نویسنده مهاجر روسی «نیکولای فرویدنستاین» با نام مستعار فِلسن در سال ۱۸۹۴ در سن پترزبورگ به دنیا آمد، پس از انقلاب روسیه مهاجرت کرد و در سال ۱۹۲۳ در پاریس اقامت گزید. او به عنوان یکی از نویسندگان برجسته روسی زمان خود و هم‌رده با ولادیمیر ناباکوف شناخته می‌شد. اما وقتی فرانسه در جنگ جهانی دوم اشغال شد، برنامه فرار فِلسن به سوئیس شکست خورد و در نهایت در فوریه ۱۹۴۳ در اتاق‌های گاز آشویتس کشته شد. دست‌نوشته‌ها و نامه‌های او پس از دستگیری‌اش گم شدند و امروز کارهای او تقریبا ناشناخته است.
برایان کارتنیک مترجم و استاد دانشگاه زمانی که نقدهای ادبی دهه ۳۰ میلادی را می‌خواند نام فِلسن را کشف کرد، متوجه شد که او به‌طور گسترده‌ای مورد تحسین بوده و بعد به دنبال یافتن نوشته‌هایش رفت. کارتنیک گفت: «فِلسن از سوی معاصران خود در میان آنچه «روسیه خارج از کشور» نامیده می‌شد، مورد حمایت بود و به عنوان یکی از اصیل‌ترین و شاخص‌ترین نویسندگان نسل خود در کنار ناباکوف شناخته می‌شد. سقوط فِلسن به ورطه گمنامی به دلایل مختلفی رخ داد. نازی‌ها پس از دستگیری او تمام تلاش خود را برای از بین بردن میراثش انجام دادند و آرشیو او را ناپدید کردند.»
کارتنیک حالا اولین رمان فِلسن با عنوان «فریب» را که در سال ۱۹۳۰ به زبان روسی منتشر شده بود، به انگلیسی ترجمه کرده است که ماه می آینده از سوی انتشارات پروتوتایپ منتشر خواهد شد. این کتاب که در قالب خاطرات روزانه نوشته شده و داستان آن در پاریس و در میان دو جنگ اتفاق می‌افتد، راوی بی‌نامی دارد که از رابطه پرتنش خود با معشوق خود، لیولا، می‌گوید.
کارتنیک گفت: «این کتاب شهرت فِلسن به عنوان یکی از نویسندگان برجسته نسل جوان‌تر را در پی داشت و البته در روسیه ممنوع بود. تصویر روان‌شناختی ظریف قهرمان داستان، دلبستگی عاشقانه‌اش و همچنین تاملات فلسفی‌اش درباره عشق، هنر و طبیعت که به زیبایی شکل گرفته‌اند، نه تنها با پروست، بلکه با دیگر بزرگان عرصه مدرنیسم ازجمله ناباکوف، وولف و جویس برابری می‌کند.»
جس چندلر که انتشارات پروتوتایپ را در سال ۲۰۱۹ تاسیس کرد گفت حق نشر «فریب» را به این خاطر خریده که آن را فرصتی بسیار نادر برای معرفی یک اثر مدرنیست بسیار مهم و کشف‌نشده به خوانندگان انگلیسی می‌داند. او گفت: «اگر میراث فِلسن از بین نمی‌رفت، بدون شک نوشته‌هایش امروز بسیار تاثیرگذار بود. «فریب» همچنان برای خوانندگان امروز، پیشگامانه و امروزی محسوب خواهد شد. به عنوان یک ناشر علاقه‌مند به هنر ادبی آزاد، این رمان متعلق به سال ۱۹۳۰ برایم به اندازه همه کتاب‌هایی که این سال‌های اخیر خوانده‌ام هیجان‌انگیز بوده است.»
پیش از این تنها گزیده‌های کوتاهی از نوشته‌های فِلسن ترجمه شده است، با این حال آثار جمع‌آوری‌شده او در سال ۲۰۱۲ در روسیه بازنشر شد. کارتنیک می‌گوید آثار او امروز همچنان طنین‌انداز است. او گفت: «فِلسن آگاهانه خود را به عنوان یک نویسنده ضدتوتالیتر معرفی کرد. او از عشق، آزادی هنری و هویت فردی دفاع می‌کرد و در زمانی که فشارهای سیاسی فزاینده بود و نویسندگان ناامیدانه به دنبال کشف راه‌های جدید بودند تا پاسخ مناسبی به استبداد سیاسی بدهند، به دنبال تعالی بخشیدن به این مفاهیم بود. بدون اغراق معتقدم ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که این ایده‌ها دوباره اهمیت سیاسی، فرهنگی و هنری یافته‌اند.»
نظر شما