به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشستی با موضوع «بایسته‌های پژوهش در زندگی و زمانه شهید حاج قاسم سلیمانی» عصر روز چهارشنبه (21 اردیبهشت ماه) در محل سرای علم و فرهنگ نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد. در این نشست محسن پرویز طی سخنانی گفت: ملت‌هایی که قهرمانان بزرگی دارند آنها را بزرگ و مهم جلوه می‌دهند حتی آنهایی که قهرمانان‌شان بزرگ نیستند هم تلاش می‌کنند که آنها را بزرگ کنند. بزرگ نشان دادن چهره و نمود یک قهرمان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

گلعلی بابایی نویسنده حوزه دفاع مقدس هم در ادامه با یادی از مرحوم نادر طالب‌زاده گفت: وی مروج مکتب حاج قاسم سلیمانی بود و در جهت ترویج کارهای وی عمل می‌کرد. در سالگرد عملیات بیت‌المقدس هستیم. در آن عملیات سردار سلیمانی نقش محوری داشت.

بابایی در ادامه گفت: به قول یک فیلسوف بزرگ در مورد حقایق باشکوه نباید کوچک سخن گفت و باید افراد بزرگ را بزرگ معرفی کرد. به قول رهبر معظم انقلاب حاج قاسم یک شخص نبود، بلکه یک مکتب بود. در مورد پژوهش برای ایشان هم باید کارهای بزرگ و باشکوه کرد.

جواد کلاته عربی نویسنده، هم در صحبت‌های مقدماتی خود گفت: مساله پژوهش در زندگی‌نامه‌نویسی افراد دارای اهمیت است. دو تفکر عمده در نشر کتاب و آثار وجود دارد؛ یک تفکر نگاه اقتصادی و بازاری است و نگاه دیگر، مبتنی بر تولید آثار فاخر و نگاه سوم دیگری هم وجود دارد که ای کاش وجود نداشت و آن، نگاه تکلیف محور است. بر این اساس آثاری ناقص تولید می‌شوند که افراد فقط می‌خواهند به تکلیف‌شان عمل کنند.

وی ادامه داد: قاسم سلیمانی فراگیرترین شخصیت دوران معاصر بود که از هر طیفی حتی طیف‌های غیرسیاسی به او ارادت داشتند. حتی دگراندیشان هم در مورد وی ابراز ارادت می‌کنند. کمتر سرزمینی دارای چنین سرمایه‌ای است؛ اما در مورد تولید آثار برای این شخصیت نگاه می‌کنیم که مواجهه به شکل احساسی است و برخی آثار هم با هدف کسب منفعت اقتصادی تولید می‌شوند.

این محقق حوزه ادبیات اظهار کرد: ما در آثاری که درباره شخصیت قاسم سلیمانی تولید شده وی را نمی‌شناسیم. ما با کمک این کتاب‌ها به اصل وجود وی پی نمی‌بریم و کارها احساسی است. اگر الگوی ناقصی در مورد شخصیت‌ها ارائه دهیم آن الگو در ذهن مخاطبان باقی خواهد ماند. کارنامه ناشران و نویسندگان و سازمان‌هایی که در مورد سردار سلیمانی کار می‌کنند، کارنامه ضعیفی است.

در ادامه این نشست گلعلی بابایی با بیان اینکه نقص‌هایی در مورد تولید آثار پیرامون شخصیت قاسم سلیمانی وجود دارد گفت: هنوز کارهای قابل توجهی در مورد وی ندیده‌ایم؛ چه در حوزه مکتوب و چه آثار سمعی و بصری و این موضوعات جای حرف و نقد دارد. من سال قبل به نمایشگاهی در بیروت رفتم و در آنجا کتابی درخور قاسم سلیمانی ندیدم. ما دچار ضعف پژوهشی هستیم و برای همین کتاب‌ها احساسی و از سر تکلیف نوشته شده‌اند. کتاب‌ها درباره قاسم سلیمانی پروپاگاندایی است.

بابایی اظهار کرد: خاطرات حاج قاسم نگفته مانده و در این مورد خود وی کوتاهی کرده و پای صحبت هیچ مصاحبه‌کننده‌ای ننشسته تا خاطراتش را بگوید. من از زبان اطرافیان و فرماندهان دیگر عمق کارهای سردار سلیمانی را درک کرده‌ام. وی در سوریه سربازانی از ملیت‌های مختلف را در آن شرایط اقلیمی‌ با تنوع آب و هوایی هماهنگ می‌کرد و کارهای بزرگی انجام می‌داد.

بابایی تاکید کرد: وظیفه پژوهشگران است که در مورد حاج قاسم کار کنند و تا وقتی کتاب‌های دم‌دستی درباره وی نوشته شود عمق کارهای سردار سلیمانی درک نمی‌شود. ما از حاج قاسم ضعیف دفاع می‌کنیم. ضمن اینکه درمورد وی نواقصی درباره بیان خاطرات وجود دارد. یک نکته را می‌خواهم به دست‌اندرکاران مکتب حاج قاسم بگویم. یک مقدار محدودیت‌ها را کم کنید تا بشود آثار مناسبی درباره سردار تولید کرد.

در بخش دیگری از این نشست پرویز گفت: قاسم سلیمانی کسی نبود که در زمان حیاتش به دنبال طرح نام و عنوان برای خود باشد. او تصور می‌کرد همه کارها را برای خدا انجام می‌دهد و اجرش را هم از خدا می‌خواست. به جرات در تاریخ ایران اسلامی‌ وجود چنین شخصیتی کم نظیر است. قطعا برای او مهم نیست که امروز اسمش سر زبان‌ها باشد حتی اگر نام این افراد فراموش شود اما نشان‌شان باقی بماند، برای آنها مطلوب است.

وی ادامه داد: ترویج اینکه چه چیزی باعث شده کسی مثل حاج قاسم پرورش پیدا کند مهم است. جنبه‌های پرورش و تربیتی حاج قاسم از اهمیت بیشتری نسبت به نام و نشانش برخوردار است. در مورد این شهید یک ابعاد شخصیتی وجود دارد که مربوط به فرماندهان نظامی‌ است و خوب است برای آنها ثبت و ضبط شود؛ اما یک جنبه دیگر مربوط به عامه است که در این مورد باید تبیین کنیم چگونه فرزندان این سرزمین بدون امکانات خاصی می‌توانند مانند حاج قاسم باشند.

این محقق ادامه داد: این دست کارها را نمی‌توان طی یکی دو سال انجام داد بلکه باید برای آن برنامه‌ریزی کرد و گام‌به‌گام پیش برویم. تالیف کتاب در این زمینه‌ها اهمیت دارد و نیاز به همفکری و همکاری نویسندگان و پژوهشگران دارد. ما باید جامعه را به سمت درستی پیش ببریم.

بابایی در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: یکی از سختی‌هایی که در خصوص تولید آثار برای چنین شخصیت‌هایی مانند قاسم سلیمانی وجود دارد بحث منابع است. یکی از چالش‌ها، نبود روایت‌ها و خاطرات است. یک سختی دیگر، تعدد راویان و افرادی است که باید در مورد حاج قاسم حرف بزنند؛ اما یک عده از این افراد از این کار پرهیز می‌کنند. مشکلات حفاظتی و امنیتی هم برای کسب اطلاعات وجود دارد هنوز در بعضی از سازمان‌ها می‌گویند چرا فلان حرف را در مورد سردار گفتید یا نگفتید؛ اما ملاحظه می‌کنیم همان بخش‌هایی که مورد انتقاد قرار می‌گیرد از نگاه رهبر انقلاب با تعریف و تمجید همراه می‌شود. نگاه‌ها باید در تولید آثار عوض شود. دنیای امروز دنیای اطلاعات است. چیزهایی که فکر می‌کنیم نباید به زبان بیاوریم دیگران می‌دانند!

کلاته عربی نیز در بخش دیگری گفت: در مورد قاسم سلیمانی کتاب‌های قابل قبول هم داریم مانند «حاج قاسمی‌که من می‌شناسم». الان زمان تولید آثار مستندنگاری است چون همرزمان وی هنوز در قید حیات هستند و اگر این روایت‌ها گفته نشود، به مرور زمان فراموش می‌شود. هرچه از اصل وقایع دور شویم به متن‌های کم‌دقت‌تری می‌رسیم. ما به یک متن مستند در مورد حاج قاسم از کودکی تا دوران شهادت احتیاج داریم تا دستمایه تولید آثار مکتوب و فیلم قرار بگیرد. هندسه تفکر حاج قاسم در بیان درست رعایت نشده است.

این محقق با بیان اینکه سختگیری در مورد پژوهش برای آثار مرتبط با زندگی قاسم سلیمانی کار را سخت می‌کند با بیان خاطره‌ای از یک ملاقات با سردار قاآنی پرداخت که وی هم از نبود آثار شایسته برای سردار سلیمانی ابراز نگرانی می‌کرد و اظهار داشت: در همان جلسه به سردار قاآنی گفتم وقتی دسترسی به منابع پژوهشی بسته است، ناشران به سراغ منابع دم دستی می‌روند؛ چرا که در مورد سردار سلیمانی عطش تولید آثار وجود دارد.

پرویز در بخش پایانی این نشست با اشاره به اینکه گاهی تصور می‌شود مسائل امنیتی در مورد شخصیتی مانند قاسم سلیمانی با عنوان یک مانع وجود دارد، گفت: مشکل اصلی ما این است که وقت نمی‌گذاریم چون در دنیای امروز نکات محرمانه چندانی وجود ندارد.