دوشنبه ۹ آبان ۱۴۰۱ - ۱۱:۴۳
«زعامت و سیاست»؛ مواضع سیاسی آیت‌الله بروجردی از مشروطه تا 1340

«زعامت و سیاست (يادداشت‌هايی در حاشيه مرجعيت آيت‌الله العظمی بروجردی‌(ره)» به این موضوع می‌پردازد که «مساله فکری ایشان بیشتر اصلاح حوزه‌های علمیه و ترویج فرهنگ اسلامی پیراسته از افراط و تفریط با تکیه بر منابع اصیل اسلامی بوده است.»

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) در لرستان، حمیدرضا مهرپور، در نتیجه بیش از سه سال  پژوهش و نگارش، تلاش کرده در قالب کتاب «زعامت و سیاست» مواضع سیاسی آیت‌الله بروجردی از دوران مشروطیت تا سال 1340 را بررسی کند. به‌نظر می‌رسد با گذشت سال‌ها از رحلت آیت‌الله بروجردی، بررسی جامع افکار و آراء سیاسی ایشان کمتر در نظر بوده است؛ البته کتاب­‌ها و مقالات به‌صورت پراکنده منتشر شده اما کافی به‌نظر نمی‌رسند. ایشان بعد از سال‌ها اقامت در نجف، 33 سال در بروجرد زندگی کردند؛ قم محل بعدی زندگی این عالم ربانی است که بخش مهمی از زندگی ایشان را نیز تشکیل می‌دهد.
 
نگارنده در کتاب «زعامت و سیاست» از نوشتن مطالب تکراری و مطول‌گویی پرهیز کرده است؛ اما مطلب مهمی از قلم نیفتاده، ممکن است به نظر برسد در لابه‌لای گفته­‌ها به اندیشه سیاسی ایشان پرداخته شده است؛ اما هدف نگارنده، این نبود.

در پایان کتاب نیز چند سند، اعم از نامه، تلگراف و گزارش از برهه‌های مختلف دوران زعامت آیت‌الله بروجردی که در شناخت بهتر اندیشه و چهره‌ سیاسی ایشان مؤثر است، به چاپ رسیده.

در بخشی از مقدمه کتاب نوشته شده است: «آیت‌الله‌العظمی حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی (1252-1340 ش.) زعیم جهان تشیع و یکی از نوابغ و ستاره‌های درخشان آسمان علم فقاهت در جهان اسلام است، به گونه‌­ای که فقه شیعه از سال 1323 خورشیدی تا امروز تحت نظر و متدولوژی (روش‌شناسی) فقهی ایشان است.

حوزه تربیتی ایشان در شهر بروجرد و قم رونقی دیگر و چهره‌­ای نو به حوزه‌­های علمیه بخشید. دوره‌ای که ایشان در زادگاه خود و بعد از آن در جایگاه زعیم جهان تشیع در قم زندگی می­‌کردند با یک سری از مسائل سیاسی و اجتماعی برجسته، در تاریخ سیاسی معاصر ایران همچون جدایی آذربایجان از ایران در 1325، کودتا 28 مرداد 1332، مسئله تعامل روحانیت و دربار و... مقارن بوده است که جز با تدابیر مصلحت‌اندیشانه و خردگرایانه ایشان روحانیت از این گرداب­‌های هائل سربلند بیرون نمی‌آمد.
 
آیت‌الله بروجردی با نگاه خردگرایانه و اسلامی خود در امور روزمره سیاسی دستگاه پهلوی دخالت نمی­‌کرد و این کار را لازم برای روحانیت نمی‌­دانست؛ بلکه ایشان روحانیت و حوزه را ماوراء این مباحث سیاسی تصور نموده و به روش بعضی از اشخاص آن دوره موسوم به فدائیان اسلام مخالفت می­‌کردند.
 
مساله فکری ایشان بیشتر اصلاح حوزه‌های علمیه و ترویج فرهنگ اسلامی پیراسته از افراط و تفریط با تکیه بر منابع اصیل اسلامی بوده است، چنانکه نخستین‌بار توسط ایشان به جهان غرب همچون هامبورگ و واشنگتن مبلغ اعزام شد.
 
مساجد و مراکز اسلامی تأسیس گردید و مسائلی از قبیل وحدت اسلامی، مبارزه با بهائیت، تأسیس مساجد و حوزه­‌های علمیه در اقصی نقاط ایران، انتشار کتب علما و فقهای شیعی و صدها کار عام‌المنفعه دیگر از خدمات ایشان به جهان اسلام و کشور ایران است که در بین مراجع جهان اسلام کم‌نظیر و در بعضی موارد بی‌نظیر است.
 
ایشان از صحنه نبردهای سیاسی تبری می‌جستند و به کارهای درس و حوزه مشغول می­شدند و در جریانات مهم سیاسی که اختلافات و آشوبی سر می‌­گرفت سعی می‌کردند دخالت نکنند یا جانب مردم و منافع ملی را بگیرند و می‌­گفتند: در کاری که آغاز و انجام آن معلوم نیست دخالت نمی­‌کنم و چنانکه خود گفته‌­اند تحت تاثیر اشتباهات در جریان مشروطیت بودند و از این جهت مسائل مهم را به درون جامعه نمی‌کشیدند و خود با اهل رای به حل و عقد آن می‌پرداختند و روحانیت را از بازیگری در نقش‌های سیاسی بر حذر می‌داشتند اما در مسائل دینی و شرعی به دربار تحکم می‌کردند و در برابر آسیب‌ها و جنایاتی که در آن دوران شکل می‌گرفتند مثل: از بین بردن اخلاق اسلامی در سطح جامعه، وارونه نشان دادن دین اسلام، حمایت از فرق ضاله مثل بهائیت، جلوگیری از انعکاس مسائل دینی در رسانه‌های رسمی، ایجاد مراکز فساد و دخالت بیگانگان در مسائل داخلی ایران و‌‌‌... ایستادگی کرده و تذکر می‌دادند.

براین اساس جایگاه علمی، اصلاحات ساختاری درحوزه، قدرت معنوی و تدابیر خردگرایانه و مصلحت اندیشانه از ایشان یک چهره کاریزماتیک ساخته است و از جهات مختلف در تاریخ سیاسی و اجتماعی روحانیت قابل توجه هستند.»

کتاب «زعامت و سیاست» (يادداشت‌هايی درحاشيه مرجعيت آيت‌الله العظمی بروجردی (ره)) به قلم حمیدرضا مهرپور با 242 صفحه در قطع رقعی از سوی انتشارات هاویر خرم‌آباد در شمارگان 1000 نسخه منتشر شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها