به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «اطلس زبانی، گویش‌سنجی و مستندسازی زبان» نوشته آتوسا رستم‌بیک تفرشی از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است.

مطالعات گویشی در ایران سابقه‌‌ای طولانی دارد و حتی پیش از به‌رسمیت شناخته‌‌شدن و شکل‌‌گیری گروه‌‌های زبان‌‌شناسی و معرفی اصطلاح گویش‌‌شناسی، پژوهشگرانی با گرایش‌های گوناگون و با انگیزه‌‌های متفاوت به ثبت و توصیف گونه‌های زبانی مبادرت ورزیده بودند. این شاخه دیرپای زبان‌‌شناسی یکی از پویا‌‌ترین و مطرح‌‌ترین حوزه‌‌های زبان‌شناسی امروز نیز است. اهمیت ثبت و نگهداری تنوع‌‌های زبانی در گذر زمان نه‌تنها کم‌رنگ نمی‌‌شود، بلکه از جنبه‌‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و قوم‌‌شناسی فزونی می‌یابد. پیشرفت فناوری شاید در مباحث نظری رشته‌‌های علوم انسانی ازجمله زبان‌‌شناسی تأثیر آنی و محسوس نداشته باشد، در گویش‌‌شناسی به تحول در روش‌شناسی ثبت، توصیف و تحلیل گویش‌ها انجامیده است.

اطلس‌های زبانی توزیع جغرافیایی گونه‌های زبانی و تنوع‌های گویشی را به‌صورت دیداری نمایش می‌دهند. امروزه برای اندازه‌گیری دقیق‌تر و عینی‌تر فاصله‌‌های زبانی و تعیین ناحیه‌های گویشی مبتنی بر شباهت‌ها و تفاوت‌ها بین گونه‌های زبانی، از روش‌های آماری، که با نام گویش‌سنجی شناخته می‌شوند، استفاده می‌شود. از سوی دیگر، مستندسازی زبان به چگونگی ثبت علمی و نمایش داده‌های یک گونه زبانی اشاره دارد. در هر سه رویکرد، داده‌های زبانی نقش مهمّی ایفا می‌کنند و با دیجیتالی‌شدن داده‌ها و رایانه‌‌ای‌شدن محاسبات، شاهد تغییرات بنیادی روش‌شناختی در این رویکردها هستیم.

هدف کتاب حاضر شرح این روش‌‌ها و به‌ تصویر درآوردن پیشرفت‌‌هایی است که در حوزه‌های تهیه اطلس‌‌ زبانی، محاسبه فاصله‌های گویشی و ثبت و توصیف گویش‌ها رخ داده است. مطالب ارائه‌شده می‌‌تواند راهنمایی برای دانشجویان و پژوهشگران باشد و به‌عنوان کتاب درسی در حوزه گویش‌‌شناسی تدریس شود. کتاب حاضر حاصل طرح پژوهشی با عنوان «روش‌های عملی در مطالعات گویشی: اطلس زبانی، گویش‌سنجی و مستندسازی زبان» است که در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به انجام رسیده است.