به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «آخرین اسکادران» به کوشش «مهدی بابامحمودی» به‌تازگی به وسیله انتشارات آتشبار وابسته به سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، منتشر و روانه بازار نشر شده است. این کتاب بخشی از خاطرات امیر سرتیپ دوم خلبان علیرضا جراح از خلبانان اف-۱۴ نیروی هوایی ارتش در دوران دفاع مقدس را در بر دارد و خاطرات دفاع مقدسی خلبان جراح از نبردهای بی‌امان هوایی او و یارانش در جنگ تحمیلی برای ایجاد آسمانی امن را بازگو می‌کند. امیر جراح در این کتاب همچنین به بیان خاطرات پروازی خود از سال‌های پس از جنگ و لحظات دلهره‌آوری که در پروازهای آموزشی با خلبانان جوان‌تر اتفاق افتاده، می‌پردازد. به این ترتیب خواننده متوجه می‌شود که با وجود پایان جنگ، آمادگی برای مقابله با هرگونه تهدید و تهاجم در نیروی هوایی تمام نشده است؛ زیرا که باید همواره خلبانان جوان را آماده رزم نگه داشت.
 
در جلد نخست کتاب آخرین اسکادران، خاطرات دوران آموزش خلبانی امیر جراح آمده و در ادامه، خاطرات طنز این خلبان در برخورد با دیگر همرزمانش در دفاع مقدس بیان شده است. همچنین نویسنده در این اثر علاوه بر خاطرات امیر جراح، از نحوه عملکرد خلبانان اف -١۴ در تأمین امنیت آسمان خلیج فارس و محافظت از نفتکش‌ها و نجات صنعت نفت ایران به محافظت خلبانان شکاری از مناطق مسکونی در برابر بمباران‌های هوایی نیروی هوایی ارتش عراق، به‌خصوص مقابله با هواپیماهای میگ - ٢۵ عراقی می‌پردازد. از دیگر نقاط قوت این کتاب، تحلیل «عملیات حمله به نیروگاه برق نکا» توسط خلبانان عراقی، از زبان امیر جراح است که جزئیات جالبی از این ماجرا بیان شده است. در ادامه گفت‌وگو با مهدی بابامحمودی، نویسنده کتاب «آخرین اسکادران» را از نظر می‌گذرانیم.
 
لطفاً توضیحاتی در رابطه با محتوای کتاب و عنوان آن بفرمایید و اینکه چه شد تصمیم گرفتید این کتاب را بنویسید؟
کتاب آخرین اسکادران درباره خاطرات خلبان علیرضا جراح، خلبان اف 14 است. همانطور که گردان زرهی، گردان پیاده و توپخانه داریم، گردان پروازی که هواپیماهای شکاری در قالب آن گردان طبقه‌بندی می‌شوند، به معنی اسکادران است. گردان پروازی در ایران در قالب سه گردان طبقه‌بندی شده بودند (دو گردان در اصفهان و یک گردان در شیراز). با توجه به جنگی که تحمیل شد، مقرر شد که یک گردان برای مقابله با هواپیماهای دشمن در بوشهر تشکیل شود و با توجه به اینکه این گردان، آخرین گردان پروازی تشکیل‌شده بود، وجه تسمیه کتاب «آخرین اسکادران» قرار گرفت.
 


چه شد که سراغ نیروی هوایی رفتید؟
من از دوران دانشجویی کم‌وبیش به سراغ خلبانان نیروی هوایی می‌رفتم و خاطراتشان را جویا می‌شدم. پس از مدتی به ذهنم رسید که به قسمتی از تاریخ دفاع مقدس که همین خاطرات خلبانان و تاریخچه نیروی هوایی از زبان خلبانان است و مغفول مانده، بپردازم. باتوجه به تجربیاتی که طی 18 سال قلم‌زدن در این حوزه کسب کرده‌ام، احساس کردم اگر برای نگارش کتاب از خاطرات یک خلبان اف-14 شروع کنم، جذاب‌تر خواهد بود بنابراین به سراغ آقای جراح رفتم. بخشی از خاطرات را از قبل داشتم؛ برخی دیگر هم در خلال گفت‌وگوهای تازه اضافه و مجموعاً به صورت یکپارچه و در قالب دو کتاب تدوین شد.
 
کتاب «آخرین اسکادران» چه ویژگی نسبت به کتاب‌های دیگر دارد؟
در مدت 18 سال که مصاحبه‌ها را در مجلات مختلف چاپ می‌کردم؛ ولی هنوز کتابی تدوین نکرده بودم، در اکثر کتاب‌های مطالعه‌شده می‌دیدم که بخشی از کتاب به زندگی شخصی راوی اختصاص دارد. چه‌بسا این مسأله  جاذبه هم داشته باشد؛ اما به نظر من مثلاً جذابیت یک خلبان برای مخاطب بخش رزمندگی وی است و به ذهنم آمد کتابی بنویسم که صرفاً خاطرات عملیاتی و پروازی و حتی خاطرات طنز حول محور هواپیما و رزمندگان باشد و در کتاب «آخرین اسکادران»، خواننده فقط خود را در هیجان جنگ حس می‌کند و وارد زندگی شخصی راوی نمی‌شود.

همچنین این کتاب از متنی روان برخوردار است و استفاده از بیش از ۱۰۰ قطعه عکس در لابه‌لای متن به‌ همراه توضیحات کامل از دیگر نقاط قوت این مجموعه ۲‌جلدی محسوب می‌شود.
 
از نظر شما روایتی که اکنون از جنگ وجود دارد چقدر قرین به صحت است؟
در تدوین کتاب «آخرین اسکادران»، موضوعی به ذهنم رسید که کمتر به آن پرداخته شده و متأسفانه به تمسخر کشیده شده و آن بحث قدرت و توان رزمی ارتش عراق در دوران جنگ تحمیلی است که در کتاب‌های نگاشته‌شده و حتی فیلم های سینمایی دهه 70 و 80 و حتی برخی فیلم‌هایی که هم‌اکنون تهیه می‌شود، ارتش عراق را عده‌ای افراد کودن و ترسو نشان می‌دهند؛ در صورتی که چنین چیزی صحت ندارد و این رزمنده‌ها در تمام رسته‌ها باتجربه، آموزش‌دیده و جنگنده بودند.
 
در گفت‌وگویی که با امیر جراح در این کتاب صورت گرفته نیز ایشان به یکی از عملیات‌های ارتش عراق که به نکا حمله کردند، اشاره می‌کنند که مسافتی حدود 700 کیلومتر وارد خاک ایران می‌شوند و نیروگاه نکا را سه بار متوالی مورد حمله قرار می‌دهند و خسارت زیادی وارد می‌کنند و این دست‌کم‌گرفتن دشمن اصلاً صحیح نیست. امیر جراح نیز در تحلیل آماری این عملیات‌ها معتقدند که ارتش عراق فوق‌العاده مصمم، شجاع و باانگیزه بودند که خلبانان شکاری آنها 700 کیلومتر وارد خاک کشوری می‌شود که اف 14 دارد و این کار کمی نیست. ما باید بدانیم که دشمن ما در آن زمان چه قدرتی داشته است. بنابراین سعی کردم در این کتاب -تا جایی که امکان دارد- این نکات را به زبان ساده بیان کنم و چون پرواز مسأله پیچیده‌ای است، سعی کردم زبان کتاب، زبانی همه‌فهم باشد.
 


بازخوردها چطور بوده است؟
بازخوردها خیلی مثبت بوده شاید یکی از دلایلش این باشد که وقتی می‌نویسم سعی می‌کنم هر جمله که می‌نویسم، خودم را جای مخاطبی بگذارم که چیزی از جنگ و پرواز و اطلاعات پرواز نمی‌داند و از مطالبی استفاده کنم که همه‌فهم باشد و با زبانی ساده بیان شود و از سوی دیگر خلبانی که کتاب را می‌خواند نیز بتواند خودش را در محیط عملیاتی تصور کند. کتاب حاوی تجربه برای خلبانان است و چون خودم از قشر خواننده این خاطرات هستم، آسیب‌هایی که این کتاب‌ها داشته‌اند و احمق فرض‌کردن دشمن را سعی کردم در کتاب نیاورم. قطعاً این کتاب نیز بدون اشکال نخواهد بود؛ اما با توجه به اینکه اولین کتاب من بوده، بازخوردهای خوبی دریافت کرده‌ام و در هفتمین همایش اندیشه و قلم نیز به عنوان کتاب برگزیده معرفی شد.
 
خاطراتی که از دوران دفاع مقدس و دیگر دوران‌های انقلاب منتشر شده چقدر می‌تواند به عنوان مواد خام مورد استفاده نسل‌های بعد قرار گیرد؟
خاطرات مختلف در این کتاب ذکر شده و چالش‌ها و درگیری‌های مختلف هوایی هرکدام برای فیلم‌سازی که می‌خواهد اثر ماندگار خلق کند، قابل تصویرپردازی است و هرکدام از خاطرات پتانسیل تبدیل‌شدن به فیلم سینمایی را دارد و پرکشش و جذاب است.
 
مجموعه ۲‌جلدی «آخرین اسکادران» در ۴٠٠ صفحه به قیمت ۶٠‌هزار تومان در قطع رقعی هم‌اکنون در بازار نشر در دسترس علاقه‌مندان است.