به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جلد نخست کتاب «تاریخ طب نظامی ایران» تالیف رامین رامین‌نژاد از سوی انتشارات اقیانوس علم به چاپ رسید. این کتاب به موضوع امور بهداشتی و پزشکی نظامی در تاریخ ایران می‌پردازد.
در این کتاب مباحثی همچون طب نظامی ایران از دوره باستان تا آغاز دوره قاجاریه، طب نظامی در شاهنامه فردوسی، جایگاه اجتماعی پزشکان قشون، بیمارستان سیار اردوی غزنویان، طب نظامی در دوره صفویه، اولین زخم‌های گلوله در ایران، جنگ چالدران، روش خارج کردن گلوله از بدن مجروحان، پزشکان اروپایی در ارتش نادرشاه، روش‌های سنتی مداوای مجروحان جنگ، طب نظامی ایران در دوره قاجاریه، طب نظامی در جنگ‌های ایران و روسیه، تحصیل پزشکان نظامی در دارالفنون، تدوین نخستین آئین‌نامه طب نظامی، پزشکان نظامی خارجی در ایران، طب نظامی در ترورهای ناصرالدین‌شاه، تاسیس بهداری ژاندارمری و طب نظامی در جنگ‌های مشروطه آمده است.
نخستین داروخانه نظامی ایران، اعطای نشان به مجروحان ژاندارم در خراسان، گشایش بیمارستان ارتش در تبریز، مشهد و گرگان، خرید دستگاه حشره‌کش برای بهداری ارتش، سفر سرتیپ دکتر آتابای به اروپا، پاکت زخم‌بندی سرباز، استاد شهریار در بیمارستان ارتش، ساختمان اداری بهداری ارتش، گشایش بهداری شهربانی در زندان قصر، تاسیس بیمارستان شماره 4 ارتش، مداوای زنبورزدگی رضاشاه، اهدای تختخواب به مریضخانه قشون، قتل فرخی یزدی در بیمارستان زندان، نخستین عمل پیوند شریان مصنوعی در ارتش و... دیگر مطالب این کتاب را تشکیل می‌دهد.
در مقدمه ناشر کتاب «تاریخ طب نظامی ایران» می‌خوانیم: «طب نظامی بخشی از علم پزشکی است که به خطرات و حوادث پیش آمده در زمان لشکرکشی‌ها، جنگ‌ها و نحوه مدیریت و درمان مصدومین می‌پردازد. درمان و محافظت از جراحات، پرستاری از مجروحان، بیرون آوردن نیزه و تیر، پیشگیری از بیماری‌های واگیردار و عفونی، ضدعفونی کردن آب‌ها و موادغذایی، رسیدگی به معلولیت‌ها و آسیب‌های روانی پس از جنگ و آمادگی برای مقابله با ترورهای بیولوژیک مانند انتشار عمدی بیماری طاعون از جمله مواردی هستند که می‌توان در حیطه طب نظامی برشمرد.»
هر چند تا پیش از قرن نوزدهم میلادی عنوان مستقلی با این نام وجود نداشته است، ولی شواهد متعددی از متون تاریخی و طبی مبنی بر فعالیت طبیبان و درمانگرانی وجود دارد که در مسافرت‌ها، جنگ‌ها و لشکرکشی‌ها همراه پادشاهان بوده‌اند و به معالجه و تدبیر حوادث پدید آمده در طول مسیر می‌پرداخته‌اند.
در ابتدای قرن نوزدهم میلادی پس از جنگ‌های ناپلئون و سپس در ابتدای قرن بیستم میلادی با رخ دادن جنگ جهانی اول و دوم، طب نظامی به عنوان یک رشته مستقل و مجزا مورد توجه قرار گرفت.
از مهمترین کتاب‌های تالیف شده طبی که به تعبیر جدید حاوی مطالب طب نظامی است، کتاب ذخیره کامله تالیف حکیم محمد از پزشکان دوره صفویه است. او در این کتاب در خصوص تدبیر خارج کردن گلوله از محل زخم، درمان جراحات ناشی از ضربه شمشیر و نیزه و راهکارهای پیشگیری از عفونت محل جراحت، مطالب متعددی را یاد کرده است. این کتاب را شاید بتوان تالیفی منحصر بفرد در تالیفات طبی دوره اسلامی دانست که تدابیری برای معالجه حوادث و آسیب‌های جنگ ذکر کرده است. در دوره قاجار به ویژه در جنگ‌های اول و دوم ایران و روسیه، پزشکان مختلف ایرانی و خارجی در میان قشون به مداوای مجروحان می‌پرداختند.
کتاب «تاریخ طب نظامی ایران» تالیف رامین رامین‌نژاد در 328 صفحه و شمارگان500 نسخه با قیمت 150هزار تومان از سوی انتشارات اقیانوس علم در سال 1401 به چاپ رسید.
جمعه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ - ۲۲:۳۷
نظر شما