خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مهم‌ترین رویداد حوزه نشر و کتاب کشور، در حالی پس از وقفه دو ساله برگزار خواهد شد که به نظر می‌رسد اهمیت و جایگاه برگزاری آن از سوی برخی منتقدان چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در آستانه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نگاهی به فرصت‌های منحصر به فرد نمایشگاه خواهیم داشت. در نگاه نخست، هدف از برگزاری نمایشگاه کتاب، ارتقای سطح فرهنگی جامعه و سپس ارتقای سطح مطالعه جامعه است که براساس برنامه‌ریزی‌ها و با همکاری متولیان امر، اصحاب رسانه و همه کسانی که در این بخش فعالیت می‌کنند، صورت می‌پذیرد.
اصل دسترسی کتاب
اینکه چه میزان برگزاری و خرید کتاب در بالا بردن سرانه مطالعه موثر خواهد بود، نکته‌ای است که در مطلبی دیگر به آن پرداخته خواهد شد. اما یکی از اولین فرصت‌های برگزاری نمایشگاه کتاب، ایجاد فرصت در دسترس بودن آن برای عموم مردم است. تجمیع ناشران در محیطی برنامه‌ریزی شده و عرضه کتاب به شکل گسترده و با ارائه مشوق ها، فرصتی است که تنها در ایام برگزاری نمایشگاه دست می‌دهد. این فرصت زمینه را برای اصل در دسترس بودن کتاب برای ایجاد بستری برای مطالعه فراهم می‌کند. اینکه کتاب در دسترس باشد و امکان خرید و عرضه آن به سهولت میسر شود؛ یکی از گزینه‌های اولیه در ترغیب افراد به کتابخوانی است. این اصل در دسترس بودن یکی از فرصت‌های مغتنم در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب خواهد بود.
ارتقاء صنایع مرتبط در حوزه نشر
در کنار اصل دسترسی آسان، نمایشگاه کتاب فرصتی برای ارتقاء صنایع مرتبط در حوزه نشر که می‌تواند به آسیب‌شناسی مباحثی پیرامون مدیریت بنگاه‌های نشر، استراتژی صنعت نشر و فناوری اطلاعات و ارتباطات، تکثیر غیرمجاز، ضعف مدیریت در بنگاه‌های نشر؛ بپردازد. فرصتی برای هم‌اندیشی و همراهی برای بیان و تبیین این مباحث می‌تواند بسیار کارآمد باشد و مسیری را برای بهبود شرایط حوزه نشر فراهم آورد. ضمن اینکه از دل این هم اندیشی‌ها، مولفه‌های راهبردی به‌کارگیری و استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی در حوزه نشر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و می‌تواند در سیاست گذاری‌های کلان حوزه نشر موثر واقع شود.
نیاز سنجی و اهمیت بازخورد
نمایشگاه کتاب فرصتی برای دیدار خالقان و خوانندگان آثار است. در واقع نمایشگاه جایگاه تضارب آراء و مرکز خلاقیت است. نویسنده کتاب، ناشر و خواننده در محیطی به گفت‌وگو می پردازند که می‌تواند زمینه درک و دریافت نیاز و سلایق مخاطب را فراهم سازد. ضمن اینکه مخاطب نیز می‌تواند با صاحبان آثار بی پرده و بلاواسطه ارتباط برقرار کند. این ارتباط دو سویه و تعاملی می‌تواند زمینه تحکیم و ترویج کتابخوانی را فراهم آورد. ارتباطی که ایده‌ساز و خلاقیت‌زا خواهد بود. ضمن اینکه ناشرین کمتر برخوردار یا ناشرینی که در شهرهای دیگر فعالیت می‌کنند؛ امکان عرضه آثار خود را برای مخاطب انبوه و عام به دست آوردند. این امکان زمینه آشنایی با ناشرینی که از اسم و رسم خاصی هم برخوردار نیستند فراهم می‌سازد. علاوه بر ناشرین کمتر برخوردار، مخاطبینی که امکان حضور در فروشگاه‌ها و مراکز خرید کتاب را به شکل مستمر ندارند، فراهم می‌سازد. در محیطی منسجم، انبوه ناشران تجمیع شده؛ فرصت مغتنمی برای این طیف از مخاطبان نیز خواهد بود.
حضور ناشرین خارجی
بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب نیز می‌تواند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شود. برخی از مخاطبان که کتاب‌های زبان اصلی مطالعه می‌کنند یا نیاز به استفاده از کتاب‌ها دارند؛ نمایشگاه این فرصت را فراهم می‌آورد. قطعا امکان تهیه این کتاب‌ها در شرایط دیگر چندان فراهم نیست. تا جایی که برخی این کتاب‌ها را در سفرهای برون مرزی خود تهیه مي‌کنند. اما بخش بین‌الملل نمایشگاه می‌تواند نیاز این طیف مخاطبان را به آسانی و در کمترین زمان ممکن فراهم سازد.
جذب مخاطبان خاکستری
با توجه به سرانه مطالعه ایرانیان، این طیف از مخاطبان گستره بسیاری را شامل می‌شود. مخاطبانی که در طول سال چندان سر و کاری با کتاب ندارند، اما نمایشگاه می‌تواند با ایجاد جذابیت و تبلیغات رسانه‌ای، این افراد را ترغیب به تماشا یا خرید کتاب کند. این شرایط در ادامه ممکن است به علاقمندی و توجه بیشتر این افراد به کتاب و کتابخوانی بیانجامد و مسیر اوقات فراغت آنها را به کتابخوانی نیز متمایل سازد. هنگامی که در ایام برگزاری نمایشگاه، گروه‌های مختلف به تماشا یا خرید کتاب ترغیب می‌شوند، این افراد امکان حضور در کنار دیگرانی که طیف گسترده علاقمند کتاب هستند را فراهم می‌سازد و زمینه آشنایی و مشارکت در پروسه تماشا، آشنایی یا خرید و در ادامه خواندن کتاب را برای آنها فراهم می‌آورد.
یکشنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۱:۵۰
نظر شما