شنبه ۱۰ دی ۱۴۰۱ - ۱۲:۳۶
خانه پلاک 131 در مرز داستان و فیلمنامه است

نویسنده کتاب «خانه پلاک 131» تاکید دارد که این اثر را به گونه‌ای نوشته که راه میانبری از ایده تا فیلمنامه برای ساخت فیلم به ‌شمار می‌رود.

محمد حسن ابوحمزه، نویسنده و پژوهشگر ادبی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به اینکه اخیرا یکی از تازه‌ترین آثارش به نام «خانه پلاک 131» از سوی نشر سروش عرضه شده است، درباره این اثر توضیح داد: گذرزمان در زندگی روزمره و جوامع اجتماعی علاوه بردورشدن ازگذشته و تاریخ، رشته‌ای از رخدادها را در دل خود جا داده، پنهان می‌کند که متاسفانه به مرور زمان فراموش خواهد شد. آداب، سنن، رفتار اجتماعی و پاره‌ای از این رخدادها می‌تواند همان گمشده جامعه امروز باشد. در دنیای غرق‌شده در فناوری و فضای مجازی، زمان مهمترین مولفه است که به‌راحتی از دست می‌رود و با برنامه‌ریزی و ایجاد بستر مناسب می‌توان بخشی از این زمان تلف شده را دراختیار مطالعه قرارداد.

ابوحمزه انگیزه اصلی خود را از نگارش «خانه پلاک 131» ایجاد رغبت به مطالعه در جوانان و نوجوانان عنوان کرد و افزود: جوانان و نوجوانان امروز با شرایط حاضر با مطالعه بیگانه هستند و اگر فرصتی برای مطالعه در اختیار دارند در فضای مجازی مصرف می‌شود. اگر بتوان برشی از زندگی جوانان و نوجوانان دهه‌های نه چندان دور اما متفاوت گذشته را در معرض آنان قرار داد برایشان جالب خواهد بود تا با اطلاع از جایگاه کودکان دیروز، دغدغه‌های دانش‌آموزان گذشته‌ و داشته‌های آنان، آموزش‌وپرورش آن دوران، سرگرمی‌ها، اسباب‌بازی و دیگر موضوعات مرتبط، وضعیت امروز خود را به داوری بگذارند. در مجموعه داستان «خانه پلاک 131» تلاش شده است تا بخشی از گذشته جوانان نوجوانان ایرانی در معرض مطالعه نسل کنونی قرارگیرد.

وی درباره ساختار این کتاب گفت: این اثر شامل 11 داستان کوتاه است و صحنه اصلی داستان‌ها در دورههای دهه 40 و دنیای کودکانه پسربچه‌ای رخ می‌دهد که حاوی تجارب، مشاهده‌ها و دانسته‌های من راوی است. زاویه دید، اول شخص یا همان من راوی و یکی از شخصیت‌های داستان است که با ضمیر من صحبت می‌کند.

این نویسنده درباره شخصیت‌پردازی کتاب توضیح داد: داستان‌ها برشی‌هایی از زندگی و پیرامون حوادث‌، خاطرات، دغدغه و روزمرگی‌های پسربچه‌ای است که خود به جنگ مشکلات می‌رود و می‌خواهد آنها را از سر راه بردارد. با افکارکودکانه نقشه می‌کشد و برنامه‌‌ریزی می‌کند گاهی موفق می‌شود و گاه شکست می‌خورد و تجربه جدیدی به‌دست می‌‌آورد. شخصیت داستان پیوسته دچار کشمکش است، اما اعمال و رفتارش تغییری نمی‌کند. شخصیت اصلی، پسربچه‌ای است که در اوج جدال، بسیارخیال‌پردازی می‌کند و برای گره‌‌گشایی بن‌بست‌های دوران کودکی استادانه از تخیل هم بهره می‌گیرد؛ اما در پایان، واقعیت، سرنوشت‌ساز است. در میانه داستان‌ها، دیالوگ‌ها متناسب با مقتضیات زمان وظیفه پیشبرد داستان و انتقال اطلاعات به مخاطب را بر عهده دارد و سعی شده هماهنگى با نیاز مخاطب امروز به‌وجود آید.

وی همچنین در معرفی داستان‌های «خانه پلاک 131» گفت: داستان از روزی آغازمی‌شود که شخصیت اصلی از خانه خود نقل مکان کرده و از یک محیط محدود و بسته زندگی کارگری و دورافتاده در خانه‌های سازمانی یک کارخانه بزرگ به همراه خانواده مهاجرت می‌کند و به شهر می‌رود. دنیای کودکان آن قدر کوچک ترسیم شده که با یک جابه‌جایی پنج یا شش کیلومتری به یک شهر کوچک کهن و مذهبی  یعنی ری، دنیای نو وجدیدی خود را مقابل دیدگان وی نشان می‌دهد و داستان‌ها، کودکان، مردم، سبک زندگی و فضای زندگی شهری آن سال‌ها را به تصویرمی‌کشد. در داستانی دیگر پسرک با وجود سن کم، سایر شخصیت‌ها را زیر ذره‌بین دارد. وی مقابل رفتاری که برایش پسندیده نیست و از سوی بزرگترهایی که همیشه باید از آنها حرف‌شنوی داشته و با اطاعت محض رضایتشان را جلب ‌کند سر می‌زند، می‌ایستد. این واکنش وی از سوی دیگر بزرگترهایی که در ملاحظات رایج میان مردم جرات ابراز نظر نمی‌دهد ، نیز زیر پوستی با استقبال روبه‌رو می‌شود.

ابوحمزه با اشاره به اینکه در دیگر داستان‌ها تلاش برای به دست آوردن خواسته‌ای که برایش مهم است، دیده می‌شود، افزود: مقابله با ترس و نجات از تنهایی از دیگر تلاش‌های شخصیت در یکی از داستان‌هاست. همچنین تعیلم و تربیت در مدارس ابتدایی آن دوران در سایه تنبیه بدنی شدید از دیگر اشاره‌های داستانی کتاب است. ابزارهای آن تنبیه که ترکه‌های تازه و شلاق همراه مشت و لگد بود آن قدر وجاهت پیدا کرده بود که در دفتر هر مدرسه‌ای و دست ناظم و معلمان جزء جدایی‌ناپذیر آنها محسوب می‌شد. در داستان‌های کتاب، شخصیت داستان، خوب مطلق یا بد مطلق نیست تا تغییر رفتارش در داستان برای خواننده قابل قبول باشد. همچنین یکی دیگر از داستان‌ها به دورنمایی از زندگی شهری و روستایی می‌پردازد و تفاوت‌‌ها و شباهت‌های میان کودکان و نوجوانان شهری و روستایی را نشان می‌دهد.

وی تاکید کرد: در داستان‌های این کتاب تلاش شده، برخی از آداب و رسوم ارزشمند گذشته که به فراموشی سپرده شده، معرفی شود تا خانواده‌ها مانند گذشته شب‌نشینی‌های بی‌هزینه را راه‌اندازی کنند و زندگی جاری گذشته را در زندگی ساکن امروز ساری کرد.

این نویسنده با تاکید بر اینکه «خانه پلاک 131» قابلیت اقتباس دارد، گفت: از آنجا که کتاب با شیوه پژوهشی و تجربی داستان‌نویسی در کارگاه داستان و فیلمنامه نوشته شده دارای ویژگی خاصی است که راه میانبری از ایده تا فیلمنامه برای ساخت فیلم به‌ شمار می‌رود. به زبان ساده‌تر در نگارش داستان‌ها با بیان جزئیات کامل، دقیق و متصل به هم و ارائه اطلاعات کامل، یک پیوستگی خاص در صحنه‌های متن ایحاد شده است و اگر کارگردانی جسارت داشته باشد، می‌تواند مستقیم داستان‌ها را دکوپاژ کند. به زبان دیگر همه عناصر لازم مکان، زمان و داخلی یا خارجی بودن صحنه وجود دارد. می‌توان ادعا کرد روایت این کتاب نقطه صفر میان داستان و فیلمنامه است.

ابوحمزه همچنین جلد دوم این کتاب را با نام «خانه پلاک 49 » نوشته که در مراحل نهایی چاپ قراردارد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها