کارشناس دفتر اعتیاد معاونت پیشگیری بهزیستی استان تهران، درباره فعالیت کتابخانه در کمپ‌های ترک اعتیاد گفت: براساس دستورالعمل ساخت مراکر اقامتی بهبودی و بازتوانی بهزیستی، بندی برای اختصاص مکانی برای فعالیت‌های فرهنگی در این مراکز وجود دارد و وجود کتابخانه و فعالیت آن نیز جزو مفاد این بند محسوب می‌شود؛ حتی بهزیستی براساس این بند مراکز اقامتی خود را رتبه‌بندی می‌کند.
همه مراکز اقامتی بهزیستی کتابخانه دارند
کردی با بیان اینکه اکنون همه مراکز اقامتی، بهبودی و بازتوانی سازمان بهزیستی کتابخانه دارند، اما میزان فعالیت آن‌ها متفاوت است، اظهار کرد: کتابخانه با فضایی وسیع و نیروی کتابدار مستقل در این مراکز وجود ندارد. اکنون چهار مرکز اقامتی، بهبودی و بازتوانی بهزیستی در رتبه یک قرار دارند. این مراکز از نظر تجهیزات و امکانات، از شرایط بهتری برخوردارند و به تبع کتابخانه‌های بهتری نیز دارند.
وی افزود: مراکز اقامتی ماده 16 بهزیستی از نظر شرایط و فعالیت‌های فرهنگی و کتابخانه‌ای در سطح دوم قرار می‌گیرند و مابقی مراکز اقامتی این سازمان در رتبه‌های بعدی و پایین‌تر قرار دارند؛ به عنوان مثال، مرکز اقامتی بانوان «همگام» و دو مرکز اقامتی در شهریار و پاکدشت در بخش بانوان، از کتابخانه‌های خوبی برخوردارند.
وجود 10 هزار جلد کتاب درکتابخانه‌های مراکز اقامتی بهزیستی
کارشناس دفتر اعتیاد معاونت پیشگیری بهزیستی استان تهران، درباره تعداد کتاب‌هایی که در کتابخانه‌های مراکز اقامتی، بهبودی و بازتوانی بهزیستی وجود دارند، گفت: به طور تقریبی حدود 10 هزار جلد کتاب در کتابخانه‌های مراکز اقامتی استان تهران وجود دارد.
وی درباره تامین منابع کتابخانه‌های این مراکز اقامتی، بهبودی و بازتوانی گفت: معمولا به‌صورت سالیانه کتاب‌هایی از طرف ستاد بهزیستی کشور برای کتابخانه‌های این مراکز ارسال می‌شود. این کتاب‌ها با حمایت بهزیستی منتشر یا خریداری می‌شوند. البته تعداد کتاب‌های ارسالی برای کتابخانه‌های این مراکز اقامتی قابل توجه نیستند.
چالش‌های خرید کتاب و تجهیز کتابخانه‌های مراکز اقامتی بهزیستی
کردی، هزینه‌های بالای اداره مراکز اقامتی بهبودی و بازتوانی، کمبود بودجه و افزایش قیمت کتاب را دلیل خرید کم کتاب و ارسال آن برای کتابخانه‌های این مراکز برشمرد و گفت: بهزیستی ردیف بودجه مشخصی برای تامین منابع کتابخانه‌های خود ندارد؛ زیرا هزینه اداره مراکز اقامتی، بهبودی و بازتوانی در این سازمان بسیار بالاست؛ البته بهزیستی یارانه‌ای را برای ترک اعتیاد افراد بی‌بضاعت تعیین کرده اما کتابخانه‌های این مراکز می‌توانند با کمک بهزیستی و خیران مجهزتر شوند؛ همچنین این مراکز را می‌توان از طریق تعامل با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به صورت مشارکتی تجهیز کرد.
کردی در پاسخ به این پرسش که پیش از این اعتباراتی با عنوان «حمایت از چاپ کتاب یا پایان‌نامه‌های دانشجویی با موضوع آسیب‌های اجتماعی» ازجمله اعتیاد در بهزیستی وجود داشت، گفت: این الزام با همان هدف اختصاص یک تا سه درصد از اعتبارات هر سازمان برای بخش فرهنگی بود؛ اما اکنون متاسفانه این اعتبارات در ذیل اعتبارات دیگر حساب می‌شود و در عمل اعتبار خاصی دست بخش فرهنگ این سازمان را نمی‌گیرد.
وی افزود: ظاهرا تخصیص این اعتبار پیش از این یک ضرورت بود اما در حال حاضر این اعتبار تخصیص پیدا نمی‌‌کند، یعنی اعتباری در نظر گرفته نمی‌شود تا برای این قبیل فعالیت‌های فرهنگی صرف شود.
کتابخانه‌هایی فعال اما بدون کتابدار و منابع چشم‌گیر
کارشناس دفتر اعتیاد معاونت پیشگیری بهزیستی استان تهران درباره تعداد نیروی کتابدار حاضر در این مراکز نیز گفت: کتابخانه‌های مراکز اقامتی، بهبودی و بازتوانی بهزیستی نیروی کتابدار ندارد و بیمارانی که برای ترک اعتیاد به این مراکز مراجعه می‌کنند، به عنوان داوطب در کتابخانه‌های این مراکز به فعالیت می‌پردازند. طول دوره درمان در این مراکز یک تا سه ماه است و بعد از این مدت، مسئول کتابخانه مجدد تغییر می‌کند.
وی درباره به کارگیری کتابداران متخصص در کتابخانه‌های مراکز اقامتی،بهبودی و بازتوانی بهزیستی و همکاری با وزارت بهداشت و درمان برای فعالیت کتابداران بالینی در این مراکز گفت: یکی از فعالیت‌هایی که این مراکز اقامتی انجام می‌دهند، جذب مشارکت‌های مردمی است و به طور طبیعی برخی مراکز که دارای کتابخانه مجهزتری هستند نیز از همین طریق اقدام کردند اما تعامل با مراکز فرهنگی و درمانی و ارتباط با آن‌ها صرفا از طریق خود این مراکز صورت می‌گیرد.
کردی با بیان اینکه میزان فعالیت و ورود خیران به بحث آسیب‌های اجتماعی ازجمله اعتیاد برخلاف حضور چشم‌گیر آن‌ها در بخش‌های دیگر، بسیار کمرنگ است ، گفت: بهتر است فعالیت خیران در بخش آسیب‌های اجتماعی ازجمله اعتیاد بیشتر شود.؛ البته این فعالیت به صورت تامین نیازهای غذایی و درمانی بیماران درگیر با بیماری اعتیاد اکنون وجود دارد اما برای انجام فعالیت‌های فرهنگی، ازجمله تجهیز کتابخانه‌ها، بهتر است تعامل خیران با این مراکز بیشتر شود.
از کتاب‌هایی درباره شناخت مواد مخدر تا شعر و رمان
کارشناس دفتر اعتیاد معاونت پیشگیری بهزیستی استان تهران با بیان اینکه تامین کتاب این مراکز اقامتی براساس نیاز‌سنجی از آن‌ها صورت می‌گیرد، اظهار کرد: در این مراکز کتاب‌هایی با موضوعات اعتیاد، روانشناسی ، انگیزیشی، خودشناسی، خودآگاهی، مهارت‌های زندگی و ارتباطی همچنین شناسایی مواد وجود دارد؛ البته در کنار این منابع، کتاب‌های عمومی مانند شعر، رمان، داستان و البته کتاب‌های مذهبی نیز وجود دارند.
وی افزود: این کتابخانه‌ها در کنار تامین نیازهای مطالعاتی بیماران در زمینه اعتیاد و راه‌های تشخیص و درمان آن‌ها، آثاری که به رشد فردی این بیماران کمک کند را نیز تهیه می‌کند.
کارشناس دفتر اعتیاد معاونت پیشگیری بهزیستی استان تهران تهران با بیان اینکه کتابخانه‌های مراکز اقامتی، بهبودی و بازتوانی معمولا در بخش نمازخانه این مراکز قرار دارند، گفت: کتابخانه این مراکز معمولا در نمازخانه مستقر هستند، تا بیماران هنگام انجام فرائض دینی بتوانند با کتاب ارتباط بیشتری برقرار کنند. معمولا درمراکز اقامتی میزان استقبال زنان از کتاب نسبت به مردان بیشتر است.
کردی درباره ارتباط کتابخانه و میزان استفاده از منابع کتابی این مراکز از سوی تیم درمانی و بیمارانی که برای ترک اعتیاد به این مراکز مراجعه می‌کنند، اظهار کرد: یک تیم متخصص شامل روانشناس، مددکار، پزشک و مددیار خانواده در مراکز اقامتی بهبودی و بازتوانی بهزیستی فعالیت می‌کنند و هر کدام از آن‌ها با توجه به تخصص خودشان، کتاب‌هایی را برای خرید، به مسئول آن مرکز پیشنهاد می‌کنند.
وی افزود: مددیاران به‌ویژه مددیاران خانواده به دلیل ارتباطی که با خانواده‌های بیماران درگیر اعتیاد دارند، ارتباط بیشتری با منابع کتابخانه‌ای دارند زیرا آن‌ها باید یکسری آموزش‌هایی را به خانواده‌های این بیماران نیز ارائه کنند. از طرفی مددکاران و روانشناسان اجتماعی که در این مراکز مستقیم با بیماران سر و کار دارند، از کتاب‌های مرتبط برای آموزش آن‌ها به ویژه در جلسات روزانه خودشناسی استفاده می‌کنند.
کارشناس دفتر اعتیاد معاونت پیشگیری بهزیستی استان تهران گفت: بیمارانی که به این مراکز می‌آیند تا دو هفته اول به دلیل مراقبت‌های پزشکی و درمانی و رسیدن به شرایط ثابت، امکان کتابخوانی برایشان مقدور نیست. این بیماران با گذشت زمان و وابستگی کمتری که نسبت به مواد مخدر پیدا می‌کنند، به مروز زمان، آمادگی بیشتری برای انجام فعالیت‌های فرهنگی ازجمله کتابخوانی پیدا می‌کنند.
وی با بیان اینکه هر چه سطح اطلاعات فرد بیشتر باشد، بحث روی‌آوردن به سمت مواد مخدر در او کمتر می‌شود، اظهار کرد: بسیاری از افراد از مشکلات و عواقبی که داروها و مصرف مواد مخدر برایشان به وجود می‌آورد ، آگاه نیستند. به طور حتم آموزش، رکن مهمی در پیشگیری و حتی درمان اعتیاد دارد. این آموزش و آگاهی که کتابخوانی جزئی از آن است؛ می‌تواند در بخش‌های مختلف درمان یک فرد معتاد ازجمله در مرحله (سم‌زدایی) و درمان‌های شناختی و رفتاری آنان نیز نقش موثری داشته باشد.
نظر شما