به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «مخاطب‌شناسی آثار دفاع مقدس برای ترجمه معکوس» پیش از ظهر امروز در سرای کتاب (سالن شهید عاشوری سابق) واقع در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
در این نشست احمد شاکری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و سیدرضا میربابا، مدیر نشر صریر (وابسته به بنیاد شهید و امور ایثارگران) صحبت کردند. همچنین امیر بیگ محمدی، مدیر آژانس بین المللی تماس نیز مجری- کارشناس این جلسه بود.
در این نشست احمد شاکری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و سیدرضا میربابا، مدیر نشر صریر (وابسته به بنیاد شهید و امور ایثارگران) صحبت کردند. همچنین امیر بیگ محمدی، مدیر آژانس بین المللی تماس نیز مجری- کارشناس این جلسه بود.
کسی را پیدا نمی‌کنید همه عمر برای جنگ کار کرده باشد!
در ابتدای این جلسه بیگ محمدی، ضمن تشکر از دبیرخانه حمایت از نشر آثار فارسی در خارج از کشور (موسوم به «گرنت») با طرح این سوال اصلی از شاکری مبنی بر اینکه نقش مخاطب چیست و چه ارزش‌گذاری می‌کند، جلسه را آغاز کرد.
شاکری با بیان اینکه به لحاظ شکل و روش نیازمند انتخاب موضوع هستیم و این جلسه متاثر از سلسله جلسات گرنت (موسوم به نشست‌های دوشنبه با نشر بین الملل) است، گفت: مجموع مباحثی که –در تولید اثر- طراحی می‌شوند باید هندسه مشخصی داشته باشند؛ برگزاری چنین جلسات و رویارویی‌هایی نیز می‌توانند مفید باشند اما روش سنجیده و علمی برای پاسخگویی به مسائل نیست، هرچند کمک می‌کند.
وی با بیان اینکه کسی را پیدا نمی‌کنید به طور «ممحض» (تمام عمر) در حوزه دفاع مقدس کار کرده باشد، ضمن بیان اینکه اهمیت دارد پژوهشگر یا نویسندگان در یک حوزه تمرکز داشته باشند افزود: شاید آقای کمره‌ای این ویژگی را داشته باشند؛ در زمینه ترجمه هم در ذهن ندارم کسی این‌گونه باشد. اهمیت دارد که آثار ترجمه‌ای بررسی شوند که به صورت مقطعی کار شده‌اند یا جریانی بوده‌اند. اینها باید به صورت ممحض باشد و یکی در زبان مقصد دنبال کرده باشد و بررسی‌ها پژوهش آماری می‌خواهد.
اهمیت مخاطب و تاثیر بر مخاطب در تولید آثار
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه وقتی به مخاطب تامل می‌کنیم، فروع و الزاماتی را نیاز دارد، خاطرنشان کرد: در موضوع مخاطب‌شناسی، تولید پیام و ارسال آن و دریافت کننده موضوعیت دارد. همچنین مجموعه‌هایی در این امر درگیر هستند که باهمدیگر برهم‌کنش دارند. در این هندسه معرفتی، مخاطب و تاثیر بر مخاطب مهم است و –البته- نیازمند بررسی ساحت‌های دیگر هم هستیم.
وی تاکید کرد: مخاطب می‌تواند جایگاه فلسفی داشته باشد.
شاکری با انتقاد از عنوان برنامه (مخاطب شناسی آثار دفاع مقدس برای ترجمه معکوس)، گفت: عنوان برنامه بهتر بود منحل در ادبیات می‌شد.
در ابتدای این جلسه بیگ محمدی، ضمن تشکر از دبیرخانه حمایت از نشر آثار فارسی در خارج از کشور (موسوم به «گرنت») با طرح این سوال اصلی از شاکری مبنی بر اینکه نقش مخاطب چیست و چه ارزش‌گذاری می‌کند، جلسه را آغاز کرد.
شاکری با بیان اینکه به لحاظ شکل و روش نیازمند انتخاب موضوع هستیم و این جلسه متاثر از سلسله جلسات گرنت (موسوم به نشست‌های دوشنبه با نشر بین الملل) است، گفت: مجموع مباحثی که –در تولید اثر- طراحی می‌شوند باید هندسه مشخصی داشته باشند؛ برگزاری چنین جلسات و رویارویی‌هایی نیز می‌توانند مفید باشند اما روش سنجیده و علمی برای پاسخگویی به مسائل نیست، هرچند کمک می‌کند.
وی با بیان اینکه کسی را پیدا نمی‌کنید به طور «ممحض» (تمام عمر) در حوزه دفاع مقدس کار کرده باشد، ضمن بیان اینکه اهمیت دارد پژوهشگر یا نویسندگان در یک حوزه تمرکز داشته باشند افزود: شاید آقای کمره‌ای این ویژگی را داشته باشند؛ در زمینه ترجمه هم در ذهن ندارم کسی این‌گونه باشد. اهمیت دارد که آثار ترجمه‌ای بررسی شوند که به صورت مقطعی کار شده‌اند یا جریانی بوده‌اند. اینها باید به صورت ممحض باشد و یکی در زبان مقصد دنبال کرده باشد و بررسی‌ها پژوهش آماری می‌خواهد.
اهمیت مخاطب و تاثیر بر مخاطب در تولید آثار
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه وقتی به مخاطب تامل می‌کنیم، فروع و الزاماتی را نیاز دارد، خاطرنشان کرد: در موضوع مخاطب‌شناسی، تولید پیام و ارسال آن و دریافت کننده موضوعیت دارد. همچنین مجموعه‌هایی در این امر درگیر هستند که باهمدیگر برهم‌کنش دارند. در این هندسه معرفتی، مخاطب و تاثیر بر مخاطب مهم است و –البته- نیازمند بررسی ساحت‌های دیگر هم هستیم.
وی تاکید کرد: مخاطب می‌تواند جایگاه فلسفی داشته باشد.
شاکری با انتقاد از عنوان برنامه (مخاطب شناسی آثار دفاع مقدس برای ترجمه معکوس)، گفت: عنوان برنامه بهتر بود منحل در ادبیات می‌شد.
چند رکن مهم مخاطب‌ساز
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سپس گفت: رکن تولید، رکن نقد، رکن تبلیغ و رکن اقتباس همه مخاطب‌ساز هستند. نمی‌توان از مخاطب صحبت کرد اما از جشنواره‌ها صحبت نکرد. از تاثیر بر مخاطب صحبت نکرد. نمی‌توان از مخاطب صحبت کرد و از نشر صحبت نکرد. نگاه تک ساحتی ما را به جایی نمی‌رساند.
وی با طرح سوالی مبنی بر اینکه چرا فکر کردیم باید مخاطب جهانی داشته باشیم، گفت: بحث مخاطب‌شناسی می‌تواند ساحت پیشینی و پسینی داشته باشد. در این جلسه به‌نظر می‌رسد ساحت پیشینی مدنظر است؛ مخاطب در ادبیات مستند و داستانی و... ملحوظ داستان نویس و خاطره نگار است. مخاطب در زمان کشف ایده ملحوظ نویسنده و راوی است. باید در نظر گرفت راویان مستندنگار چه مخاطبی را در چه دوره‌ای لحاظ کرده‌اند.
شاکری سپس گفت: از زمانی که –نویسندگان- احساس کردند چیزی برای گفتن دارند، مخاطبی را هم ملحوظ داشتند که لزوما جهانی نبودند؛ مهم است نویسنده –بداند- برای چه مخاطبی می‌نویسد.
شکل گیری انگاره‌ای که باید جهانی شویم...
وی با انتقاد از اینکه در حوزه دفاع مقدس ادبیاتی تولید کرده‌ایم که نه توجه، تحقیق و سیرورت را لحاظ کردیم و تولیداتی داشتیم، اما، انگاره‌ای شکل گرفته که «باید» مخاطب جهانی داشته باشیم ادامه داد: جای سوال است در این شرایط چه کسی آثار را ترجمه می‌کند و ناشر کجاست و بعد سوال می‌کنیم چرا کالای ما فروش نکرد. طبیعی است توجه نکردیم چه کالایی تولید می‌کنیم!
شاکری با بیان اینکه اگر سراغ حل مساله می‌رویم، نباید سراغ سرشاخه برویم و ریشه‌ها را باید ببینیم با اشاره به کتاب‌هایی که در حوزه دفاع مقدس نظام‌ها و قواعد حاکم را بیان می‌کنند و در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تولید شده‌اند مخاطب شناسی را یک ضلع از جریان شناسی دانست.
وی در بخش دیگری گفت: هرجا –در آثار- به تفکیک قالب، نوع و گونه رسیدید به تفکیک مخاطب هم می‌رسید. مخاطب آثار دفاع مقدس با سایر آثار تفاوت دارد. در بحث مخاطب‌شناسی، ادبیات و ارکانش در تعامل دائمی هستند و ادبیات کشور ما در دوره گذار است. در این مرحله نه به چیزی رسیدیم و نه متعلق به قبل هستیم. تا به ثبات ادبیات نرسیم، در مخاطب هم به ثبات نمی‌رسیم. این سیر یک سیر تاریخی و تجربی است.
انقلاب اسلامی ما را در ادبیات مساله مند کرد
شاکری گفت: انقلاب اسلامی ما را نسبت به ادبیات مساله‌مند کرد. بعد انقلاب مخاطبانی پدید آمد و ما برای این –قشر- باید تولید کنیم.
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به سوالی مبنی اینکه در دوره گذار آیا جریانی در تولیدات شکل می‌گیرد، گفت: در این دوره هم مخاطبانی شکل می‌گیرند.
وی با تفکیک انواع مخاطبان به مخاطب موجود، مطلوب، معترض و... در بخش دیگری گفت: تا زمانی که برای مخاطب مطلوب شیعه، معتقد و تجربه‌نگر آثار نوشته شوند نمی‌تواند موفق باشد گفت: باید از مخاطب هم‌کیش، موافق انقلاب عبور کرد و ابزار بیشتری برای تخاطب پیدا کرد.
تولید یک کتاب براساس مخاطب‌شناسی کشور انگلستان
مجری نشست در ادامه خطاب به سیدرضا میربابا گفت ادبیات دفاع مقدس چقدر از نظر کمی مورد استقبال قرار گرفته است.
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سپس گفت: رکن تولید، رکن نقد، رکن تبلیغ و رکن اقتباس همه مخاطب‌ساز هستند. نمی‌توان از مخاطب صحبت کرد اما از جشنواره‌ها صحبت نکرد. از تاثیر بر مخاطب صحبت نکرد. نمی‌توان از مخاطب صحبت کرد و از نشر صحبت نکرد. نگاه تک ساحتی ما را به جایی نمی‌رساند.
وی با طرح سوالی مبنی بر اینکه چرا فکر کردیم باید مخاطب جهانی داشته باشیم، گفت: بحث مخاطب‌شناسی می‌تواند ساحت پیشینی و پسینی داشته باشد. در این جلسه به‌نظر می‌رسد ساحت پیشینی مدنظر است؛ مخاطب در ادبیات مستند و داستانی و... ملحوظ داستان نویس و خاطره نگار است. مخاطب در زمان کشف ایده ملحوظ نویسنده و راوی است. باید در نظر گرفت راویان مستندنگار چه مخاطبی را در چه دوره‌ای لحاظ کرده‌اند.
شاکری سپس گفت: از زمانی که –نویسندگان- احساس کردند چیزی برای گفتن دارند، مخاطبی را هم ملحوظ داشتند که لزوما جهانی نبودند؛ مهم است نویسنده –بداند- برای چه مخاطبی می‌نویسد.
شکل گیری انگاره‌ای که باید جهانی شویم...
وی با انتقاد از اینکه در حوزه دفاع مقدس ادبیاتی تولید کرده‌ایم که نه توجه، تحقیق و سیرورت را لحاظ کردیم و تولیداتی داشتیم، اما، انگاره‌ای شکل گرفته که «باید» مخاطب جهانی داشته باشیم ادامه داد: جای سوال است در این شرایط چه کسی آثار را ترجمه می‌کند و ناشر کجاست و بعد سوال می‌کنیم چرا کالای ما فروش نکرد. طبیعی است توجه نکردیم چه کالایی تولید می‌کنیم!
شاکری با بیان اینکه اگر سراغ حل مساله می‌رویم، نباید سراغ سرشاخه برویم و ریشه‌ها را باید ببینیم با اشاره به کتاب‌هایی که در حوزه دفاع مقدس نظام‌ها و قواعد حاکم را بیان می‌کنند و در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تولید شده‌اند مخاطب شناسی را یک ضلع از جریان شناسی دانست.
وی در بخش دیگری گفت: هرجا –در آثار- به تفکیک قالب، نوع و گونه رسیدید به تفکیک مخاطب هم می‌رسید. مخاطب آثار دفاع مقدس با سایر آثار تفاوت دارد. در بحث مخاطب‌شناسی، ادبیات و ارکانش در تعامل دائمی هستند و ادبیات کشور ما در دوره گذار است. در این مرحله نه به چیزی رسیدیم و نه متعلق به قبل هستیم. تا به ثبات ادبیات نرسیم، در مخاطب هم به ثبات نمی‌رسیم. این سیر یک سیر تاریخی و تجربی است.
انقلاب اسلامی ما را در ادبیات مساله مند کرد
شاکری گفت: انقلاب اسلامی ما را نسبت به ادبیات مساله‌مند کرد. بعد انقلاب مخاطبانی پدید آمد و ما برای این –قشر- باید تولید کنیم.
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به سوالی مبنی اینکه در دوره گذار آیا جریانی در تولیدات شکل می‌گیرد، گفت: در این دوره هم مخاطبانی شکل می‌گیرند.
وی با تفکیک انواع مخاطبان به مخاطب موجود، مطلوب، معترض و... در بخش دیگری گفت: تا زمانی که برای مخاطب مطلوب شیعه، معتقد و تجربه‌نگر آثار نوشته شوند نمی‌تواند موفق باشد گفت: باید از مخاطب هم‌کیش، موافق انقلاب عبور کرد و ابزار بیشتری برای تخاطب پیدا کرد.
تولید یک کتاب براساس مخاطب‌شناسی کشور انگلستان
مجری نشست در ادامه خطاب به سیدرضا میربابا گفت ادبیات دفاع مقدس چقدر از نظر کمی مورد استقبال قرار گرفته است.
در پاسخ مدیر نشر صریر با اشاره به تاکیدات رهبر انقلاب درباره راه اندازی نهضت ترجمه گفت: سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در این خصوص کارهایی کرده و کارگروه ترجمه و مشورت راه انداخته است. و ماموریت‌هایی برای این گروه تعریف شده است.
وی با اشاره به فرایندهای ممیزی اثار و اینکه اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است، گفت: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در خصوص ترجمه اهتمام داشته و به تازگی کتاب «نقد رتوریک ادبیات حماسی معاصر» را توسط نشر صریر منتشر کرده است. این کتاب براساس مخاطب‌شناسی کشور انگلستان نوشته شده و نقد رتوریک یک نوع از نقد کاربردی است.
نیازسنجی مخاطبان خارجی یک مساله است
میربابا در ادامه ضمن اشاره به آمارهایی از چاپ کتاب در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس از چاپ کتاب‌های ترجمه شده به زبان‌های خارجی همچون انگلیسی و یک مورد آلمانی صحبت کرد و گفت: اقبال مخاطبان براساس نیازسنجی ادارات کل بنیاد حفظ آثار انجام می‌شود و شواهد نشان داده در ژانر ادبیات داستانی اقبال بیشتر است.
وی افزود: کارگروه ترجمه در سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس یک شیوه نامه ترجمه آماده کرده و در روال کارهای ترجمه‌ای مورد استفاده است.
مدیر نشر صریر در پاسخ به سوال مجری مبنی بر اینکه آیا بررسی کرده‌اید که کتاب‌های ترجمه شده توسط مخاطبان خوانده شده‌اند یا خیر، این‌طور پاسخ داد: یک مشکل در بنیاد حفظ آثار همین نیازسنجی –برای مخاطبان خارجی- است. این موضوع اتفاق نیفتاده است و خیلی از کتاب‌هایی که قبلا ترجمه شده توسط سربازان نخبه وظیفه بوده که برای کسر خدمت‌شان آثاری را کار می‌کردند. الان در استان‌ها کارگروه ترجمه به راه افتاده است.
وی با اشاره به فرایندهای ممیزی اثار و اینکه اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است، گفت: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در خصوص ترجمه اهتمام داشته و به تازگی کتاب «نقد رتوریک ادبیات حماسی معاصر» را توسط نشر صریر منتشر کرده است. این کتاب براساس مخاطب‌شناسی کشور انگلستان نوشته شده و نقد رتوریک یک نوع از نقد کاربردی است.
نیازسنجی مخاطبان خارجی یک مساله است
میربابا در ادامه ضمن اشاره به آمارهایی از چاپ کتاب در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس از چاپ کتاب‌های ترجمه شده به زبان‌های خارجی همچون انگلیسی و یک مورد آلمانی صحبت کرد و گفت: اقبال مخاطبان براساس نیازسنجی ادارات کل بنیاد حفظ آثار انجام می‌شود و شواهد نشان داده در ژانر ادبیات داستانی اقبال بیشتر است.
وی افزود: کارگروه ترجمه در سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس یک شیوه نامه ترجمه آماده کرده و در روال کارهای ترجمه‌ای مورد استفاده است.
مدیر نشر صریر در پاسخ به سوال مجری مبنی بر اینکه آیا بررسی کرده‌اید که کتاب‌های ترجمه شده توسط مخاطبان خوانده شده‌اند یا خیر، این‌طور پاسخ داد: یک مشکل در بنیاد حفظ آثار همین نیازسنجی –برای مخاطبان خارجی- است. این موضوع اتفاق نیفتاده است و خیلی از کتاب‌هایی که قبلا ترجمه شده توسط سربازان نخبه وظیفه بوده که برای کسر خدمت‌شان آثاری را کار می‌کردند. الان در استان‌ها کارگروه ترجمه به راه افتاده است.
گونه دفاع مقدس مسلط‌تر از انقلاب اسلامی
بیگ محمدی در بخش دیگری از شاکری پرسید آیا نویسندگان ما امروز مخاطب جهانی را دیده‌اند و آیا به این سمت حرکت کرده‌ایم.
شاکری هم با بیان اینکه در ادبیات باید پرسید محوریت و اصالت با چیست و اینکه چگونه به مخاطب جهانی منتقل شویم خاطر نشان کرد: نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که گونه‌ها چطور مسلط می‌شوند. به عنوان مثال چرا دفاع مقدس مسلط شد و انقلاب اسلامی گونه مسلط نشد. در این خصوص وقایع مهم هستند.
وی افزود: یکی از دلایلی که یک گونه تفوق پیدا می‌کند نیاز مخاطب است.
در ادامه وی به رابطه نسبت بحران و ادبیات پرداخت و گفت: در این نسبت یک طبقه بندی سه‌گانه وجود دارد که شامل ادبیات در بحران، ادبیات پیش از بحران و ادبیات پس از بحران تفاوت دارد. آثار دفاع مقدس در حوزه ادبیات در بحران هستند. اما آثار انقلاب اسلامی ادبیات پس از بحران هستند. اینکه آثار دفاع مقدس تبدیل به جریان شده‌اند امر تصادفی نیست.
مخاطب چه زمان به ادبیات دغدغه‌مند می‌شود؟
وی در بخش دیگری با طرح این سوال که نسبت جهان با ادبیات دفاع مقدس چیست، افزود: دفاع مقدس امر تاریخی تمام شده است اما کرونا [به عنوان بازار] الان هم هست. زمانی مخاطب نسبت به ادبیات دغدغه مند می‌شود که در آن بحران باشد. به عنوان مثال جهان الان به بحث هسته‌ای ما حساس است.
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سپس گفت: ادبیاتی استعداد جهانی دارد که در ذیل موضوعات پر اهمیت جهانی قرار بگیرد. با این شرایط آیا لازم است دفاع مقدس را امر تاریخی تمام شده کنیم، نه ولی باید بدانیم مخاطب جهانی در یک فضای دیگری زیست کرده است.
شاکری با اشاره به اینکه ادبیات دهه 60 برای مخاطب مطلوب نوشته می‌شد، ادبیاتی حماسی برای مخاطبی که نسبت به موضوع دفاع مقدس تجربه داشت، در حالی که در دهه 70 و با فرض تغییر مخاطب ادبیاتی شکل گرفت که می‌گفت جنگ تمام شده و نوبت به این رسیده که ناگفته‌های جنگ بیان شوند و سپس گفت: در واقع در آن مقطع با تعریفی که از مخاطب کردند گفتند مخاطب اعتراضی و اعترافی است و ادبیات حماسی را نمی‌پسندد.
وی در بخش دیگری گفت: انسان امروزی نماد شکاکیت است و ادبیات ما باید به این سمت برود.
بیگ محمدی در بخش دیگری از شاکری پرسید آیا نویسندگان ما امروز مخاطب جهانی را دیده‌اند و آیا به این سمت حرکت کرده‌ایم.
شاکری هم با بیان اینکه در ادبیات باید پرسید محوریت و اصالت با چیست و اینکه چگونه به مخاطب جهانی منتقل شویم خاطر نشان کرد: نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که گونه‌ها چطور مسلط می‌شوند. به عنوان مثال چرا دفاع مقدس مسلط شد و انقلاب اسلامی گونه مسلط نشد. در این خصوص وقایع مهم هستند.
وی افزود: یکی از دلایلی که یک گونه تفوق پیدا می‌کند نیاز مخاطب است.
در ادامه وی به رابطه نسبت بحران و ادبیات پرداخت و گفت: در این نسبت یک طبقه بندی سه‌گانه وجود دارد که شامل ادبیات در بحران، ادبیات پیش از بحران و ادبیات پس از بحران تفاوت دارد. آثار دفاع مقدس در حوزه ادبیات در بحران هستند. اما آثار انقلاب اسلامی ادبیات پس از بحران هستند. اینکه آثار دفاع مقدس تبدیل به جریان شده‌اند امر تصادفی نیست.
مخاطب چه زمان به ادبیات دغدغه‌مند می‌شود؟
وی در بخش دیگری با طرح این سوال که نسبت جهان با ادبیات دفاع مقدس چیست، افزود: دفاع مقدس امر تاریخی تمام شده است اما کرونا [به عنوان بازار] الان هم هست. زمانی مخاطب نسبت به ادبیات دغدغه مند می‌شود که در آن بحران باشد. به عنوان مثال جهان الان به بحث هسته‌ای ما حساس است.
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سپس گفت: ادبیاتی استعداد جهانی دارد که در ذیل موضوعات پر اهمیت جهانی قرار بگیرد. با این شرایط آیا لازم است دفاع مقدس را امر تاریخی تمام شده کنیم، نه ولی باید بدانیم مخاطب جهانی در یک فضای دیگری زیست کرده است.
شاکری با اشاره به اینکه ادبیات دهه 60 برای مخاطب مطلوب نوشته می‌شد، ادبیاتی حماسی برای مخاطبی که نسبت به موضوع دفاع مقدس تجربه داشت، در حالی که در دهه 70 و با فرض تغییر مخاطب ادبیاتی شکل گرفت که می‌گفت جنگ تمام شده و نوبت به این رسیده که ناگفته‌های جنگ بیان شوند و سپس گفت: در واقع در آن مقطع با تعریفی که از مخاطب کردند گفتند مخاطب اعتراضی و اعترافی است و ادبیات حماسی را نمی‌پسندد.
وی در بخش دیگری گفت: انسان امروزی نماد شکاکیت است و ادبیات ما باید به این سمت برود.
ضعف رایزن‌های فرهنگی در ترجمه و انتشار آثار
مجری نشست در ادامه از مدیر نشر صریر پرسید آیا در حوزه ترجمه آثار دفاع مقدس در خارج هدفمندی را از سوی مجموعه‌های متولی شاهد هستیم و همچنین در این حوزه نزدیک‌ترین مخاطبان به ما چه کسانی هستند.
میربابا در پاسخ گفت: در بنیاد حفظ آثار سیاست‌گذاری برای مخاطبان وجود دارد. اما در بخش ترجمه یک آشفتگی وجود دارد. محور در این خصوص باید اداره کل تشکل‌ها و مجامع وزارت ارشاد باشد. اما بنیاد حفظ آثار و سازمان ارتباطات باید به یک تعامل برسند.
وی ادامه داد: کشورهای محور مقاومت با توجه به قرابتی که به ما دارند می‌توانند کمک کنند. در این زمینه ضعف رایزن‌های فرهنگی را هم داریم. چرا که با فعالیت آنها می‌توان کارها را در کشورهای دیگر منتشر کرد.
میربابا همچنین یکی از نکات مغفول در خصوص ترجمه آثار حوزه دفاع مقدس را مربوط به حوزه کودک و نوجوان دانست.
موضع برخی نویسندگان نسبت جنگ تحمیلی
شاکری در بخش دیگری با بیان اینکه درگیر چالش‌هایی در تولیدات آثار هستیم و چالش یکی از ویژگی‌های دوره گذار است، به طرح این موضوع پرداخت که گاهی نویسندگان از به کار بردن واژه دفاع مقدس پرهیز می‌کنند و می‌گویند «ادبیات جنگ» و این نشان می‌دهد موضع‌شان نسبت به جنگ مشخص است. این به تحریف دفاع مقدس منجر می‌شود.
وی افزود: ادبیات دفاع مقدس سیر طبیعی خود را طی نکرده و حوزه هنری به عنوان یک نهاد انقلابی آثاری را برای ترجمه به زبان‌های دیگر انتخاب می‌کند که نماینده دفاع مقدس نیستند. این مجموعه با نگاهی غلط و پیشینی کارها را انتخاب می‌کند چون می‌خواهد آثاری مشابه با آثار مرتبط با جنگ در کشورهای دیگر را ترجمه کند. برای همین آثاری اومانیستی را انتخاب می‌کند. درحالی که ادبیات ما اگر حرفی از ما [انقلاب ایران] نزند جهانی شدن آن ارزشی ندارد.
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در بخش پایانی این نشست با اشاره به اینکه در مخاطب شناسی دو موضوع آگاهی و گرایش در مخاطبان اهمیت دارد و هرکدام اینها شامل سه بخش است خاطر نشان کرد: گاهی مخاطب درباره موضوع هیچ چیزی نمی‌داند. گاهی چیزهای کمی می‌داند و گاهی اطلاعات غلط دارد. در مورد گرایش هم گاهی مخاطبان نسبت به موضوع تمایل و گرایش دارند، گاهی خنثی هستند و در مواردی غیر همسو هستند.
سخت‌ترین مواجهه با مخاطب
وی سخت‌ترین مواجهه با مخاطب را مربوط به آن دسته‌ای دانست که نسبت به موضوع [یا اثر] آگاهی نادرست دارد و گرایش او هم غیر همسو است. اگر اثر این مخاطبان را راضی کند، مدارج مادون آن را هم راضی می‌کند. البته درباره چگونگی این موضوع در این نشست نمی‌توان صحبت کرد.
اهمیت نقش رسانه در معرفی آثار ترجمه شده
میربابا هم در بخش پایانی گفت: در خصوص ترجمه آثار چندین سازمان و آژانس درگیر هستند. سه الی چهار نهاد تاثیرگذار نیز وجود دارد. همچون سازمان ارتباطات اسلامی و دفتر تشکل‌ها و مجامع وزارت ارشاد و بنیاد حفظ آثار، اگر اینها هم‌افزا عمل کنند تفاهم‌نامه‌ای بین آنها امضا شود کارها بهتر صورت می‌گیرد.
مدیر نشر صریر تاکید کرد: رسانه هم می‌تواند در این بین تاثیرگذار باشد. اگر تازه‌های نشر را در رسانه ها معرفی کنیم تاثیر خوبی دارد. شرکت در نمایشگاه‌های منطقه‌ای و خارجی همچون نمایشگاه عراق و فرانکفورت هم موثر هستند.
مجری نشست در ادامه از مدیر نشر صریر پرسید آیا در حوزه ترجمه آثار دفاع مقدس در خارج هدفمندی را از سوی مجموعه‌های متولی شاهد هستیم و همچنین در این حوزه نزدیک‌ترین مخاطبان به ما چه کسانی هستند.
میربابا در پاسخ گفت: در بنیاد حفظ آثار سیاست‌گذاری برای مخاطبان وجود دارد. اما در بخش ترجمه یک آشفتگی وجود دارد. محور در این خصوص باید اداره کل تشکل‌ها و مجامع وزارت ارشاد باشد. اما بنیاد حفظ آثار و سازمان ارتباطات باید به یک تعامل برسند.
وی ادامه داد: کشورهای محور مقاومت با توجه به قرابتی که به ما دارند می‌توانند کمک کنند. در این زمینه ضعف رایزن‌های فرهنگی را هم داریم. چرا که با فعالیت آنها می‌توان کارها را در کشورهای دیگر منتشر کرد.
میربابا همچنین یکی از نکات مغفول در خصوص ترجمه آثار حوزه دفاع مقدس را مربوط به حوزه کودک و نوجوان دانست.
موضع برخی نویسندگان نسبت جنگ تحمیلی
شاکری در بخش دیگری با بیان اینکه درگیر چالش‌هایی در تولیدات آثار هستیم و چالش یکی از ویژگی‌های دوره گذار است، به طرح این موضوع پرداخت که گاهی نویسندگان از به کار بردن واژه دفاع مقدس پرهیز می‌کنند و می‌گویند «ادبیات جنگ» و این نشان می‌دهد موضع‌شان نسبت به جنگ مشخص است. این به تحریف دفاع مقدس منجر می‌شود.
وی افزود: ادبیات دفاع مقدس سیر طبیعی خود را طی نکرده و حوزه هنری به عنوان یک نهاد انقلابی آثاری را برای ترجمه به زبان‌های دیگر انتخاب می‌کند که نماینده دفاع مقدس نیستند. این مجموعه با نگاهی غلط و پیشینی کارها را انتخاب می‌کند چون می‌خواهد آثاری مشابه با آثار مرتبط با جنگ در کشورهای دیگر را ترجمه کند. برای همین آثاری اومانیستی را انتخاب می‌کند. درحالی که ادبیات ما اگر حرفی از ما [انقلاب ایران] نزند جهانی شدن آن ارزشی ندارد.
این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در بخش پایانی این نشست با اشاره به اینکه در مخاطب شناسی دو موضوع آگاهی و گرایش در مخاطبان اهمیت دارد و هرکدام اینها شامل سه بخش است خاطر نشان کرد: گاهی مخاطب درباره موضوع هیچ چیزی نمی‌داند. گاهی چیزهای کمی می‌داند و گاهی اطلاعات غلط دارد. در مورد گرایش هم گاهی مخاطبان نسبت به موضوع تمایل و گرایش دارند، گاهی خنثی هستند و در مواردی غیر همسو هستند.
سخت‌ترین مواجهه با مخاطب
وی سخت‌ترین مواجهه با مخاطب را مربوط به آن دسته‌ای دانست که نسبت به موضوع [یا اثر] آگاهی نادرست دارد و گرایش او هم غیر همسو است. اگر اثر این مخاطبان را راضی کند، مدارج مادون آن را هم راضی می‌کند. البته درباره چگونگی این موضوع در این نشست نمی‌توان صحبت کرد.
اهمیت نقش رسانه در معرفی آثار ترجمه شده
میربابا هم در بخش پایانی گفت: در خصوص ترجمه آثار چندین سازمان و آژانس درگیر هستند. سه الی چهار نهاد تاثیرگذار نیز وجود دارد. همچون سازمان ارتباطات اسلامی و دفتر تشکل‌ها و مجامع وزارت ارشاد و بنیاد حفظ آثار، اگر اینها هم‌افزا عمل کنند تفاهم‌نامه‌ای بین آنها امضا شود کارها بهتر صورت می‌گیرد.
مدیر نشر صریر تاکید کرد: رسانه هم می‌تواند در این بین تاثیرگذار باشد. اگر تازه‌های نشر را در رسانه ها معرفی کنیم تاثیر خوبی دارد. شرکت در نمایشگاه‌های منطقه‌ای و خارجی همچون نمایشگاه عراق و فرانکفورت هم موثر هستند.
نظر شما