اصغر قائدان، عضو هیات علمی دانشگاه تهران
اهمیت «السير والخراج والعشر»در اشاره به منع استفاده از سلاحهای کشتار جمعی است
اصغر قائدان، عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: كتاب «السير والخراج والعشر» یکی از مهمترین و کهنترین آثار اسلامی در موضوع «سیر» و در حقیقت «حقوق جنگ» و در اصطلاح امروزین «حقوق بیناالملل و حقوق بشر دوستانه» كه توسط محمد بن حسن شیبانی در قرن دوم تدوين شده است.
او ضمن اشاره به اهمیت کتاب «السير والخراج والعشر» افزود: نویسنده این اثر كه شایسته است او را به عنوان «بنیانگذار قانون بینالملل اسلامی» به شمار آوریم، کتابی حجیم با عنوان کتاب «الاصل یا المبسوط » تالیف کرده که بخشی از آن با عنوان کتاب «السیر والخراج والعشر یا السیر الصغیر» بکوشش مجید خدوری، استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا و بنیانگذار موسسه بینالمللی مطالعات خاورمیانه تصحیح و به انگلیسی ترجمه و به چاپ رسیده که ترجمه حاضر از متن عربی آن فراهم شده است.
مترجم کتاب «السير والخراج والعشر» به فارسی اظهار کرد: شيبانی اولین فقیهی است که همه منابع فقهی مربوط به موضوع سیر يا در حقيقت رفتار در دارالحرب را جمعآوری کرده است و یک ماده درسی غنی و مفصل را در دسترس دانشجویان این بخش از فقه قرار داده است. چنانكه میدانيم اصول موضوعه حقوق بينالملل برای كنترل و ممنوعيت استفاده از سلاحهای كشتار جمعی در كنفوانسيونها مختلف ژنو تنها در قرن بيستم به تصويب رسيد در حالیكه فقهای اسلامی ازقرن دوم هجری (قرن هشتم ميلادی) به بحث پيرامون اين موضوع پرداختهاند.
اصغر قائدان گفت: در سال 1825 م ترجمه ترکی شرح سرخسی بر کتاب «السیر الکبیر» شيبانی انتشار یافت. ژوزف هامر پورگشتال این کتاب را بازنگری کرده و از مؤلف آن با عنوان «هوگو کروچیوس» (دانشمند، قانون گذار و سیاستمدار هلندی مشهور قرن 17) مسلمانان یاد کرده است. شیبانی هشت قرن بیش از هوگو گروچیوس میزیسته و کتابهای او در موضوع فقه بیش از آنکه مورد توجه محققان قانون بینالملل اسلامی قرار گیرد، دانشجویان تاریخ قانون را تحت تأثیر قرار داده است.
او ادامه داد: برای سالهای طولانی از شیبانی به عنوان یکی از بارزترین فقهای مسلمان، که درباره روابط اسلام با دیگر ملتها قلم زده است، یاد كردهاند. در سال 1955م جمعیتی با نام «جمعیت قانون بینالملل شیبانی» در هلند به ياد اين فقيه اسلامی تأسیس و بيش از پيش جايگاه و آثار او مورد توجه قرار گرفت.
كتاب «السير والخراج والعشر» تاليف محمد بن حسن شيبانی (132-183ق) توسط محمد بن حسن شیبانی در قرن دوم تدوين و از سوی دكتر اصغر قائدان، عضو هيات علمی دانشگاه تهران به فارسی برگردانده و سال 1400 توسط انتشارات اسماعيل تبار به زيور طبع آراسته شده است.
نظر شما