محبعلی با اشاره به اینکه کتابفروشیهای دیجیتالی زیر نظر اتحادیه کسب و کارهای مجازی هستند، از نبود محدودیت در فروش با تخفیف در این صنف خبرداد.
درشرایطی که فعالان بازار کتاب کاغذی، شیوع تخفیفهای نامتعارف را برهمزننده نظم بازار و مخاطرهآمیز میدانند، اعمال تخفیفهای 50 تا 70 درصدی برای نسخههای الکترونیک، چه تاثیرات یا تبعاتی را میتواند در پی داشتهباشد؟ مهدی محبعلی، مدیر روابط عمومی فیدیبو؛ برگزاری جشنوارههای تخفیفی برای کتابهای الکترونیک را به نفع مخاطبانی میداند که بههردلیل امکان خرید کتاب را در سایر ایام پیدا نکردهاند.
نمایشگاه مجازی فیدیبو، از 11 اردیبهشتماه آغاز شده و این زمان، زمانی است که بهجز دو دوره اخیر، نمایشگاه کتاب تهران در آن برگزار شده است. درباره این نمایشگاه و دلیل انتخاب این بازه زمانی برای برگزاریاش توضیح دهید.
هر سال نمایشگاه بینالمللی کتاب در اردیبهشتماه بهعنوان مهمترین رویداد فرهنگی کشور برگزار میشد و دو دوره از نمایشگاه بینالمللی کتاب به دلیل لزوم رعایت پروتکلهای بهداشتی برای همهگیری بیماری کووید19 برگزار نشدهاست. مسئولان فیدیبو احساس کردند که کاربران برای ادامه روند کتابخوانی، نیاز به شور و شوق برگزاری نمایشگاه کتاب دارند. در نتیجه، با همکاری 70 ناشر این نمایشگاه را به صورت مجازی برگزار میکنیم. در این نمایشگاه تخفیفهای 50 تا 70 درصدی برای کاربران درنظر گرفته شدهاست. هر روز را به تعدادی از ناشران برای ارائه تخفیف اختصاص دادیم تا ناشران بتوانند فروش داشتهباشند و کاربران نیز بتوانند از تخفیفهایی مانند نمایشگاه بینالمللی کتاب استفاه کنند.
در صفحه اینستاگرام فیدیبو برخی از کتابهای پرفروش ناشران معرفی میشود. این امکان در نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب نبود، چه امکانات دیگری برای مخاطبان در نظر گرفتید؟
برای ناشران غرفههایی در فضای فیدیبو تعریف کردیم، کاربران میتوانند در غرفههای ناشران کتابهایشان را ببینند و بدون اتلاف وقت مانند حضورشان در نمایشگاه فیزیکی کتاب، بدون اینکه خطرهای همهگیری بیماری کووید19 وجود داشتهباشد، خریدشان را انجام بدهند.
ارائه کتاب با تخفیف ممکن است در کوتاه مدت برای مخاطبان جالب به نظر برسد، اما تخفیف مکرر و با درصد بالا به کتابفروشان آسیب وارد میکند. فیدیبو کتابهای ناشران را با تخفیفها 50 و 70 درصدی در این نمایشگاه به فروش میرساند. به نظر شما این روند چه تاثیری بر مخاطب دارد و آیا تاثیر تخریبی فروش کتاب با تخفیف بالا برای کتابفروشیهای دیجیتالی نگرانکننده نیست؟
کتاب کاغذی به دلیل افزایش قیمت کاغذ و شرایطی که در روند تولید دارد نسبت به کتاب الکترونیک و صوتی، شرایط ویژهتری دارد. کتاب الکترونیک برخی هزینههای تولید کتاب کاغذی را ندارد. مسئولان فیدیبو تمام تخفیفها را با ناشران هماهنگ و نمایشگاه را برگزار کردند. اینطور نیست که کتابفروشی فیدیبو تخفیفی در نظر گرفتهباشد و ناشر دچار مشکل بشود. فیدیبو یک کتابفروشی بزرگ و با تعداد زیادی ناشر در حال همکاری است. ارائه تخفیف به مخاطبان کمک میکند تا بتوانند در شرایط امن کتاب تهیه کنند.
به نظر شما در صورت تداوم فروش کتاب با تخفیف، این دیدگاه موجب عادت مخاطب به خرید کتاب با تخفیف نخواهدشد؟
در شرایط اقتصادی فعلی کتاب باید در سبد فرهنگی خانوادهها قراربگیرد. اینکه در دوره کوتاه 10 روزه تخفیف میدهیم و دوباره قیمتها به شرایط عادی برمیگردد، برای مخاطبان شرایطی همانند نمایشگاه بینالمللی کتاب ایجاد میکند. همانند آنچه برای نمایشگاه بینالمللی اتفاق میافتاد، کاربران فیدیبو منتظر میمانند تا بیشتر خریدهایشان را در دوران نمایشگاه انجام بدهند. در این نمایشگاه هم شرایطی مانند دورههای قبل داریم. برای اینکه مردم تشویق به کتابخوانی بشوند و برای این کار انگیزه داشتهباشند، باید شرایط اقتصادی خوبی برای آنها درنظر گرفتهشود.
تخفیف مجاز در نمایشگاه کتاب تهران 10 تا 20 درصد است و در سایر ایام، انجام فروش ویژه و اعمال تخفیف، به موافقت و تاییدیه اتحادیه نیاز دارد. آیا نظارت صنفی بر نمایشگاه فیدیبو، بازه زمانی و میزان تخفیفاتی که ارائه میکند، وجود داشته است؟
کتابفروشان دیجیتالی زیرمجموعه کسب و کارهای اینترنتی و فروش آنلاین هستند و طبق مصوبه مجلس مجوز خود را از آن نهاد میگیرند. لازم به ذکر است که بیشتر تخفیف از سود فیدیبو کاسته میشود و بخش کمتری از تخفیف را ناشر متقبل میشود.
فیدیبو با ناشران هماهنگ است، هیچ ناشری نمیخواهد جنسش را حراج کند و منافعش را از دست بدهد. فیدیبو تعداد زیادی از کتابهای ناشران را با تخفیف در محدوده زمانی خاص ارائه میکند تا کاربران بتوانند از آن استفاده کنند. همچنین محدودیتی در ارائه تخفیف داریم و بیشتر کتابها با تخفیف 50 درصد به فروش میرسد و برای تعداد محدودی از کتابها تخفیف 70 درصدی در نظر گرفته شدهاست.
آیا اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی روی درصد تخفیف ارائه شده، نظارت دارد؟
نه، ندارد. نباید اینطور به نظر برسد که مخالفت با تخفیف، به سود کتابفروش است، زیرا ناشر میخواهد کتابش را بفروشد و در رویدادی مانند نمایشگاه فیدیبو میتواند این کار را انجام بدهد. این روند به چه صورت موجب ضرر برای کتابفروش خواهدشد؟ کتابفروش بدون هیچ تخفیف و برگزاری رویداد، نمیتواند کتاب بفروشد و با مشتری ارتباط برقرار کند. فیدیبو درصدی از سهم خود را کم میکند و به مشتری تخفیف میدهد.
در حوزه کتابهای کاغذی، کتابفروشان اعلام کردند که تخفیف در بلند مدت به ضرر آنها خواهدبود، آیا کتابفروشان دیجیتالی شرایط خاصی دارند؟
این وسط مخاطب باید چه کار کند؟ اگر کتابفروش بخواهد سود کند، نباید مخاطب را در نظر بگیریم؟
مخاطب نباید در خرید کتاب به ارائه تخفیف عادت کند، زیرا تاثیر مخرب این روند بر ناشر، کتابفروش و خود مخاطب میرسد.
در همه جای دنیا برای حمایت از مخاطب بخشی از هزینهها را دولت تامین میکند. بخشی هم مانند حوزه کتاب الکترونیک و صوتی، فروشنده تصمیم میگیرد که سودش را پایین بیاورد و به مخاطبانش خوراک بدهد. در این نمایشگاه فیدیبو برای یکسری از کتابها که ناشران آنها علاقهمند به فروش با تخفیف هستند، این امکان را فراهم کردیم. ناشر و فروشنده میخواهد با مخاطب خود در این 10 روز ارتباط بهتری برقرارکند و فقط به فروش فکر نمیکند. متاسفانه کتاب را به یک کسب و کار تجاری تقلیل دادیم و وجه فرهنگی آن را فراموش کردیم.
اگر ناشران مجبور باشند کتابها را همواره با تخفیف بفروشند، مجبور میشوند قیمت پشت جلد را بالا ببرند، در این صورت مخاطب نمیتواند کتاب تهیه کند. نظر شما درباره تکرار ارائه تخفیف برای کتاب چیست؟
ما همیشه تخفیف نداریم.
به نظر شما اگر چه فاصله زمانی برای تخفیف در نظر گرفتهبشود، این روند آسیبزا نخواهدبود؟
فقط در دوره زمانی که نمایشگاه بینالمللی کتاب برگزار میشد و در هفته کتاب تخفیف در نظر میگیریم. ناشران میتوانند با هماهنگی و ارائه درخواست به فیدیبو، در این کمپینها مشارکت کنند. همچنین باید در نظر داشتهباشید که در تخفیفهایی که میدهیم ناشر ضرر نمیکنند این ما هستیم که سود خود را کم میکنیم.
به نظر شما تخفیفهایی که میدهید بر کارکرد دیگر کتابفروشان چه تاثیری خواهدداشت؟
فیدیبو کار خود را میکند. دیگران فروشندگان هم همین کار را میکنند. بازار مارکتینگ برای مخاطب در خرید کتاب انگیزه ایجاد میکند. اگر صرفا مخاطب را مجبور کنیم که کتاب گران بخواند، رسالت فرهنگی خود را نادیده گرفتهایم. چگونه در این شرایط میتوان شاهد افزایش سرانه مطالعه بود و از چه راهی میتوانیم ناشران را حمایت کنیم؟ آیا فقط کتابفروشان باید حمایت بشوند؟ در چنین شرایطی ناشران و مخاطبان چه شرایطی خواهند داشت؟
فیدیبو ضرر دورههای تخفیف را چگونه جبران میکند؟
فیدیبو مخاطبان زیادی دارد. فروش کتاب با تخفیف باعث میشود که مخاطب به استفاده از کتاب الکترونیک و صوتی عادت کند. وقتی نگاه شما کوتاه مدت باشد و بخواهید محصول را به هر طریق به جامعه کتابخوان بفروشید، نتیجه سقوط کسب و کار خواهدبود. اما فیدیبو اینطور نگاه میکند که در درازمدت وقتی مخاطب، کتاب را بدون سود میخرد، برای خرید کتابهای بعدی مراجعه خواهدکرد و با فروش آن کتابها میتوانیم سود کنیم.
دورههای تخفیف محدود داریم، برای مثال زمانی روی کتابهای ادبیات روسیه تخفیف میگذاریم، یک مدت ناشر میخواهد کتابش را معرفی کند و برای کتاب آن ناشر تخفیف میدهیم. حتی در نمایشگاه فیدیبو روی همه کتابها تخیفف در نظر گرفته نشدهاست و فقط برای کتابهای 70 ناشر این مساله مطرح است.
در این روند باید به بازار کتاب و چرخه مالی آن توجه کنید، برخی از کتابهای صوتی فیدیبو که توسط برخی چهرهها خوانده میشود بالای 10 هزار نسخه فروش میکند. چرا فکر میکنید بازار نشر بازار خرابی است؟
نظر شما