یه شکل معمول، فلسفه بیشتر در مورد «تفکر» است تا «اقدام»، چرا که اغلب سوالاتی که برای یافتن پاسخ‌های آنها تلاش می‌کند، ماهیتی انتزاعی دارند. با این وجود، فیلسوفان در طول تاریخ به پیشرفت و توسعه عرصه‌های دیگر، کمک‌های بسیار مهمی کرده‌اند. علیرغم اهمیت و کاربردهای فراوان فلسفه، افراد زیادی را نمی‌بینیم که به مطالعه آن علاقه داشته باشند یا اصول آن را در زندگی خود به کار بگیرند. بخشی از این اتفاق احتمالا به این خاطر است که فلسفه برای بسیاری از افراد، غیر قابل درک، بیش از اندازه پیچیده و ثقیل به نظر می‌رسد و خیلی‌‌ها ترجیح می‌دهند هیچ سر و کاری با آن نداشته باشند. اما این نگرش، بسیار از حقیقت دور است چرا که حتی پایه‌ای ترین درک از فلسفه نیز می‌تواند نوع جهان بینی ما را به شکلی قابل توجه تغییر دهد و بهترین راه برای به دست آوردن چنین درکی، مطالعه «کتاب‌های فلسفی» است. مخاطبان ایرانی طی سال‌های اخیر علاقه‌مندی خود را به ژانر کتاب‌های فلسفی به ویژه آنجا که فلسفه به زندگی روزمره پیوند می‌خورد، نشان داده‌اند. در این گزارش تلاش شده تا به سهم بازار کتاب‌های فلسفی در بهار 1401 پرداخته شود.
پیش‌تر بر اساس آمار منتشر شده از سوی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران؛ اعلام شد که در بهار سال 1401 تولید کتاب در مقایسه با مدت زمان مشابه رشد 52 درصدی داشت. در بهار سال 1401 در مجموع 26 هزار و 366 عنوان کتاب شامل 18 هزار و 239 تالیفی و 8 هزار و 126 عنوان کتاب ترجمه در کشور منتشر شده است؛ در‌حالی‌که بهار سال گذشته تعداد عنوان‌های منتشر شده 17 هزار و 370 عنوان بود.
به اعتبار آمارهای بانک اطلاعاتی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، مقایسه وضعیت چاپ نخست در سه ماهه نخست سال جاری از انتشار 16 هزار و 191 عنوان کتاب حکایت دارد که به معنای رشد 46 درصدی این شاخص در مقایسه با سه ماه نخست بهار سال قبل است. در این مدت 11 هزار و 5 عنوان چاپ نخست نتیجه عملکرد ناشران فعال است.
حال در این میان اگر بخواهیم نگاهی به سهم بازار کتاب‌های فلسفه و روان شناسی داشته باشیم بر اساس آمار منتشر شده توسط موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، هزار و 788 عنوان کتاب در بهار 1401 منتشر شده که با توجه به چاپ هزار و 309 عنوان کتاب در بهار سال گذشته رشد 37 درصدی داشته است. حوزه فلسفه و روانشناسی با اختصاص 7 درصد سهم از بازار نشر ایران در رتبه ششم قرار گرفته است.
وضعیت نشر موضوع «فلسفه و منطق» در بازار کتاب ایران
به اعتبار آمارهای بانک اطلاعاتی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، در زیر شاخه «مابعدالطبیعه، معرفت شناسی و ... » 206 عنوان کتاب منتشر شده که از این تعداد 86 عنوان کتاب تالیف و 120 عنوان کتاب ترجمه بوده است. همچنین 93 عنوان کتاب چاپ اولی و 113 عنوان کتاب تجدید چاپی داشته ایم. در این بخش مشاهده می‌شود که غلبه با آثار ترجمه‌ای است. اما در حوزه «فلسفه قدیم، قرون وسطی، شرق و فلسفه جدید غرب» 171 عنوان کتاب منتشر شده که از این تعداد 88 عنوان تالیف، 83 عنوان ترجمه، 79 عنوان چاپ اول و 92 عنوان تجدید چاپ است. در زیر شاخه «اخلاق» 73 عنوان کتاب منتشر شده که بر اساس این آمار 33 عنوان کتاب تالیف، 40 عنوان ترجمه، 51 عنوان چاپ اول و 22 عنوان تجدید چاپ بوده است. در زیر شاخه «منطق» 11 عنوان کتاب منتشر شده که از این تعداد 5 عنوان تالیف، 6 عنوان ترجمه، 5 عنوان کتاب چاپ اول و 6 عنوان تجدید چاپ است.
نکته حائز اهمیت در این بخش ضعف کمی و کیفی منطق در این زیر شاخه است. متاسفانه در فلسفه آنچنان اهمیت منطق شناخته شده نیست و به عبارتی در فلسفه ما تا حدودی تزئینی است. با وجود اینکه در گروه‌های فلسفه، منطق تدریس می‌شود اما اساسا به نظر می‌رسد در آکادمی منطق تشریفاتی است و ربطش با فلسفه مشخص نیست این در حالی است که وضعیت این موضوع در در غرب اینگونه نیست. باید این علم در کشور آنقدر رشد کند و آن مقدار تدریس شود که از میان محصلین آن افرادی پیدا شوند که با قدرت فهم خوب و نگارش قوی کتاب‌هایی آموزشی و ترویجی بنگارند.
از سوی دیگر با نگاهی به این آمار متوجه می‌شویم که با توجه به اختصاص 45 درصد سهم از بازار کتاب‌های فلسفه و منطق به مباحث «مابعدالطبیعه، معرفت شناسی و ...»؛ «فلسفه قدیم، قرون وسطی، شرق و فلسفه جدید غرب» با 37 درصد و منطق 16 درصد علاقه مخاطبان ایرانی بیشتر به موضوعات معرفت شناسانه در فلسفه است.
نظر شما