به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «مناسبات یا زنجیرمندیِ خُرد و کلان، در قصص قرآن؛ در پرتو داستان‌های انبیا با محوریت مکافات» از سری کتاب‌های حوزه پژوهش‌های قرآنی است و به مباحث علوم قرآنی، اعجاز قرآن، و قصص قرآن مرتبط است.

موضوع کتاب، اثبات رابطه بینامتنی بین قصص قرآن است؛ یعنی اگر چه یک داستان در چند سوره به‌نوعی تکرار شده، ولی همه اجزاء آنها با هم مرتبطند و از نگاهی خاص به ماجرا پرداخته‌، و مصداق تکرار بیهوده نیست. در این کتاب، قصص «مکافات‌محور» مطالعه شده‌ که این اصطلاح را «مستشرقان» به‌کار برده‌اند و مرادشان قصه‌هایی است که در آن‌ها از عذاب و مکافات اقوام پیشین، سخن به میان آمده‌باشد. خواندن کتاب از دو جهت سودمند است و پیشنهاد می‌شود. اول آن‌که به‌نوعی اعجاز بیانیِ قرآن را اثبات می‌کند و دوم آن‌که پاسخی به مستشرقان می‌باشد، زیرا ایشان قرآن را متنی پاشا و از هم‌گسیخته می‌شمارند که مطالب آن ارتباط چندانی با هم ندارند.

 این کتاب حاصل یک طرح پژوهشی است، و در چهار فصل سامان یافته، که عبارتند از: فصل اول: مبانی نظری؛ فصل دوم: رویکردهای سنتی و معاصر به علم المناسبه و زبانشناسیِ ساختگرا؛ فصل سوم: زنجیرمندی یا بینامتنیت سوَر اولیه ناظر بر قصص مکافات‌محور؛ و فصل چهارم: زنجیرمندی و بینامتنیت سوَر ثانویه ناظر به قصص مکافات‌محور.

نویسنده کتاب در فصل اول پرسش‌هایی را در باب موضوع ارائه کرده و به اهمیت و ضرورت بحث اشاره نموده است. نیز معنای زنجیرمندی یا انسجام، و علم المناسبه و دیگر مبانی پژوهش را معرفی کرده است. سپس در فصل دوم همه نظریه‌های مرتبط با نظم قرآن را از آغاز تا کنون بر شمرده و نشان داده که موضوع «نظم قرآن» در هر عصری، از سوی اندیشمندان قرآنی یک معنای خاصی داشته، مثل ارتباط بین واژه و معنا؛ یا ارتباط آیات یک سوره با هم؛ یا ارتباط آیات سوره‌ها با یکدیگر؛ و ... .

اخوان مقدم در این فصل، دیدگاه‌های جدید در حوزه نظم قرآن را نیز برنموده و در باره آنها سخن گفته است مثل دیدگاه فراهی و احسن الدین اصلاحی از اندیشمندان مسلمان و نیز‌هالیدی و دوبوگراند از اندیشمندان غربی. در پایان این فصل، مطالب مهمی در باره ساختار قرآن و سنخ‌شناسی قصص قرآنی مورد توجه قرار می‌گیرد.

فصل سوم به طور مصداقی وارد قصه‌های قرآنی شده و پس از درآمدی بر سوَر مکی و مدنی، خوشه‌سوَر مکی به اولیه و ثانویه تقسیم کرده‌است. در این فصل ارتباط متنی قصه‌های قرآن در سوره‌های ذاریات، نجم، شمس، حاقه، فجر که خوشه‌سور اولیه هستند مطرح شده و زنجیرمندیِ این سوره‌ها در بحث آغازین، بخش میانی، و بخش پایانی نشان داده شده است. به همین ترتیب در فصل چهارم خوشه‌سور ثانوی مورد بررسی قرار گرفته که شامل سوره‌های اعراف، هود، شعرا، و قمر است.

کتاب «مناسبات یا زنجیرمندیِ خُرد و کلان، در قصص قرآن؛ در پرتو داستان‌های انبیا با محوریت مکافات» به همت جهاد دانشگاهی استان مرکزی در 190 صفحه، اواخر سال 1400 و در 1000 نسخه چاپ شده و قیمت نسخه کاغذی آن 50 هزار تومان است.