به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، نشست هماهنگی هشتمین دوره پایتخت کتاب ایران با حضور یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اسماعیل جانعلی‌پور، مدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌‌های فرهنگی معاونت امور فرهنگی و حجت‌الله غلامعلی، مدیرکل دبیرخانه شورای اجتماعی کشور، مدیران کل ارشاد استان‌ها و رؤسای شهرداری‌های استانی به صورت آنلاین در محل ساختمان وزارت ارشاد برگزار شد.

در این نشست، یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: امسال تدارک بهتری برای انتخاب پایتخت کتاب و شهرهای فعال در زمینه کتاب اندیشیده شده و امیدواریم این تمهیدات، منجر به ایجاد یک فضای رقابتی میان شهرهای کشور و فعالان حوزه کتاب در شهرهای مختلف باشد.

وی افزود: توقع می‌رود نمایندگان استان‌ها که دست‌اندرکار این موضوع هستند برای ترسیم ابعاد و اهمیت موضوع در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها، حضور جدی داشته باشند؛ همه شهرداران باید به لحاظ اهمیت موضوع کاملا توجیه باشند، کاملا ابعاد ماجرا را بدانند و ظرفیت‌های شهری و استانی به کار گرفته شود. بخشی از این ظرفیت‌ها، نهادهای دولتی و عمومی هستند. بخش دیگر که مهم‌تر است، ظرفیت‌ها، انگیزه‌های مردمی، موسسات، بخش‌های خصوصی و صاحبان صنایع و علاقه‌مندان به صنعت کتاب بوده که تعداد آن‌ها در همه شهرها قابل توجه است.

احمدوند ادامه داد: هنر و توانمندی نمایندگان استان‌ها این است که از همه این ظرفیت‌ها به صورت فزاینده استفاده کنید. اگر چنین اتفاقی بیفتد مطمئنم تعداد قابل توجهی از شهرهای کشور زمینه انتخاب شدن برای پایتخت کتاب را دارند و یک جریان فرهنگی در سطح کشور به راه خواهد افتاد. صرفا دستیابی به‌عنوان «پایتخت کتاب» بودن نیز هدف نهایی نیست و مسیر رقابت مهم‌تر از نتیجه رقابت‌ است. اگر تعدادی از شهرها را در این مسیر رقابت فعال داشته باشیم نتیجه آن این است که شرایط فرهنگی در آن شهر تقویت شده و علاقه‌مندان کتاب و مجموعه‌های مختلف به پای کار می‌آیند، نتایج آن هم مربوط به خود شهر خواهد بود.
 
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اهمیت نقش جوانان و خانواده ها در این میان، گفت: به برخی شهرها که سفری داشتم می‌دیدم که طرح‌های مردمی بسیار خوب و جذابی به همت مردم و مؤسسات مختلف در زمینه کتاب تدوین شده که ارزشمند است؛ حتی برخی از آن‌ها قابل بهره‌برداری در سطح کشور هستند. امیدوارم این جریان خوب فرهنگی روز به روز رونق بیشتری بگیرد، در شهرها پیگیری شود، براساس مزیت‌های فرهنگی هر استان باید برنامه‌های فرهنگی حول موضوع کتاب طراحی شود. امیدوارم نتایج آن قابل توجه برای حوزه فرهنگی کشور باشد.

احمدوند ادامه داد: پیشنهاد می‌کنم در جلسه آینده گزارش شهر به شهر اعلام شود و برنامه شهرهای استان‌هایی که اعلام آمادگی می‌کنند به صورت شهر به شهر باشد. همه شهرها باید شرکت کنند البته ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها متفاوت است ولی اعلام آمادگی از سمت همه شهرها باید اتفاق بیفتد. در همه شهرها ظرفیت کتابی، فرهنگی قابل توجه مانند مدارس مساجد، کتابخانه‌ها و... قابل توجه است. همه این موارد باید پای کار بیایند و حرکت عمومی جمعی در موضوع کتاب در سراسر کشور را شاهد باشیم. 

همگرایی میان مردم و دستگاه‌های دولتی از اهداف این جشنواره است
در بخش دیگری از این نشست، اسماعیل جانعلی‌پور، مدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌‌های فرهنگی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: یکی از اهداف برگزاری دوره‌های مختلف پایتخت کتاب ایران این بود که کتابخوانی را به سمت و سوی مناسبی هدایت کنیم و همگرایی میان نهادهای مردمی و دستگاه‌های دولتی، یکی از اقداماتی بود که در این برنامه دیده شد. توجه به جریان‌های خودجوش مردمی و فعالان فرهنگی جوان، مؤمن و فعال در حوزه‌های فرهنگ یکی از نگاه‌هایی بوده که به دنبال آن بودیم؛ به هر حال بار بزرگی از ترویج در کشور را فعالان غیردولتی و تشکل‌ها به دوش می‌کشند. عرصه‌های جدید و تنوع در شکل و مدل‌های کتابخوانی پیش آمده و امروز شاهد استارتاپ‌هایی در این عرصه هستیم؛ بنابراین توجه به استارتاپ‌های حوزه کتاب هم می‌تواند یکی از اهداف این رویداد بزرگ، بعد از شناسایی و معرفی پایتخت کتاب ایران باشد.

وی افزود: در بررسی آثار و سوابق برنامه‌های مختلف سال‌های گذشته، عموما حوزه‌های سخت مورد توجه ایده‌پردازان و دست‌اندرکاران حوزه داوطلب کردن یک شهر برای پایتخت کتاب بوده و به زیرساخت‌های فرهنگی و المان‌های شهری توجه داشتند. انتظار داریم عزیزانی که دست‌اندر کار هستند، چه در طراحی مدل و چه در تکمیل و شرکت در این رویداد، به مسئله رویدادهای نرم و حوزه‌های ترویج بیشتر توجه کنند.

جانعلی‌پور با اشاره به دوره‌های گذشته برگزاری این جشنواره گفت: در ادوار گذشته شهرهایی بودند که مردم و مسئولان آن همکاری و همگرایی خوبی داشته‌اند؛ اما توقعی که این رویداد برای تحقق برنامه‌های خود دارد این است که اراده مردم هم در میان باشد و مردم کمک کنند، ایده‌ها محقق شوند. در این صورت هم کارنامه درخشانی برای آن شهر رقم خواهد خورد و هم می‌توان برنامه‌های خوبی تدارک دید و با اطمینان از اینکه که این برنامه‌ها اجرا خواهند شد، به دبیرخانه ارسال شود.

وی ادامه داد: ضمانت اجرایی عملیاتی شدن طرح‌ها نباید دور از فضا باشد. با نگاه به ظرفیت‌ها و اقلیم هر شهر باید طراحی شوند. در داوری هم شهرها دسته‌بندی خواهند شد. حضور نهادهای اقتصادی نیز بسیار موثر است؛ مثلا در کاشان و نیشابور که سابقه پایتختی کتاب ایران را داشتند، نهادهای اقتصادی هم به میان آمدند، فعالان اقتصادی کمک کردند و استفاده از ظرفیت‌های قانونی آن شهر بسیار مؤثر بود. همه ارکان یک شهر باید درگیر این موضوع باشند. فعالان حوزه نشر هر شهر باید از طرح مطلع باشند و ناشران و فعالان حوزه تولید کنندگان کتاب آن شهر نیز درگیر باشند. شهرهایی هستند که داوطلب هستند اما عناصری از موضوع کتاب از قبیل نام‌گذاری میادین و محله‌ها و یا تندیس مشاهیر ادبی و... در آن دیده نمی‌شود. طراحی‌ها، فضاسازی و ایجاد جلوه‌های بصری در شهر بسیار مهم است. مثلا در برخی روستاهای دوستدار کتاب این اتفاق افتاده که به جای اینکه از عنوان «روستای گردشگری» استفاده کنند نوشته بودند در ابتدای آن روستا در یک تابلوی بزرگ نوشته بودند: «به روستای دوستدار کتاب خوش آمدید».

جانعلی‌پور همچنین درباره فرآیند داوری گفت: در ادوار گذشته گزارش‌ها به شکل فیزیکی به دبیرخانه می‌رسید و داوران تلاش می‌کردند این مدل ارسال طرح و گزارش که شکل زیبایی هم داشتند، اثری در داوری نداشته باشد اما به هر حال جذابیت داشت و بررسی آن نیازمند دقت بیشتری بود. در سامانه‌ای که برای ثبت ایده‌ها و کارنامه و برنامه در حوزه پایتخت کتاب طراحی شده، همه آنچه از استان‌ها خواسته می‌شود به شکل الکترونیکی بارگذاری می‌شود و پس از تأیید ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و تأیید شهرداری‌ها به دبیر خانه ارسال می‌شود.

مدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌‌های فرهنگی معاونت امور فرهنگی در ادامه گفت: طرح‌ها در ابتدا پالایش می‌شوند و شهرهایی که دارای کارنامه درخشان‌تری بودند در دسته‌های متفاوتی از شهرهای کمتر برخوردار قرار می گیرند. محدودیتی نداریم و ممکن است همه شهرها در مرحله اول داوری پذیرفته شوند. در مرحله داوری، داورانی انتخاب کرده‌ایم که همکاران خودمان هستند، از مجموعه نهاد کتابخانه‌ها، وزارت کشور و وزارت فرهنگ داورانی هستند که این طرح ها را بررسی می کنند. در مرحله سوم داوری به شکل مصاحبه انجام می‌شود و تیم داوری از ایده‌پردازان به شکل تلفنی سوالاتی می‌پرسند. در مرحله بعد اقدام به بازدید میدانی می‌شود، کارشناسان و داوران این حوزه در قالب تیم واحد به آن استان سفر می‌کنند و از ادعایی که آن شهرها کرده‌اند و ظرفیت طرح‌هایشان بازدید خواهند کرد؛ جمع‌بندی نهایی انجام می‌شود و در حوالی روزهای باقی مانده به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران معرفی خواهند شد.

در ادامه این نشست، نمایندگان شهرها و استان‌های مختلف به ارائه گزارش از آن استان در حوزه فعالیت‌های مربوط به رویداد پایتخت کتاب پرداختند.