به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، پنجمین جلسه از سلسله وبینارهای بین‌المللی «روایت‌هایی از ایده‌ها و الگوهای مدیریت کتابخانه‌های عمومی» شامگاه گذشته، ۱۸ مردادماه با حضور سعید فروزی کتابدار کتابخانه سوری در ونکوور کانادا و آیلین موریسی رئیس کتابخانه عمومی وکسفورد ایرلند و با موضوع ساختار، خدمات و برنامه‌های کتابخانه‌ عمومی برگزار شد.

آیلین موریسی، رئیس کتابخانه‌های عمومی وکسفورد با اشاره به فعالیت کتابخانه‌های عمومی بیان کرد: کتابخانه‌های ایرلند بر اساس استراتژی خواندن، اجتماع و فرهنگ طراحی شده‌اند و هدف ما بهره‌وری مردم از این استراتژی‌ها و دسترسی به اطلاعات و ایده‌ها است.

موریسی با بیان اینکه خدمات کتابخانه‌ای در این کشور رایگان است، عنوان کرد: در کتابخانه‌های عمومی کلیه خدمات از قبیل صدور کارت عضویت برای اعضا، استفاده از اینترنت پُرسرعت، خدمات مشاوره‌ای، کارآفرینی و آموزش رایگان است و همه افراد می‌توانند از این خدمات بهره‌مند شوند.

وی با تاکید بر به اینکه ایرلند یکی از کشورهای پرجمعیت یهود جهان است، تصریح کرد: تلاش می‌کنیم بیشتر جمعیت کشور را با اجرای برنامه‌های متنوع عضو کتابخانه کنیم و در این بین کتابخانه وکسفورد در بزرگداشت‌های ملی همواره در راس برنامه‌ها قرار می‌گیرد.

رئیس کتابخانه‌های عمومی وکسفورد ایرلند، گفت: کتابداران کتابخانه‌های عمومی در هفته ۴۷ ساعت کار می‌کنند. در کتابخانه به سوادآموزان، خواندن آموزش داده می‌شود و در طول سال به معلمان اجازه می‌دهیم که برای پروژه‌هایی که در کلاس انجام می‌دهند، تعداد بالای کتاب امانت بگیرند.

موریسی افزود: از دیگر برنامه‌های کتابخانه‌ها تشویق بچه‌ها به خواندن هشت کتاب در ماه است و سپس در فستیوال کتاب علاوه بر حضور نویسنده‌های خوب ایرلندی و بین‌المللی از نویسنده 8 کتاب خوانده شده بچه‌ها دعوت می‌کنیم که در نشست پرسش و پاسخ با بچه‌ها  شرکت کنند.  

وی ادامه داد: فعالیت کتابخانه‌ها باید شفاف، جذاب و قابل اعتماد باشد و از 150 هزار نفر در وکسفورد کتابخانه‌های سیار، به ۳ هزار نفر در روستا خدمات کتابخانه‌ای ارائه می‌دهند.

موریسی در بخش دیگر سخنان خود به دوران پاندمی کووید 19 اشاره کرد و گفت: در زمان کرونا شرایط بسیار سخت بود و کتابخانه‌ها تا مدت زیادی تعطیل شدند، در سال گذشته نسخه‌های فیزیکی کتاب در زمان کرونا بسیار مورد توجه قرار گرفت و کتابخانه‌ها خدمات خود را در قالب کتاب‌های امانتی برای علاقه‌مندان ارسال می‌کردند اما از چند ماه گذشته کتابخانه‌ها  فعالیت خود را آغاز کردند.
 
در این نشست، سعید فروزی کتابدار کتابخانه عمومی «سوری» کانادا در مورد کتابخانه‌های ونکوور این چنین توضیح داد: شهر ونکوور بیش از دو میلیون جمعیت و 70 شعبه کتابخانه عمومی دارد. کتابخانه‌های عمومی از لحاظ مالی و اداری زیر نظر شهرداری‌ها هستند.

فروزی با بیان اینکه کتابخانه سوری ونکوور 10 شعبه دارد، اظهار کرد: کتابخانه «سوری» که من کتابدار آن هستم، بزرگ‌ترین شعبه و با 500 هزار نفر جمعیت در ۴ طبقه با  ۷ هزار مترمربع وسعت قرار دارد. کتابخانه‌ها هیئت امنایی و برای مدت دو سال با تعداد ۱۳ نفر اداره می‌شوند که یک نفر عضو شورای شهر و 12 نفر دیگر را معتمدین تشکیل می‌دهند.

وی تعداد کارکنان کتابخانه سوری را 250 نفر برشمرد و افزود: از این تعداد ۱۰ نفر کارمند اداری و ۲۴۰ نفر در ۱۰ شعبه‌ کتابخانه‌ سوری در قسمت مجموعه سازی، سفارشات و فهرست نویسی را به صورت متمرکز انجام می‌دهند. کتابخانه‌ها هفت روز هفته از ساعت 9 صبح تا 9 شب باز هستند اما در آخر هفته ساعات کاری کمتر می‌شود.

کتابدار کتابخانه «سوری» در دیگر تشریح فعالیت‌های کتابخانه‌ای که در آن کار می‌کند، بیان کرد: سه سطح در این کتابخانه وجود دارد و در سطح اول کسانی هستندکه کتاب‌های برگشتی مراجعان را تحویل گرفته و در قفسه‌ها می‌چینند. در این بخش افراد دانشجو و دانش‌آموز کار می‌کنند و مبلغی به آنان داده می‌شود که می‌تواند به عنوان کمک خرجی ضمن تحصیل آنان قرار گیرد. در سطح دوم میز امانات است که کار این قسمت، گرفتن جریمه‌ها  است و افراد با سطح سواد دیپلم می‌توانند مشغول شوند. با توجه به بازار عرضه و تقاضا و زیاد شدن فارغ التحصیلانِ کتابداری خیلی از این افراد تحصیلات کتابداری دارند. دسته سوم به کتابداران اختصاص دارد و کتابداران افرادی هستندکه پشت میز امانات و اطلاعات قرار گرفته و با ارباب رجوع سر و کار مستقیم دارند و باید از تحصیلات کتابداری برخوردار باشند.

فروزی ادامه داد: در کانادا لیسانس کتابداری وجود ندارد. افراد باید تحصیلات دوساله فوق دیپلم کتابداری را گذرانده و سپس در رشته دیگری لیسانس گرفته و بعد از طی کردن این مرحله می‌توانند فوق لیسانس کتابداری  بگیرند. افرادی که به عنوان کتابدار پشت میز امانات می‌نشینند، باید فوق دیپلم کتابداری یا فوق لیسانس کتابداری باشند. همچنین رئیس شعبه، رئیس کل و بخش آی. تی، همه باید دارای تحصیلات کتابداری باشند.
 
وی کار کتابداری را یکی از مشاغل پُرطرفدار در کانادا مطرح کرد و گفت: چون بخش دولتی درصد کمی را پوشش می‌دهد، در کانادا کتابداری به علت امنیت شغلی خیلی طرفدار دارد. از تعدیل نیرو بر مبنای سود در این کار خبری نیست و بودجه خوبی را شهرداری تامین می‌کند.

کتابدار کتابخانه سوری اضافه کرد: کتابخانه سوری 580 هزار نفر عضو دارد که از این تعداد ۱۸ هزار نفر عضو فعال هستند. کار کتابخانه‌ها شیفتی است و در 365 روز سال به غیر از تعطیلات رسمی باز هستند. فعالیت روزانه کتابداران بدین صورت است که نصف روز در میز مرجع ارتباط با ارباب رجوع دارد و باقی روزش را صرف برنامه‌ریزی و شرکت در برنامه‌های آموزشی بیرون از جامعه کتابخانه دارد.

وی با بیان اینکه کانادا کشوری مهاجرپذیر است، عنوان کرد: با توجه به این موضوع، افراد برای کوچک‌ترین اطلاعات و سوالات روزانه به کتابخانه‌ها مراجعه می‌کنند و کتابخانه‌ها اولین پیشخوان اطلاع‌رسانی هستند.

سوری از برنامه‌های مهم کتابخانه سوری را ارائه خدمات رایگان برشمرد و گفت: در بخش امانات علاوه بر کتاب، فیلم و نوار موسیقی به اعضا امانت داده می‌شود و روزی یک‌ ساعت و نیم به صورت رایگان کامپیوتر در اختیار اعضا قرار می‌گیرد و کتابخانه فقط برای فتوکپی و پرینت مبلغ دریافت می‌کند. برای کودکان در سنین مختلف هر روز برنامه‌های قصه‌خوانی، کاردستی و لوگو اجرا می‌کنیم و برای افراد ۱۲ سال به بالا ماهیانه نشست کتابخوانی داریم. برای کمک به دانش‌آموزان ضعیف، دانشجویان داوطلب به کتابخانه آمده و تکالیف درسی آنان را بر عهده می‌گیرند. در سطح بزرگسالان نیز کلاس‌های آموزشی از پایه کامپیوتر، آموزش اینترنت، قصه‌خوانی و کتاب‌خوانی برگزار می‌شود.  

از سوی دیگر با گروه‌های داوطلب غیرانتفاعی و نهادهای مدنی ارتباط برقرار می‌کنیم که برنامه‌هایشان را در کتابخانه‌ها اجرا کنند و تنها شرط این است که باید کاملاً غیرانتفاعی فعالیت کرده و برای شرکت خودشان تبلیغ نکنند.

وی گفت: کتابداران در برنامه‌های خارج ازکتابخانه شرکت می‌کنند به خانه سالمندان می‌روند و برای آنان کارت صادر کرده و کتاب امانت می‌دهند. در برنامه‌های روزهای جشن ملی که توسط شهرداری برگزار می‌شود، مردم را تشویق وترغیب به خدمات کتابخانه‌ای می‌کنند.

وی افزود: با توجه به پاندمی کرونا 75 درصد مراجعات کم شد و بیشتر برنامه‌ها در فضای مجازی برگزار شد اما با اتمام واکسیناسیون  ماه آینده فعالیت کامل و ۱۰۰ درصدی کتابخانه‌ها دوباره آغاز می‌شود.

کتابدار کتابخانه «سوری» در پایان یادآور شد: در سال گذشته  ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار بودجه به کتابخانه داده شد که ۹۰ درصد بودجه از طریق شهرداری و 6 درصد از دولت فدرال و مابقی از کمک‌های خیریه مردمی تامین شد.

یادآوری می‌شود، این وبینارها به همت دفتر پژوهش نهاد و همکاری انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی با دبیری منصور کوهی رستمی رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی برگزار می‌شود. این جلسات تاکنون میزبان استادان، کتابداران و فعالان فرهنگی از آمریکا، سوئد، ایران و افغانستان بوده‌ است.