انتشارات دلیل ما چهاردهمین چاپ «سیره رسول خدا (ص)» اثر حجتالاسلام رسول جعفریان را منتشر کرد. این کتاب نخستین مجلد از مجموعه «تاریخ سیاسی اسلام» نویسنده است.
نخستین چاپ این کتاب سال ۱۳۷۳ با شمارگان یازده هزار نسخه و بهای ۵۵۰ تومان توسط سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی منتشر شده بود. بعدها به سال ۱۳۷۷ موسسه انتشارات الهادی نیز چاپی از این کتاب را با شمارگان سه هزار نسخه و بهای ۱۸۰۰ تومان منتشر کرد.
این کتاب نخستین مجلد از مجموعه «تاریخ سیاسی اسلام» حجتالاسلام والمسلمین رسول جعفریان است. دومین جلد این مجموعه «تاریخ خلفا: از رحلت پیامبر تا زوال امویان (11 - 132ه)» نام دارد. شاید بتوان این کتاب را یکی از نخستین منابع تفصیلی آکادمیک در تاریخ سیاسی اسلام دانست.
کتاب شامل هفت فصل کلی است: «تاریخنگاری مسلمانان»، «دوره جاهلی»، «آغاز اسلام»، «اسلام در برابر فشار قریش»، «اسلام در مدینه»، «جنگهای رسول خدا (ص) تا سال پنجم هجرت» و «به سوی پیروزی بر حجاز».
نویسنده نخست به تحقیق در روشها و سبکهای تاریخ نگاری اسلامی و ارزیابی منابع تاریخی پرداخته و با نقد و بررسی و ارزیابی کمبودها به سراغ تحلیلی عمیقتر از تاریخ اسلام رفته است. این کتاب بیشتر از آنکه تاریخنگاری و روایت و گزارش باشد دارای مولفهها و مشخصات تحلیلی است.
نویسنده در فصل اول با عنوان تاریخنگاری مسلمانان، به انواع نوشتههای تاریخی مسلمانان، سیرهنگاران و معرفی اسامی آنها، سیرهنویسی پس از قرن پنجم، عوامل تحریف سیره، سهم شیعیان در سیرهنویسی و معرفی تاریخنویسان از آغاز تا قرن پنجم پرداخته است.
فصل دوم در سه بخش، به تحلیل و پدیدارشناسی دوران جاهلیت اختصاص پیدا کرده است. عناوین این سه بخش از این قرار است: «اوضاع سیاسی و اجتماعی اعراب جزیرةالعرب»، «دین و دینداری مردم در دوران جاهلیت» و «فرهنگ و دانش در دوران جاهلیت.
نویسنده در فصل سوم ظهور اسلام، آغاز نزول وحی و رویکرد تاریخی پیامبر اسلام (ص) در مواجه با مشرکان را مورد بررسی قرار داده است. جعفریان در فصل چهارم که عنوان اسلام در برابر فشار قریش را بر تارک خود میبیند، واکنش تازه مسلمانان را در برابر آزار مشرکان و اشراف قریش روایت میکند.
فصل پنجم کتاب به استقرار پیامبر (ص) درمدینه و گسترش آیین اسلام اختصاص دارد. دلایل گسترش سریع اسلام در مدینه و پیمانهای رسول خدا(ص) با مسلمانان مدینه به تفصیل بیان میشود. در فصل ششم هم جنگهای پیامبر تا سال پنجم هجرت (بدر، احد، احزاب، بنیقریظه و جنگ با قبایل عرب) واکاوی میشود و در نهایت در فصل هفتم با عنوان بهسوی پیروزی بر حجاز، جریان پیمان حدیبیه، فتح خیبر و فتح مکه و... تا رحلت پیامبر اکرم (ص) بررسی میشود.
در انتهای کتاب هم، عشیرههای مهم قبیله قریش و شخصیتهای شناختهشده آنها در یک جدول درج شده است. ضمن این که حوادث دوران مکه و جنگهای پیامبر (ص) هم در جدولی جداگانه به همراه نقشههایی از اماکن مهم مکه و مدینه ارائه شده است که به فهم بیشتر خواننده از وقایع کمک میکند.
نظر شما