کسرا صدیق مترجم رمان «درماندگی بزرگ ما» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره جایگاه باریش بیچاکچی نویسنده رمان «درماندگی بزرگ ما» در ادبیات ترکیه گفت: باریش بیچاکچی نویسنده، شاعر و منتقد ادبی متولد ۱۹۶۶ در آنکاراست. او که کار خود را با شعر و چاپ یک مجموعه از اشعار خود به‌همراه دو تن از دوستانش در سال 1997 آغاز کرد از نویسندگان نسل جدید ترکیه محسوب می‌شود.
وی افزود: بنا بر مشاهدات بنده گسترش ادبیات داستانی و در کل اقبال عمومی و سرانه مطالعه در کشور ترکیه بیشتر از ایران و در حد استانداردهای جهانی است. چنانچه تعدد کتاب‌های مورد اقبالی که به‌راحتی به چاپ‌های بعدی می‌رسند بسیار گسترده‌تر از بازار نشر ماست. از سوی دیگر آمارهای دولتی موجود چندان گویای این اختلاف نیست و بنیان چنین نظریه‌ای بر مشاهدات تجربی از جامعه فرهنگی ترکیه استوار است؛ در کشور ما وجود بازار عجیب و گسترده کتاب‌های کمک‌درسی همواره باعث شده چنین آماری مخدوش به‌نظر برسد. به‌هرحال در نتیجه این رویکرد و اقبال، جامعه ادبی ترکیه و شناخت عامه مردم از ادبیات و نویسندگان پیشرو، گسترده‌تر از فضای فرهنگی ایران به‌نظر می‌رسد. نتیجه چنین سیاستی نیز سوای وجه فنی آثار ادبی ترک، شناخته شدن نویسندگان ترک در سراسر جهان است (اورهان پاموک و نمونه‌های دیگری از این دست). باریش بیچاکچی یکی از بسیار نویسنده موفق و شناخته شده ترکیه محسوب می‌شود که تا جایی که می‌دانم آثارش به چندین زبان ترجمه شده، اما این گستردگی که پیش‌تر به آن اشاره شد مانع از آن می‌شود که او را یکی از بهترین‌ها دانست یا با القابی از این دست او را تعریف کرد. کما اینکه ذات چنین رتبه‌بندی‌هایی با روح ادبیات در تناقض است.
او در ادامه با تاکید بر مطرح بودن این رمان در میان کارهای بیچاکچی، بیان کرد: بیچاکچی رمان‌نویسی را در سال 2000 با چاپ اولین رمانش آغاز کرد. از او نه رمان منتشر شده که می‌توان گفت درماندگی معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین کتاب اوست. چنانچه هفت سال بعد از انتشار رمان و در سال 2011 فیلمی بر اساس این رمان با سناریوی خود بیچاکچی ساخته شد و به زعم بنده با وجود اینکه خود کتاب تجربه موفق‌تری به‌نظر می‌رسد اما فیلم درماندگی حتی باعث موفقیت دوباره کتاب شد.
وی افزود: بنا بر مشاهدات بنده گسترش ادبیات داستانی و در کل اقبال عمومی و سرانه مطالعه در کشور ترکیه بیشتر از ایران و در حد استانداردهای جهانی است. چنانچه تعدد کتاب‌های مورد اقبالی که به‌راحتی به چاپ‌های بعدی می‌رسند بسیار گسترده‌تر از بازار نشر ماست. از سوی دیگر آمارهای دولتی موجود چندان گویای این اختلاف نیست و بنیان چنین نظریه‌ای بر مشاهدات تجربی از جامعه فرهنگی ترکیه استوار است؛ در کشور ما وجود بازار عجیب و گسترده کتاب‌های کمک‌درسی همواره باعث شده چنین آماری مخدوش به‌نظر برسد. به‌هرحال در نتیجه این رویکرد و اقبال، جامعه ادبی ترکیه و شناخت عامه مردم از ادبیات و نویسندگان پیشرو، گسترده‌تر از فضای فرهنگی ایران به‌نظر می‌رسد. نتیجه چنین سیاستی نیز سوای وجه فنی آثار ادبی ترک، شناخته شدن نویسندگان ترک در سراسر جهان است (اورهان پاموک و نمونه‌های دیگری از این دست). باریش بیچاکچی یکی از بسیار نویسنده موفق و شناخته شده ترکیه محسوب می‌شود که تا جایی که می‌دانم آثارش به چندین زبان ترجمه شده، اما این گستردگی که پیش‌تر به آن اشاره شد مانع از آن می‌شود که او را یکی از بهترین‌ها دانست یا با القابی از این دست او را تعریف کرد. کما اینکه ذات چنین رتبه‌بندی‌هایی با روح ادبیات در تناقض است.
او در ادامه با تاکید بر مطرح بودن این رمان در میان کارهای بیچاکچی، بیان کرد: بیچاکچی رمان‌نویسی را در سال 2000 با چاپ اولین رمانش آغاز کرد. از او نه رمان منتشر شده که می‌توان گفت درماندگی معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین کتاب اوست. چنانچه هفت سال بعد از انتشار رمان و در سال 2011 فیلمی بر اساس این رمان با سناریوی خود بیچاکچی ساخته شد و به زعم بنده با وجود اینکه خود کتاب تجربه موفق‌تری به‌نظر می‌رسد اما فیلم درماندگی حتی باعث موفقیت دوباره کتاب شد.
صدیق معتقد است که شهر به عنوان یک عنصر کلیدی در ادبیات بیچاکچی نقش مهمی دارد. او در ادامه افزود: نویسنده در جای جای کتاب به آنکارا باز می‌گردد و نام تمام کوچه‌ها، خیابان‌ها و محله‌ها را مرور می‌کند. آنکارا شهر کودکی اوست و حضور پررنگ این شهر در این اثر از آن جهت اهمیت دارد که اکثر مردم ما بالاخص علاقه‌مندان ادبیات ترکیه این کشور را نه به پایتخت‌اش، که با شهر رویایی استانبول و آثار پاموک یا دیگرانی که در استانبول می‌گذرد می‌شناسند. به‌همین خاطر آشنایی با شهر بزرگ دیگری از ترکیه و فرهنگ و زیست مردمانش در قالب این کتاب می‌تواند تجربه دلپذیری باشد.
این مترجم درباره سبک نویسندگی که بیچاکچی در این رمان به کار گرفته است، گفت: آثار بیچاکچی و به‌ویژه این کتاب زبان ساده و روانی دارد و در فضایی واقع‌گرایانه می‌گذرد. نویسنده همانطور که در جایی از رمان اشاره کرده به «فخرفروشی‌های ادبی» علاقه‌ای ندارد. حال آنکه با مطالعه کتاب می‌توان به قدرت نویسندگی و تسلط بیچاکچی به تکنیک‌های روایی پی برد. او سعی می‌کند از طریق مرور جزییات و اتفاقات پیش پا افتاده از سطح عبور کند و به عمق جاری زندگی دست پیدا کند.
مترجم رمان «درماندگی بزرگ ما» در آخر از دلیل علاقه‌اش به ترجمه این اثر بیان کرد: باید از سویی به تفاوت‌های زبانی میان فارسی و ترکی، و از سوی دیگر زبان ساده و دینامیک این رمان که مهم‌ترین عامل این انتخاب بوده است اشاره کنم. برخلاف تصور عامه مبنی بر اینکه به‌دلیل هم‌خانواده بودن زبان بخشی از مردم ما (آذربایجان) با ترکیه‌ای‌ها، درک و برگردان آثار ادبی این کشور نیز سهل می‌نماید؛ اما در حقیقت باید گفت برگردان آثار ترکیه‌ای به‌دلیل ساخت‌های زبانی و امکانات بلاغی در این زبان، گاهی حتی از بسیاری از زبان‌های هندواروپایی مانند آلمانی نیز دشوارتر می‌نماید. مصاحبه‌ای از مرحوم سیدحسینی با مجله‌ی بخارا را به‌یاد می‌آورم که در آن به صراحت به‌این موضوع اشاره کرده بود که به دلیل دشواری ترجمه از زبان ترکی، رو به آموختن فرانسه و ترجمه از آن زبان آورده بود. به‌همین خاطر من در ترجمه آثار ترکی همواره تلاش کرده‌ام به‌سراغ آثاری بروم که علاوه بر غنای ادبی، قابل برگردان بوده و بتوانند در زبان فارسی حرف تازه‌ای برای مخاطبان حرفه‌ای ادبیات داشته باشند. به‌هر روی امیدوارم این رمان جذاب و خوشخوان مورد توجه علاقه‌مندان ادبیات ترکیه قرار گیرد.
«درماندگی بزرگ ما» نوشته باریش بیچاکچی با ترجمه کسرا صدیق، در 200 صفحه و با قیمت 29 هزارتومان توسط نشر ققنوس منتشر شده است.
نظر شما