به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اهمیت کانت به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان دوره مدرن، در انقلاب کوپرنیکی او نهفته است. کانت اولین فیلسوفی است که این ایده جسورانه را مطرح کرد که عقل ما قوانین خود را از طبیعت اخذ نمی‌کند، بلکه قوانینش را بر طبیعت اعمال می‌کند.
همین ایده در نقد عقل عملی در قالب اصل خودآئینی پدیدار می‌شود؛ بدین معنا که قواعد اخلاق مبتنی بر عقل خودبنیاد انسان است. این ایده جذاب و متهورانه کانت الهام‌بخش پوپر فیلسوف علم قرن بیستم می‌شود. در ميان معرفت‌شناسان معاصر، پوپر ازجمله كساني است كه آشكارا به دَين بزرگ خود به روح فلسفه كانت اعتراف كرده است. او در اولين كتابش يعني دو مسئله اساسي نظريه معرفت، بخش‌های زيادي را به شرح انتقادي نظريه معرفت كانت اختصاص می‌دهد. وی با بازتفسير كانت و در سايه تحليل ايده‌هاي او، به مهم‌ترين آموزه‌هاي فلسفه خویش دست می‌یابد.
پوپر ايده عقلانيت انتقادي‌اش را به كانت نسبت مي‌دهد. او نه تنها در فلسفه علم، خود را يك كانتي غيرمتعصب مي‌بيند بلكه در اخلاق نيز يك كانتي است. پوپر نقد حلقه وين را نتيجه مطالعه كانت و فهم نكته‌هاي مهم او دانسته و كانت را هم‌‌پيمان خود در برابر پوزيتيويسم و تجربه‌گرايي محض مي‌داند. او به تأسی از کانت، معتقد است جهانی که ما می‌شناسیم، تفسیر ما از واقعیات مشاهدتی در سایه تئوری‌هایی است که خودمان ابداع کرده‌ایم. این مهم‌ترین وجه اشتراک دو فیلسوف بزرگ است. اما تفاوت پوپر با کانت این است که معتقد است تلاش عقل برای تحمیل قوانین خود بر طبیعت همواره قرین توفیق نیست، بلکه این تکاپو اغلب با شکست مواجه می‌شود.
خوانش انتقادی پوپر از نظریه معرفت کانت و ارزیابی و نقد این مواجهه، که محور اصلی کتاب کانت و پوپر را تشکیل می‌دهد، ازجمله موضوعاتی است که کمتر به آن پرداخته شده است. به‌ویژه آنکه هیچ اثری به زبان فارسی در این زمینه وجود ندارد. امید است این کتاب درآمدی باشد بر پژوهش‌های آتی در این حوزه.
کتاب «کانت و پوپر؛ نقد خوانش پوپر از کانت» به قلم نعمت‌الله عاملی، از یک مقدمه، شش فصل و یک سخن پایانی تشکیل شده که به تازگی از سوی انتشارات نقد فرهنگ به بازار نشر عرضه شده است.
چهارشنبه ۲۶ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۴:۲۷
نظر شما