به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، سالمندان امروز کشور ما جوانان دهه‌های سی و چهل هستند؛ همان‌ها که عشق خواندن کتاب‌هایی چون «شوهر آهو خانم»، «تنگسیر» و «چشمهایش» را داشتند و امروز هنوز جویای کتاب‌هایی هستند که روزهای بلند سال‌های کهنسالی خود را با آن جذاب‌تر کنند.

فرارسیدن روز جهانی سالمند بهانه‌ای شد تا دقایقی در گفت‌وگو با کیهان بهمنی، مترجم سه‌گانه کترینا اینگلمن سوندبرگ با نام‌های «پیرزن دوباره شانس می‌آورد»، «پیرزنی که تمام قوانین را زیرپاگذاشت» و «پیرزن دوباره قانون‌شکنی می‌کند» به معرفی این آثار و ضرورت‌های پرداختن به ادبیات سالمندی بپردازیم. بهمنی از پرکارترین مترجمان کشورمان است که از جمله دیگر آثارش می‌توان به ترجمه «دختری که پادشاه سوئد را نجات داد» نوشته یوناس یوناسون، «سیزیف» به قلم ورنا کست، «زن دیوانه روی پل» به قلم سو تونگ و «فرزند پنجم» نوشته دوریس لسینگ اشاره کرد. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید:

لطفا به عنوان کلام آغازین کترینا اینگلمن سوندبرگ را برای مخاطبانی که آشنایی چندانی با این نویسنده ندارند، معرفی کنید.
کترینا اینگلمن سوندبرگ، نویسنده معروف سوئدی ویکی از محبوب‌ترین نویسندگان ادبیات عامه‌پسند تاریخی در این کشور است. بیشتر کتاب‌های این نویسنده درباره زندگی و تاریخ وایکینگ‌هاست. اولین سه گانه‌های وی درباره سالمندان کتاب «پیرزنی که تمام قوانین را زیر پا گذاشت» سال 2012 نوشته شد. این کتاب آن‌قدر موفق بود که نویسنده در سال 2014 کتاب دیگری به نام «شانس دوباره پیرزن» را در ادامه نوشت. استقبال خوانندگان از جلد دوم بار دیگر سوندبرگ را واداشت تا سومین قسمت این رمان را در سال ۲۰۱۷ با عنوان «پیرزن دوباره قانون‌شکنی می‌کند»، بنویسد. کترینا اینگلمن سوندبرگ، زاده سال 1948، نویسنده‌ای سوئدی است. کتاب‌های او به فروش بیش از سیصدهزار نسخه‌ای در سوئد دست یافته‌اند و به چندین زبان ترجمه شده‌اند. اینگلمن سوندبرگ قبل از نویسندگی، به عنوان یک باستان‌شناس دریایی کار می‌کرد.

پیام اصلی این سه کتاب چیست و چرا مورد اقبال قرار گرفته‌اند؟
کترینا اینگلمن سوندبرگ در «پیرزنی که تمام قوانین را زیر پا گذاشت»، دنیای جدیدی از ماجراجویی و هیجان خلق کرده است. کترینا در این کتاب مخاطب را مجبور می‌کند، تمام تصورات و انتظاراتش از داستان‌های عامه‌پسند را کنار بگذارد و پابه‌پای مارتای 79 ساله ماجراجویی کند. مارتا زنی است که مدت‌هاست در آسایشگاه سالمندان زندگی می‌کند. برای او این آسایشگاه، بیشتر شبیه به زندانی است که او را از زندگی محروم کرده است. او حاضر نیست تمام عمرش را در صندلی راحتی در گوشه‌ای از این آسایشگاه بگذراند پس دست به کار می‌شود و تصمیم می‌گیرد انقلابی به پا کند. طولی نمی‌کشد که گروهی پنج نفره از ساکنان آسایشگاه تشکیل می‌شود که می‌خواهند خانه‌ای در یکی از بهترین نقاط استکهلم داشته باشند و آزادانه زندگی کنند. کترینا سوندبرگ در این کتاب نشان می‌دهد که نگاه ما به افراد مسن مثل اشیایی از کار افتاده و فرسوده است در حالیکه این افراد می‌توانند دنیا را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کنند. دلیل جذابیت «پیرزنی که تمام قوانین را زیر پاگذاشت» این است که نویسنده درون‌مایه جدی را با طنزی زیرکانه و دلچسب بیان کرده است.  کتاب «پیرزن دوباره شانس می‌آورد» نیز به نوعی جلد دوم «پیرزنی که تمام قوانین را زیر پا گذاشت» است. مدت‌ها از سرقت بانک و فرار از آسایشگاه سالمندان گذشته است و حالا «مارتا»، «آناگرتا»، «کریستینا»، «شن‌کش» و «مغز» در لاس‌وگاس زندگی آرام و بی‌دغدغه‌ای دارند؛ اما این همه آرامش و سکوت، به‌زودی برایشان کسالت بار می‌شود. پس بار دیگر اعضای تیم دست به کار می‌شوند و این بار آمریکا را به هم می‌ریزند و با هویت جعلی وارد سوئد می‌شوند. پروژه‌ی سرقت باز هم شروع می‌شود، اما این بار هدف‌شان کمک به مستمندان و سالخوردگان آسایشگاه‌هاست. رمان «پیرزن دوباره قانون‌شکنی می‌کند» نیز جلد سوم ماجرای مارتا اندرسون و دوستانش است که پس از فرار از آسایشگاه سالمندان، همواره در پی ماجراجویی و لذت بردن از زندگی بوده‌اند، اکنون در پی هدف نهایی خود یعنی ساختن روستایی رویایی برای سالمندان هستند.

چه شد که به ترجمه آثار کترینا سوندبرگ علاقه‌مند شدید؟
این سه‌گانه در راستای ادبیات معاصر اسکاندیناوی نگاهی هرچند طنز اما متفاوت به مقوله‌ سالمندان در جوامع امروزی دارد که در اغلب مواقع به شدت دستخوش تبعیض سنی هستند. درونمایه این رمان طنز را می‌توان همسو با آثار یوناس یوناسون و فردریک بکمن دانست. پیش از کتاب اینگلمن سوندبرگ کتاب «پیرمرد صد ساله‌ای که از پنجره بیرون رفت و ناپدید شد» نوشته یوناس یوناسون را ترجمه کردم که رمانی در ژانر طنز سیاسی اجتماعی است. از ابتدای قرن 21 موج جدیدی در میان نویسندگان اسکاندیناوی را شاهد هستیم که با پرداختن به سالمندان نوعی جدید از تبعیض به نام تبعیض سنی را به تصویر می‌کشند و تلاش دارند به رویکردی که موجب می‌شود، سالمندان امروز که جوانان موفق دیروز و منشا خدمات موثر بسیاری بوده‌اند نادیده انگاشته شوند اعتراض کنند.

مخاطب اصلی کتاب‌های اینگلمن سوندبرگ چه کسانی هستند؟
این آثار می‌توانند با بیان طنز و فانتزی خود برای تمام اقشار جذاب باشند و خواندن آنها را به طور خاص به افراد مسن سفارش می‌کنم تا با مطالعه سرگذشت کهنسالانی که در سنین 70 و 80 سالگی هنوز شور زندگی دارند با شادی و امید بیشتری ادامه حیات دهند.

به نظر شما آیا زمان پرداختن به ادبیات سالمندی در ایران نیز فرارسیده است؟
بله بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده تا 30 سال دیگر تعداد جمعیت کهنسال کشورمان بسیار زیاد خواهد شد و لازم است نویسندگان توجه ویژه‌ای به این قشر داشته باشند.