داوود ملکی صیدآبادی، مدیر نشر برزآفرین، نویسنده و مدرس دانشگاه در گفت‌و گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره راهکارهای دسترسی سالمندان به کتاب اظهار کرد: قبل از اظهار‌نظر به‌عنوان معاون فرهنگی اجتماعی بنیاد فرهنگ سالمندی، باید به‌عنوان یک ناشر و نویسنده بگویم درباره موضوع سالمندی حتما باید به نیازسنجی توجه و اولویت‌‌ها احصاء شود. به‌نظر می‌رسد در وهله نخست، نهادها و دستگاه‌های متولی کتاب و رسانه‌های مکتوب باید این نیازسنجی را نسبت به سالمندان در طیف‌های مختلف با سطح سواد گوناگون و توانایی‌های متفاوت احصاء کنند زیرا آن‌ها هیچ اطلاعات درستی در این زمینه ندارند؛ البته رسانه هم وظیفه خود در قبال سالمندان را انجام نداده، زیرا اولویت آن‌ها هیچ‌گاه این قشر نبوه است.
وی ادامه داد: شناسایی نیاز و علایق جامعه سالمندان نیازمند هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف کشور است و یک مجموعه به تنهایی نمی‌تواند این بانک اطلاعاتی را تکمیل کند. در ارتباط با سالمندان، ابهامات زیادی وجود دارد؛ به همین دلیل باید پژوهش‌های پیمایشی و تحقیقات میدانی و کتابخانه‌ای گسترده‌ای انجام شود تا به یک جامعه آماری و اطلاعاتی دقیق در اختیار داشته باشیم و بتوانیم براساس این تحقیقات، سیاست‌گذاری کنیم.
نویسنده کتاب «مانیفست روزگار سالخوردگی» با بیان اینکه آمارهای مختلفی ازسوی دستگاه‌های گوناگون در ارتباط با سالمندان ارائه می‌شود، گفت: متاسفانه آمار دقیقی از تعداد سالمندان وجود ندارد زیرا بسیاری از سالمندان بیمه نیستند تا آمار دقیقی از اطلاعات مرتبط با آن‌ها ثبت شود؛ علاوه براین تشتت آمار از سوی دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف موجب سردرگمی در زمینه برنامه‌ریزی شده است. متاسفانه در حال حاضر آمار متقن و دقیقی از تعداد سالمندان، تخصص و زمینه فعالیت آن‌ها وجود ندارد درحالی که انجام فعالیت‌های تحقیقاتی درباره آن‌ها باعث می‌شود، نیازها و علایق آن‌ها را براساس اولویت مشخص شود.
ملکی صیدآبادی گفت: دستگاه‌های متولی کتاب، سازمان فرهنگی هنری شهرداری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید برنامه‌های مشارکتی و انگیزشی برای سالمندان تدارک ببینند. ناشران به‌عنوان تولید‌کننده محتوا، دستگاه‌های اجرایی به‌عنوان اجرا‌کننده و دولت به‌عنوان متولی مساله سالمندان باید در کنار همدیگر نیاز‌های این قشر را برطرف کنند.
مدیر انتشارات برزآفرین با تاکید بر اینکه دستگاه‌هایی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان فرهنگی هنری شهرداری و نهاد کتابخانه‌های عمومی باید شرایط را طوری فراهم کنند تا سالمندان به آسانی به کتاب دسترسی پیدا کنند، عنوان کرد: دولت به‌عنوان یک دستگاه متولی که صاحب سرمایه و قدرت اجرایی است باید به‌صورت مستقیم وارد مبحث کتابخوانی سالمندان شود و با دادن یک برنامه منسجم به سایر دستگاه‌ها؛ برای تسهیل شرایط مطالعه سالمندان در جامعه و ایجاد زیر‌ساخت‌های لازم مانند ایجاد فضاهای مناسب برای مطالعه آنان اقدام کند.
دولت رسانه و دستگاه‌های متولی کتاب خطر سالمندی را جدی بگیرند
صیدآبادی گفت: دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان‌‌هایی مانند شهرداری به دلیل داشتن قدرت و سرمایه میتوانند به‌عنوان یک وظیفه، فضاهای مورد نیاز سالمندان را برای مطالعه فراهم کنند. اکنون فعالیت‌ها در این حوزه بیشتر به‌صورت جزیره‌ای است و این کارهای پراکنده تاکنون نتوانسته کاری از پیش ببرد. در واقع مشکل اصلی این است که دولت، رسانه و دستگاه‌های متولی کتاب، هنوز خطر سالمندی را به‌عنوان یک هشدار جدی در نظر نمی‌گیرند. در این زمینه نیز دولت و دستگاه‌های اجرایی باید دو مبحث تولید محتوای مورد نیاز برای سالمندان و روش دسترسی به محتوای تولید شده را مورد توجه قرار دهند.
معاون فرهنگی اجتماعی بنیاد فرهنگ سالمندی در پاسخ به این پرسش که کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها به‌عنوان مراکز فرهنگی چطور میتوانند شرایط دسترسی سالمندان به کتاب را تسهیل کنند، اظهار کرد: یکی از راه‌های دسترسی سالمندان به کتاب ایجاد فضای امن برای مطالعه آنان است جایی که آن‌ها بتوانند حتی یک روزنامه مطالعه کنند؛ اما متاسفانه 80 درصد کتابفروشی‌های ایران شرایط پذیرش سالمندان را به‌دلیل مناسب نبودن فضا ندارند یا حتی اگر فضای مناسبی دارند، علاقه و اولویتی برای فعالیت در زمینه سالمندان ندارند. دولت می‌تواند با انجام تمهیداتی از‌جمله اعطای مجوز، درصدی از فعالیت کتابفروشی‌ها را به سالمندان اختصاص دهد.
تشکیل کانون‌های کتابخوانی برای سالمندان در کتابفروشی‌ها
ملکی صیدآبادی گفت: کتابفروشان با تشکیل کانون‌های کتابخوانی و دعوت از سالمندان میتوانند گام مهمی برای ارتباط سالمندان با کتاب بردارند اما فرهنگسراها، خانه فرهنگ‌ها و سراهای محله که فضای مناسبی برای مطالعه سالمندان دارند به‌شدت در این زمینه کم‌کاری می‌کنند. آن‌ها میتوانند با اختصاص فعالیت‌های خود به سالمندان، اولین گام را بردارند. دولت به‌عنوان قدرتمندترین دستگاه در حوزه کتاب؛ با فراهم کردن زمینه‌‌های اجرایی و سیاست‌گذاری نیز می‌تواند گام مهمی برای تسهیل دسترسی سالمندان به کتابفروشی‌ها بردارد.
کتابخانه‌ها با فضای مناسب و مبلمان استاندار از سالمندان استقبال کنند
ملکی صیدآبادی درباره استفاده سالمندان از کتابخانه‌ها گفت: کتابخانه‌ها با داشتن مبلمان استاندارد شهری و مناسب در فضای داخلی و بیرونی کتابخانه‌ها میتوانند محیط مناسبی برای مطالعه سالمندان فراهم کنند؛ همچنین روش‌های دسترسی به کتاب را ازطریق پست، پیام رسان‌های اجتماعی و انواع روش‌های کارآمد برای سالمندان تسهیل کنند.
معاون فرهنگی اجتماعی بنیاد فرهنگ سالمندی با اشاره به برگزاری 2 دوره جشنواره ادبی آفتابگردان از سوی بنیاد فرهنگ سالمندی اظهار کرد: این بنیاد بنا دارد علاوه بر برگزاری این قبیل جشنواره‌ها؛ با کمک دو انتشارات به ثبت خاطرات وقایع سالمندان به‌خصوص متخصصان آن‌ها بپردازد زیرا سالمندان در سایه نقش‌پذیری و فعالیت اجتماعی است که میتوانند زندگی سالمی داشته باشند و پیری را به معنای پایان جاده زندگی ندانند. این قبیل فعالیت‌ها، باعث تعیین زمینه علاقه‌مندی آن‌ها و البته ثبت توانمندی‌های این گروه سنی می‌شود.
شنبه ۹ مهر ۱۴۰۱ - ۱۳:۰۸
نظر شما