به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سوادآموزی و خواندن و نوشتن از جمله ضروریاتی است که امروزه برای خانواده‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. از این رو کارشناسان این حوزه در پی یافتن راه‌های جدیدی برای افزایش سرعت و کیفیت یادگیری حروف و کلمات و واژه‌ها به کودکان هستند. امروزه با توجه به گسترش استفاده از فضای مجازی و اینترنت، محققان نیز به ارائه روش‌های نوین سوادآموزی دیجیتال روی آورده‌اند. اپلیکیشن سواد D از جمله همین روش‌هاست که به تازگی نسخه بومی شده آن ارائه شده است. به این بهانه گفت‌وگویی داشتیم با آزاده و عادله خلیفی، دو سرپرست تیم محتوای اپلیکیشن سواد D که در ادامه می‌خوانید.
 
هدف از ارائه پروژه سوادآموزی دیجیتال چیست؟
وقتی می‌گوییم سوادآموزی دیجیتال، دو معنا به ذهن خواننده/شنونده می‌رسد: سوادآموزی با استفاده از سخت‌افزارهای دیجیتال و سوادآموزی با نرم‌افزارهای دیجیتال. در نوع اول، کاربر با استفاده از افزارهای دیجیتال مانند گوشی‌های تلفن همراه، تبلت و ... به محتوای آموزشی فضای اینترنت دسترسی می‌یابد. در نوع دوم، نرم افزارهایی با هدف‌های معین برای کاربر طراحی می‌شود. این کار در دنیا بی‌سابقه نیست و هم‌اکنون هزاران نرم‌افزار برای هدف‌های آموزشی مشخص وجود دارد. حتا برای اختلال‌های یادگیری هم اپلیکیشن‌هایی طراحی شده؛ مثلاً برای کودکان مبتلا به اختلال خوانش‌پریشی(dyslexia) اپلیکیشی به نام ایزی‌لکسیا(EasyLexia) طراحی شده است. اما در ایران پیش از این، نرم‌افزار جامعی برای آموزش سواد پایه به کودکان وجود نداشت. اپلیکیشن سواد D نسخه‌‌ بومی‌شده اپلیکیشن onecourse است. اپلیکیشن onecourse  یکی از دو برنده‌ جایزه جهانیXPRIZE  است. ما سال گذشته به پیشنهاد سازمانKCIS  و نهاد وابسته به آن در ایران، انجمن یاران دانش و مهر، 5 اپ نامزد این جایزه را برای انتخاب بررسی کردیم و در نهایت اپلیکیشن onecourse  را برای بومی‌سازی به زبان فارسی برگزیدیم. محسن دیبایی از سوی سازمان  KCIS مدیریت پروژه را برعهده دارد و ما (آزاده و عادله خلیفی) دو سرپرست تیم محتوای پروژه و پویان بهنام‌قادر و سعید فرحی سرپرست تیم فنی پروژه‌اند که در همکاری و همراهی با یک تیم بیست نفره، در هر دو بخش محتوا و فنی، اپ سواد D را آماده کردیم.

 
آماده‌سازی این اپ چه چالش‌هایی داشت؟
آماده‌سازی این اپ چالش‌هایی در بخش محتوا و فنی داشت؛ برای نمونه یکی از چالش‌های فنی، تغییر خط لاتین به خط فارسی بود. زیرا نخستین بار بود که اپonecourse   به زبانی که خط لاتین نداشت بومی می‌شد. این اپ پیش از این به زبان‌های انگلیسی، سواحیلی و چی‌چوا بومی‌شده که همگی الفبای لاتین دارند. اپ سوادD  یک سال در پایلوت آزموده شده، نتایج چشمگیری داشته و به تازگی برای عموم به رایگان منتشر شده است.
 
این پروژه چند فاز دارد و در چه مرحله‌ای است؟
این پروژه 3 فاز دارد که فاز اول انجام شده است. نسخه فاز یک، 1995 واحد آموزشی کوتاه، یونیت، دارد. روزانه 15 یونیت به کودک ارائه می‌شود که ترکیبی از یونیت‌های سواد خواندن و نوشتن و شمارورزی‌اند. در این نسخه، کودک با روش فونیکس با تمام واک‌ها و شکل مستقل یا بزرگ تمام نویسه‌های الفبا آشنا می‌شود. در این نسخه بیش از هزار واژه همراه با تصویر، به کودک نشان داده می‌شود و مدام در اپ تکرار می‌شود تا کودک در نهایت شکل و معنای واژه را به خاطر بسپارد و دایره شناختی کودک گسترش یابد.
 
فازهای بعدی چه زمانی عرضه می‌شوند؟
نسخه فاز دوم، بهار سال 1400 منتشر می‌شود و هم‌زمان به پایلوت می‌رود. می‌دانید که در زبان فارسی، نویسه‌ها بسته به اینکه در کجای واژه قرار بگیرند شکل‌های مختلفی دارند. در نسخه دوم، شکل‌های دیگر نویسه‌ها را به کودک می‌آموزیم و بعد از آن کودک نوشتن واژه‌ها را می‌آموزد. نسخه فاز سوم نیز تا پاییز 1400 منتشر خواهد شد. در این نسخه کودک با ساخت عبارت و جمله‌ و بند آشنا می‌شود و واژگان بیشتری می‌آموزد. ما نسخه‌ها را پیوسته به‌روزرسانی می‌کنیم و در کانال سواد D، منتشر خواهیم کرد. همین‌طور به زودی وبسایت ما آماده می‌شود که در این وبسایت گزارش‌ها و مقاله‌های در پیوند با این پروژه، سوادآموزی دیجیتال و نتایج اثربخشی پروژه منتشر خواهد شد. برنامه‌ای نیز برای انتشار نسخه‌ها در گوگل‌پلی داریم.
 
تفاوت شیوه آموزش این اپلیکیشن با روش آموزش مرسوم چیست و چه مزایایی دارد؟
این اپ مزایای بسیاری دارد؛ اما مهمترین برتری اپ، شیوه آموزش آن است. آموزش در این اپ با روش فونیکیس(Phonic) است. در این روش از بیداری آوایی(phonological awareness) آغاز می‌کنیم و به بیداری واج‌شناختی(phonemic awareness) می‌رسیم. بیداری آوایی برای تقویت مهارت شنیداری کودک و ایجاد حساسیت برای تمییز آواهای دگرسان انجام می‌شود. در بیداری واج‌شناختی، ابتدا واک‌ها یعنی آوای نویسه‌ها را به کودک می‌آموزند و بعد برابرسنجی میان واک و نویسه را آموزش می‌دهند. در روش آموزش مرسوم، یادگیری را نه با واک‌ها بلکه با نام نویسه‌ها آغاز می‌کنند و نویسه‌ها یا حروف الفبا را به ترتیبی که مبنایی در یادگیری زبان ندارد به کودک می‌آموزند. به همین دلیل زمان دستیابی به مهارت خواندن و نوشتن طولانی می‌شود. ما در این اپ، از پرکاربردترین واک‌های زبان آغاز می‌کنیم تا بتوانیم در کم‌ترین زمان با جابه‌جایی واک‌ها واژه بسازیم.
 
براساس چه بسته‌های آموزشی این روش را پیاده کردید؟
ما روش فونیکس را براساس بسته‌های «فارسی‌آموز نخودی» و «الفباورزی با کاکاکلاغه» در این اپ پیاده کردیم. این بسته‌ها زبان فارسی را به شیوه‌ای نوین به کودک یاد می‌دهد. همچنین تیم انیمیشن اپ، براساس بسته «الفباورزی با کاکاکلاغه»، انیمیشن‌هایی برای آموزش واک‌ها ساختند. در این انیمیشن‌ها هر واک، به شکل یک انگاره‌ الفبایی است.  
 
بخش شمارورزی چطور؟
بخش شمارورزی از مفاهیم پایه مانند رنگ، اندازه، شکل آغاز می‌شود، به شناخت الگوها که پایه آموزش ریاضی است می‌رسد و برای شناخت عددها که مفهومی انتزاعی‌اند، از چیزهای ملموس استفاده می‌کند. کودک شمارش، کاستن و افزودن را با همین اشیای ملموس می‌آموزد و کاربرد شمارورزی را در زندگی روزانه درک می‌کند.
  
این اپ برای چه گروه سنی مناسب است؟
نسخه اول ما، برای تمام کودکان 5 تا 7 ساله‌ای، در سراسر ایران وجهان، مناسب است که زبان فارسی را به صورت شنیداری متوجه می‌شوند؛ زیرا تمام دستورهای راهنمای این اپ صوتی است و کودک/کاربر برای استفاده از این اپ نیازی به سواد خواندن ندارد. کار با این اپ به سادگی و تنها با دو حرکت انگشت یعنی کشیدن و لمس آیکون‌ها انجام می‌شود پس کودکانی که اختلال‌های ریز حرکتی دارند هم، به آسانی می‌توانند از این اپ استفاده کنند.