به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) عبدالمهدی رجائی از کتابداران پژوهشگر در عرصه تاریخ، اسناد، مطبوعات است که اخیرا در حوزه گردشگری نیز ورود کرده است. او دانش آموخته دانشگاه اصفهان است و مدرک دکترای تاریخ محلی خود را از این دانشگاه در سال 1392 اخذ کرد. از او تا کنون 17 عنوان کتاب و شصت مقاله انتشار یافته و از کتابداران دانشگاه اصفهان است. رجائی معتقد است در درجه اول یک کتابدار باید خود یک کتابشناس خوب باشد.  آگاهی نسبت به منابع و شناخت ظرفیت آنها و سپس استفاده از منابع برای  نشان دادن کاربرد آنها در پژوهش‌های تاریخی سرلوحه کار ایشان بوده است.

تازه ترین کتاب او تحت عنوان «یکصدویک نکته در گردشگری اصفهان» از سوی انتشارات فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان در سال 1400 انتشار یافت. این کتاب 450 صفحه‌ای تلاش دارد پیوند نوینی میان گردشگری و تاریخ ایجاد کند و می‌خواهد با کمک گرفتن از داده‌های جذاب تاریخی که از دل مطبوعات و اسناد به دست آورده است، بناها و مکان‌های تاریخی اصفهان را بازخوانی کند.

این بازخوانی یعنی تهیه و تولید روایت‌های تازه و ناشنیده راجع به ابنیه تاریخی شهر علاوه بر مستندسازی تازه، بسیار به کمک گردشگری خواهد آمد. در مقدمه کتاب حاضر می‌خوانیم: «گردشگری مانند هر دانش دیگری نیازمند آن است که روش‌های تدریس، متون تدریس و به طور کلی رویکرد بدان دانش بنا به مقتضای زمان اصلاح گردد. یک دلیل آن که هر روزه شاخه‌های تازه‌ای بر این درخت روییده و شعبه نویی متولد می‌گردد: گردشگری رویداد، گردشگری پزشکی، گردشگری هیجان، گردشگری جنگ، گردشگری روستایی و ... بخشی از این پراکندگی هستند. شهری همچون اصفهان -که قطب گردشگری ایران می‌باشد- باید حداکثر تلاش خود را به کار گیرد تا ظرفیت‌های مختلف گردشگری را پوشش داده و فقط به یک یا دو نوع گردشگری (گردشگری فرهنگی یا طبیعت) اکتفا نکند. این نقیصه بخشی به متونی بر می‌گردد که نظام تئوریک گردشگری اصفهان را پایه‌گذاری کرده و از آن حمایت می‌کنند. با مراجعه به آثاری که در حوزه گردشگری اصفهان انتشار یافته است، متوجه می‌شویم که نگاه نویسندگان آنها بیشتر به معرفی بناهای تاریخی، از جهت مشخصات ظاهری، سال ساخت و ... معطوف بوده و حداکثر گذری کوتاه نیز به تاریخ اصفهان دارند. وجه ممیزه کتاب «یکصدویک نکته در گردشگری اصفهان» با کتاب‌های دیگری که در این رابطه نوشته شده، از جمله کتاب ارزشمند «گنجینه آثار تاریخی اصفهان» و دیگر آثار مشابه، در این است که با مراجعه به مطبوعات و گاهی اسناد نویافته، تلاش خواهد کرد تا مطالب تازه و نویی راجع به آن اثر تاریخی و گردشگری بر مطالب پیشین افزوده گردد، به طوری که خواننده احساس کند نکته تازه‌ای آموخته است.» یک مورد از مثال‌هایی که در کتاب بدان پرداخته شده است عمارت هشت بهشت می‌باشد. در مقدمه کتاب راجع به وجه ممیزه این معرفی با معرفی کتاب‌های پیشین می‌خوانیم: « در کتاب‌های دیگر فقط به اطلاعات عمومی‌آن اشاره شده است، اما در کتاب اینجانب، با ذکر فکت‌هایی از روزنامه‌های عصر قاجار و پهلوی، سرگذشت این بنا را در این دوره‌ها بازگو خواهم کرد که اولین مدرسه مدرن اصفهان در این بنا تأسیس شد و در دوره پهلوی هم ملک شخصی یکی از شاهزادگان بود تا این که در دهه چهل شمسی و پس از فشار زیاد افکار عمومی‌ و مطبوعات به اداره باستانشناسی اصفهان تحویل گردید.»

کتاب در چهار فصل تنظیم شده است. در فصل نخست به «داشته‌های اصفهان» می‌پردازد. در این فصل آثار و ابنیه تاریخی موجود اصفهان از دریچه مطبوعات و اسناد بازخوانی می‌شوند. بر اساس فهرست کتاب به این آثار پرداخته شده است: میدان نقش‌ جهان در دوران معاصر/ بازسازی بناهای تاریخی اصفهان در دوران معاصر و نقش مطبوعات/ هشت بهشت، عمارتی که می‌توانست نباشد!/ کاخ چهلستون ؛ روند شکل گیری موزه شهر/ هتل عباسی از ملک شخصی تا هتل عمومی/ بازار هنر؛ نتیجه مشارکت بخش خصوصی/  چند نکته درباره مدرسه چهارباغ/  قبر صائب از پیدایی تا تجلی/ مقبره کمال اسماعیل؛ گمنام در پس قرن‌ها/ مقبره پروفسور پوپ: داستان یک عشق/ تربت خواجه نظام‌الملک طوسی، از پیدایی تا امروز/ کوه آتشگاه و چالش‌های  آن/ گذری بر توحید‌خانه یا زندان سابق اصفهان/  منار ساربان و مشکلات مردم زیر سایه اش/ زیارت در امامزاده احمد/ مسجد جامع اصفهان و زخم‌های  جنگ/ میدان کهنه یا میدان عتیق در منابع و متون/ سرگذشت  تالار اشرف/ آثار پیش از صفویه در اصفهان (قراقویونلو‌ها و آق قویونلوها)

فصل دوم کتاب «قصه‌های چهارباغ»  نام دارد و به طور اختصاصی به این خیابان تاریخی نگاه انداخته و نکات جالبی از تاریخ و سرگذشت آن را بازگو می‌کند. در این فصل موضوعاتی که بدان‌ها پرداخته شده است، بدین قرار است: مدخل ورود به چهارباغ/ کاربری چهارباغ اصفهان در حال پایه گذاری چه بود؟/ خيابان چهارباغ پايين چگونه به وجود آمد؟/  معضلات چهارباغ ؛ گاراژهای مسافربری/ چهارباغ گرایی و نقد مدیریت شهری/ پارک کردن اتومبیل‌ها در چهارباغ ممنوع شد!/ میدانی  که می‌خواست چهارباغ را قطع کند/ نظام عبوری در چهارباغ و مسایل حاشیه‌ای آن/  چهارباغ و سینماهایش (با نگاهی به سینما نقش جهان)/ چهارباغ و کازرونی‌ها/ داستان خیابان آمادگاه/ آدم‌های  چهارباغ (یوزباشی)

در فصل سوم که «گردشگری برای اصفهان» است به نکاتی راجع به تاریخ و تحولات صنعت گردشگری اصفهان و بحث‌های حاشیه‌ای آن پرداخته است. در این فصل این موضوعات مورد توجه بوده اند: خوانش اصفهان از روی کتاب/ چهار خبر از تاریخچه گردشگری اصفهان/ انجمن آثار ملی و نقش آن در مرمت و حفاظت آثار تاریخی/ توصیه‌هایی درباره بازاریابی در صنعت گردشگری/ گردشگری و عکاسی در دوران رضاشاه/ بازدید ولیعهد سوئد از اصفهان در دوره رضاشاه/ گردشگری و زیرساخت‌های شهری/ خوب و بد تغییر کاربری بناهای تاریخی/ قیمت بلیت ورودی را بیشتر کنید!/ گردشگری داخلی و میهمانان نوروزی/ یک بازدید خاص؛ ملکه انگلیس در اصفهان/ امکانات گردشگری اصفهان در سال 1343/ گردشگری اصفهان در دهه چهل و مسئولیت مدیران شهری/ گردشگری اصفهان در دهه شصت شمسی/ معرفی گردشگری مردم شناسی/ لزوم توجه به موزه مردم‌شناسی/ لزوم برپایی موزه صنعتی اصفهان/ میراث ناملموس قهوه‌خانه نشینی/ مروری بر یک مرکز فرهنگی مهم در اصفهان: تماشاخانه اصفهان/ جشنواره فیلم کودک و گردشگری مایس/ گردشگری اصفهان و استانبول/ راه‌های مقابله با اثرات منفی گردشگری/ پیشنهاد تأسیس یک دریاچه گردشگری در اصفهان/ باز زنده سازی تاریخ در میدان عتیق/ یک کتاب مهم در گردشگری اصفهان/ شناخت گردشگری به زبان امروزی (معرفی کتاب اصفهان و بازار گردشگری) / معرفی کتاب سمینار اصفهان و جاذبه‌های ایرانگردی و جهانگردی.

 فصل چهارم کتاب معطوف به «نداشته‌های اصفهان» است؛ یعنی آثار و ابنیه شهر که اکنون از بین رفته اند و فقط یاد و نام آنها در کتب و منابع موجود است. مولف در این فصل معتقد است یادکرد این آثار هم از ضروریات است. در این فصل از آثار و ابنیه ذیل یاد می‌شود: یادی از زاینده‌رود و جشن آن/ دیدگاه‌هایی درباره چرایی خراب کردن آثار تاریخی اصفهان  در دوران ظل‌السلطان/ بغض فروخفته از مخرب آثار تاریخی شهر/ هزار جریب: از باغ سلطنتی تا باغ دانش/ عمارت صدری؛ آن که قاجاری بود و به دست قاجار ویران شد/ هفت دست که چهار هزار تومان فروخته شد!/ فرح‌آباد؛ شهرکی در دوردست/ آیینه خانه؛قصری از آیینه که شکست!/ باغ قوشخانه باغی که دیگر نیست/ باغ زرشک در آتش کینه خراب شد/ تالارطويله با دیواره‌های طلا!/ میدان چهارحوض که قربانی نقش‌جهان شد/ گردشگری و حفظ آثار تاریخی شهر دیدگاه‌های حاج سیاح محلاتی/ گردشگری درویشی! و حفظ آثار تاریخی.

از آنجا که گردشگری صنعتی است پویا و متحول، آثار و متونی که در رابطه با این صنعت تهیه و تولید می‌شوند نیز باید این تحولات را پذیرفته و انعطاف لازم را برای تغییر ذائقه‌ها و حتی رویکرها آماده کنند. به نظر مولف بسیاری از نکاتی که امروزه به گردشگران ارائه می‌شود، چندان جذابیتی ندارد. گردشگرِ غیرمتخصص، تصوری از عصر صفوی و شاید قاجار در ذهن خود ندارد؛ اما برایش جذاب خواهد بود اگر گفته شود عمارت هشت بهشت محل تشکیل اولین مدرسه به سبک جدید در اصفهان بوده است. این گردشگر اگر مطالبی درباب تاریخ اجتماعی چهارباغ بشنود، حتماً به آن گوش می‌کند. چرا که سوژه مذکور را مطلبی راجع به گذشته نمی‌پندارد و همین امروز نیز با آن دست به گریبان است. این گردشگر دوست دارد حوادث تاریخی و خصوصاً کاربری بنا را در گذر زمان بداند، چرا که با این موضوعات بیشتر ارتباط برقرار می‌کند، تا این که فقط گفته شود ابعاد بنا چیست و در زمان کدام پادشاه ساخته شده است.»

مولف، این رسالت را برای کتاب خویش در نظر دارد که کتاب «یک صد و یک نکته در گردشگری اصفهان» تلاش دارد کتاب‌های گردشگری اصفهان را از دور باطل «تکرار» خارج کند.

کتاب «یک صد و یک نکته در گردشگری اصفهان» نوشته عبدالمهدی رجائی از سوی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان در 450 صفحه به بهای 75هزار تومان منتشر شده است.