احمدوند با بیان این مطلب که نمایشگاه مجازی کتاب دانشگاهی به دسترسی بیشتر مخاطبان کمک می کند گفت: عرضه بیش از ۳۰ هزار عنوان کتاب، نشان دهنده اقبال و توجه ناشران به این نمایشگاه است، امیدوارم توسعه پیدا کند و در دوره های بعد از نظر کیفیت و کمیت ارتقا پیدا کند.
وی افزود: نشر با مسائل مختلف مواجه و نیازمند ساماندهی مجدد است. ساختارهای رسمی و متولی حوزه نشر براساس اقتضائات دهه های پیش طراحی شده بنابراین با توجه به موضوعات جدید و جامعه مخاطبان همچنین مسائل اجتماعی و اقتصادی، توجه جدی و ضروری به نظر را ضروری کرده است.
آمار‌های نشر نیازمند تحلیل است
احمدوند ادامه داد: توجه به دانش از اولویت‌های انقلاب اسلامی است و به برکت انقلاب اسلامی است که تعداد زیادی در حوزه نشر شامل تولید، توزیع و فروش فعالیت می‌کنند. کتاب کالا‌های مهمی درکشور است. سال 1400 بیش از 100 هزار عنوان کتاب منتشر شده است؛ البته آمار و ارقام نباید ما را فریب دهد. عدد چندان ملاک نیست اما برخی آمار‌ها باید از منظرهای مختلف تحلیل شود.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به آمار کتابخوانی ایرانی‌ها گفت: هرچند درباره آمار مطالعه کتاب و کتابخوانی ایرانی‌ها مباحث مختلفی وجود دارد و حتی رغم اینکه گفته می‌شود، ایرانی‌ها کم می‌خوانند و کم کتاب می‌خرند اما کتاب در بین ایرانی‌ها اعتبار دارد و ارزشمند است. اگر مشکل دسترسی و ترویج کتاب متحول شود، شرایط کتابخوانی نیز متحول خواهد شد.
احمدوند با اشاره به سامانه پند انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی بیان کرد: به حمایت از سامانه پند ـ پرتال نشر دانشگاهی ـ هستم. به مسئولان تشکل‌های دیگر حوزه نشر نیز گفته‌ام در زمینه عرضه کتاب فعالیت کنند، دولت با وجود مضیقه‌های مالی نیز برای رونق این فعالیت‌ها کمک خواهد کرد. نشر دانشگاهی نیازمند توجه به ظرفیت‌های دیجیتال از‌جمله امانت‌‌دهی دیجیتال و اشترا‌ک‌گذاری دیجیتال محتوا است تا نیاز جامعه دانشگاهی را برطرف کند.
وی با تاکید بر ضرورت توجه به نیاز مخاطبان، علاوه‌بر نیاز ناشران بیان کرد: در طراحی سامانه‌های فروش کتاب دانشگاهی، نباید فقط به رفع نیاز ناشران توجه کرد، اگر نیاز مصرف‌کننده همراه با تولید‌کننده در نظر گرفته شود، باید امکانات جدید اتفاق بیفتد. تولید کتاب در حوزه نشر تولیدات فراوان است که امکان عرضه همه آن‌ها وجود ندارد.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: انجمن‌های نشر از‌جمله انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی، باید خانه واقعی اهالی نشر باشد. اقبال خوبی به انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی وجود دارد و در اندک موارد اختلافی، همدلی نیاز است. توجه به «نهاد داوری» نیز با همین هدف که اختلافات باید در خود انجمن رفع شود، در نظر است. نهاد داوری از‌جمله مباحث مهم است که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دنبال ایجاد همین نهاد به‌عنوان حلقه مفقود هستیم. بنابراین از دوستان خواسته‌ام برای احیا این نهاد به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کمک کنند چراکه به حل دعاوی و مشکلات حقوقی موثر است.
احمدوند با اشاره به موضوع کاغذ بیان کرد: مباحث متعدد و مختلفی درباره کاغذ وجود دارد. من هم معتقدم، اگر ارز ترجیحی هم وجود داشته باشد، بهتر است، وارد حوزه کاغذ نشود. اگر می‌توانستیم همه نیاز نشر کشور با ارز ترجیحی حل کنیم، می‌گفتیم هرچه لازم است با ارز ترجیحی تامین شود اما می‌دانیم نمی‌توانیم همه نیاز نشر از‌جمله کاغذ را با ارز ترجیحی تامین کنیم. اما همین که بخشی از نیاز این حوزه به این شیوه تامین می‌شود، خود محل فساد و رانت و اعمال سلیقه خواهد شد. گفته می‌شود، فقط به 5 یا 10 درصد نشر کشور می‌توان کاغذ تخصیص داد. سوال این است، چطور این کار باید انجام شود؟ چگونگی پاسخ به این پرسش محل اختلاف است.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره انتشار جدول توزیع کاغذ بین ناشران، گفت: این فهرست از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر نشده است. علاقه‌مند هستیم بدانیم که در تخصیص کاغذ دولتی چه اتفاقی افتاده است؛ اما رسانه‌ای کردن این دست فهرست‌ها در منش من نیست. نکته دیگر اینکه فهرست منتشر شده، خیلی هم دقیق نیست. نظر‌های مختلفی بعد از انتشار فهرست توزیع کاغذ مطرح شد اما آنچه مهم‌تر از اینکه چه اتفاقاتی افتاده این است که در آینده چه اتفاقات را شاهد خواهیم بود؛ به‌عبارت دیگر با این تجربه برای آینده چه کاری باید انجام داد، به‌ویژه برای سال آتی.
احمدوند افزود: موجودی فعلی کاغذ به قدری اندک است که واقعا تاثیری در تامین نیاز نشر کشور ندارد. باید فکر جدی‌تری کرد. با پیشنهادات مختلف از‌جمله خرید کتاب، تجهیز کتابخانه‌ها و ساماندهی توزیع کتاب توجه می‌شود.
نظام خرید کتاب بازنگری می‌شود
وی درباره رویکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به موضوع خرید کتاب بیان کرد: شیوه خرید کتاب، تغییر خواهد کرد و چند روز آینده جزئیات این تغییرات اعلام خواهد شد. از‌جمله مباحث این رویکرد، این است که چرا کتاب دانشگاهی نباید خریدار شود؟ توزیع نامطلوب کتابهای خریداری شده به‌عنوان موضوع مهم‌تر از خرید نیازمند بازنگری و ساماندهی است. به‌عبارت دیگر، چه تعداد کتاب خریداری و در کجا توزیع شود. گروه‌های بررسی‌کننده هیات خرید نیز بسیار کلی عمل می‌کردند.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه فردا چهارشنبه(24 آذرماه) جلسه دیگری درباره بازنگری نظام خرید برگزار خواهد شد ادامه داد: موضوع دیگر اینکه کتاب نباید با حضور خود ناشران ارئه شود. در همین رفت و آمد‌ها توقعاتی ایجاد می‌شود. بنابراین این فرآیند باید سامانه‌ای شود. مشکل دیگر حجم قابل توجه کتابهای تک نسخه‌ای است که باید حل شود.
احمدوند ادامه داد: گزاره‌هایی در ذهن مسئولان و فعالان حوزه نشر شکل گرفته که گویا لایتغیر است مثل اینکه از ناشران دانشگاهی، ناشران کمک آموزشی نباید کتاب خرید و کتابهای ترجمه را نباید خرید. در‌حالی که به هرکدام از این کتاب‌ها مثلا کتاب ترجمه نیاز داریم بنابراین به بررسی دقیق‌تر نیاز داریم.
وی با اشاره به اهمیت بازار‌سازی در حوزه نشر گفت: حوزه نشر به بازار‌سازی نیاز دارد و معتقدم این ظرفیت وجود دارد. معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره بودجه فرهنگ درلایحه بودجه سال 1401 افزود: امید‌واریم سال آینده در زمینه زیرساختهای فرهنگی مانند تجهیز کتابخانه‌ها نظارت قوی‌تری داشته باشیم.
مشارکت 251 ناشر در نهمین نمایشگاه کتاب دانشگاهی
حسینی‌نیک، نیز در این برنامه با بیان این مطلب که انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی 18 سال سابقه فعالیت دارد، درباره رویکرد‌های اصلی این انجمن گفت: انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی دارای کارگروه آموزش، پژوهش و توسعه، نمایشگاه‌های بین‌المللی، کارگروه حقوقی، کارگروه رفاه، مالیات و بیمه و کارگروه نمایشگاه بین‌المللی کتاب و کارگروه فضای مجازی است. امسال سومین دوره جشنواره نشر دانشگاهی شامل همایش علمی، انتخاب کتاب برگزیده کتاب سال دانشگاهی و برگزاری نمایشگاه تخصصی دانشگاهی را با وجود امکانات اندک و فرآیند طولانی و دشوار داوری در انجمن برگزار می‌شود.
وی با اشاره به سامانه پند ـ پلتفرم نشر دانشگاهی ـ افزود: این سامانه از‌جمله سامانه‌های بی‌بدیل در تشکل‌های نشر محسوب می‌شود. برای 251 ناشر دانشگاهی حاضر در نهمین نمایشگاه تخصصی کتاب دانشگاهی صفحه اختصاصی طراحی شده است. از این تعداد 97 ناشر در حوزه علوم انسانی، 38 ناشر حوزه علوم پزشکی، 68 ناشر حوزه فنی و مهندسی و 24 ناشر حوزه علوم پایه و 13 ناشر در حوزه هنر و 11 ناشر فعال در حوزه کشاورزی و علوم دامی حضور دارند.
حسینی‌نیک ادامه داد: امکان عرضه کتاب 251 ناشر که عمدتا امکان عرضه کتابهای خود درقالب فضای مجازی را ندارند، فراهم شده است. علاوه‌براین با توجه به مباحث مطرح شده درباره تهدید سایت‌های فروش برای کتاب‌فروشی‌ها، امکان ثبت سفارش کتاب در سامانه نمایشگاه و دریافت کتاب از کتابفروشیهای محل سکونت پیش‌بینی شده است.
وی با اشاره به موضوع‌بندی کتابهای عرضه شده در نهمین نمایشگاه تخصصی کتاب دانشگاهی گفت: موضوع‌بندی کتاب‌ها براساس علم اطلاعات و دانش‌شناسی انجام شده که برای کتاب‌فروشان منطقی و مناسب است.
مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی با اشاره به هزینه‌های قابل توجه طراحی زیرساختهای نمایشگاه گفت: نهمین دوره نمایشگاه تخصصی کتاب دانشگاهی خوشبختانه با عنایت معاونت امور فرهنگی دوره جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود. هرچند از طراحی پرتال می‌گذرد، اما موفق به جلب نظر معاونت امور فرهنگی نشدیم. بنابه گفته مسئولان برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، 280 میلیون تومان برای این نمایشگاه هزینه شد که با توجه به مخارج قابل توجه تامین زیرساختها منطقی است. هزینه برگزاری نهمین دوره نمایشگاه تخصصی کتاب دانشگاهی 20 میلیون تومان شد و در مقام مقایسه با نمایشگاه مجازی، مابقی هزینه نمایشگاه نشر دانشگاهی در قالب فعالیت‌های انجمن پوشش داده شده است.
حسینی‌نیک ادامه داد: توقع دریافت پول دستی از دولت نداریم و همین توجه و عنایت دولت در نمایشگاه تخصصی کتاب دانشگاهی قابل توجه است. انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی برای برگزاری این نمایشگاه، هیچ هزینه‌ای از دولت دریافت نکرده است. اما اعلام حمایت و تخصیص یارانه برای تامین زیرساختها و تجهیز کتابخانه‌ها قابل توجه است چراکه برخلاف انواع دیگر تخصیص یارانه، بی‌وجه فساد‌زا نیست.
وی با اشاره به پیشنهاد معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: دکتر احمدوند پیشنهاد کردند، با توجه به مضیقه مالی دولت، شاید امکان برگزاری دو نمایشگاه تخصصی دانشگاهی در سال وجود داشته باشد. نزدیک به یک‌میلیارد تومان از دانشگاه‌ها برای این نمایشگاه جذب شده است.
مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی درباره مساله کاغذ بیان کرد: به نظر میرسد برای تامین کاغذ تدابیر ویژه‌ای اندیشیده شود. در دولت قبل کاغذ حواشی فراوانی داشته است. عده‌ای حوزه نشر، مقدار قابل توجهی کاغذ دریافت کردند در حالی‌که عده‌ای از ناشران، مشمول دریافت کاغذ نشدند. حتی ناشران متوسط مثلا دو عنوان کتاب داشته، 3 هزار و 500 بند کاغذ دریافت کرده است در‌حالی که حتی 200 بند هم نباید دریافت می‌‌کرد. امیدوارم برای کاغذ تدبیر موثری اتخاذ شود. توزیع کاغذ دولتی فساد‌زا است.
حسینی‌نیک ادامه داد: با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، به‌نظر میرسد سال آینده، ارز ترجیحی نخواهیم داشت؛ بنابراین باید به موضوع «اقتصاد فرهنگ» و دو بُعد تولید و توزیع توجه کرد. اگر تولید کاغذ داخلی محقق شود، به‌نظر میرسد 50 یا 100 تومان ارزان‌تر از قیمت خارجی فروخته خواهد شد چراکه قیمت تولید کاغذ بالا است؛ بنابراین باید به بعد از تولید کتاب چه اقداماتی امکان تحقق دارد. به‌عنوان مثال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کتاب خریداری کند. دوم یارانه به خرید کتاب به خریدارن، سوم توجه به طراحی پلتفرم‌های فروش کتاب. برای خرید می‌توان با وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علوم، تحقیقات و فناوری در تعامل بود.
وی با اشاره به ضرورت طراحی پلتفرم‌های فروش کتابهای دانشگاهی افزود: در انجمن ناشران کتاب دانشگاهی برای طراحی این پلفترم، اعلام آمادگی می‌کنیم. حتی در بودجه معاونت امور فرهنگی این موضوع مورد توجه قرار داد.
مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی با تاکید بر اهمیت توجه به حقوق اهالی نشر افزود: اگر موضوع نقض حقوق پدید‌آوران و ناشران، مورد توجه قرار نگیرد، موضوع کاغذ و یارانه‌های مستقیم موضوع کوچکی است.
نظر شما