش و ارتقاء فرهنگ کشور در شرایط کرونا می‌تواند بخشی از آسیب‌های وارده به فرهنگ کشور را جبران و یا ترمیم کند؟
کرونا در حوزه فرهنگ هنر موجب خیر شد؛ به‌طور مثال، در حوزه کتاب، فرصتی برای کتابخوانی و مطالعه ایجاد شد. خساراتی که کرونا به تمامی صنایع در دنیا و البته ایران وارد کرد، قابل جبران نیست و صدمات سنگینی به حوزه اقتصاد به‌ویژه فرهنگ و هنر که همیشه نیز ضعیف بوده، وارد کرده است. امیدواریم که این رویداد با توجه به ظرفیت‌های موجود در شهرها و برنامه‌های فرهنگی و هنری، بتواند بخشی از خسارات وارده به حوزه فرهنگ و هنر را جبران کند. ظرفیت‌های فرهنگی بسیاری در شهرها و روستاهای کشور وجود دارد و فضای مجازی می‌تواند موجب شناسایی این ظرفیت‌ها شود. در دوران کرونا، فرصتی برای شناسایی این ظرفیت‌ها ایجاد شد و در دوران پس از کرونا با توجه به شناسایی‌ها، با برنامه‌های خوبی که شهرها ارائه خواهند کرد، حال حوزه فرهنگ و هنر را خوب و این ظرفیت‌های بالقوه را به بالفعل تبدیل کرد.
شهرهای خلاق فرهنگ و هنر پس از داوری و انتخاب، در چه شرایطی قرار خواهند گرفت و بعد از برگزیده‌شدن چه مراحلی را باید طی کنند؟
شهرهای برگزیده در مراسم اختتامیه نخستین دوره این رویداد در بهمن‌ماه معرفی خواهند شد. شهرهای برگزیده در حوزه‌هایی که برتر شناخته شدند، باید بر طبق برنامه‌هایی که ارائه کردند، پیش بروند. البته که این برنامه‌ها نیز مدام مورد ارزیابی و بررسی قرار خواهد گرفت. برنامه‌های این شهرها، محور فعالیت‌های فرهنگی و هنری در شاخه‌های مختلف چون ادبیات، موسیقی و ... خواهند شد و اولویت هر رویداد فرهنگی و حمایت‌های این حوزه خواهند بود.
تکلیف دیگر شهرهایی که در شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر قرار نگرفتند، چه خواهد شد؟ چه برنامه‌ای برای آنها دارید؟
شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، پویایی خود را حفظ می‌کنند. در سال‌های بعد، عملکرد و برنامه‌هایی که شهرهای خلاق برگزیده در دستور کار قرار می‌دهند، محور و اساس اولیه کار قرار می‌گیرد. البته برنامه‌های این شهرها مدام تحت نظر قرار گرفته و ارزیابی می‌شوند که چه‌اندازه توانسته‌اند برنامه‌هایشان را عملی کنند؛ در صورتی‌که هرکدام از این شهرها نتوانند برنامه‌های خود را اجرایی کنند، از شبکه حذف شده و شهرهای جدید به این شبکه اضافه خواهد شد.
دوشنبه ۲۲ دی ۱۳۹۹ - ۰۹:۰۵
نظر شما