به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مزدا مرادعباسی در این نشست که عصر یکشنبه، 11 تیر ماه در کافه لید برگزار شد، گفت: عنوان کتاب «نمایش معنا» بسیار متواضعانه انتخاب شده و محتوای کتاب، فراتر از آن است. بررسی تحلیلی شیوه اقتباس نمایشی وفادارانه از داستان‌های نمادین و رمزی ادبیات فارسی، تنها بخشی از این کتاب است. این کتاب، تحلیلی انسان‌شناسانه از معرفت و نوعی از فلسفه‌ای است که در ادبیات ما سال‌ها جاری بوده و متأسفانه از آن دور شده‌ایم و در سیستم آموزشی هم به آن پرداخته نمی‌شود.

این نویسنده با بیان اینکه «نمایش معنا» به بخشی از هنر ایران می‌پردازد که مغفول واقع شده و آن، استفاده از گنجینه‌ای غنی‌است که ایران در زمینه ادبیات معاصر و ادبیات کلاسیک و رمزی دارد، افزود: این اثر، دو کتاب است که هر بخشی از ‌آن ارزش پرداختن دارند و بسیار هنرمندانه با هم تلفیق شده‌اند. بخش نخست، تبارشناسی ادبیات رمزی است و در بخش دیگر، اشاره شده که دین، در این زمینه چه اثری داشته است؟

مرادعباسی ادامه داد: جمله زیبایی در کتاب هست که تلاش آقایی در آن متبلور شده «انسان، هستی‌وری است بالنده و می‌بایست ببالد و به گفته عارفان ایرانی، مس هستی‌اش به طلا فراگردد» به همین دلیل می‌گویم عنوان کتاب، بسیار متواضعانه‌تر از آن است که ما در متن کتاب می‌خوانیم. از بخش دوم کتاب، لذت بیشتری بردم چراکه وقتی به بحث نمایش و بنیادهای هستی‌شناختی و ظهور آن به مثابه زبان می‌پردازد، فصل نوینی را در آثار پژوهشی ایران باز می‌کند که اتفاقا حلقه مفقوده عدم وجود اقتباس‌های نمایشی یا سینمایی از گنجینه غنی ادبیات فارسی همین است.

این پژوهشگر سینما تصریح کرد: ما در دوره‌هایی دچار فترت شدیم و از مسیری که باید در آن بودیم، جدا شدیم. سهروردی و عطار محصول یک فضای اجتماعی و سیاسی بودند و وقتی فضا بسته می‌شود، نمی‌شود انتظار داشت که چنین ادبیاتی داشته باشیم. باید در قدم اول دید که بستر اجتماعی که آن آثار مولودش بودند در چه فضایی بود و چه آگاهی از پیشینه خود داشتند و بعد از آن می‌شود در مورد بازتولید این ادبیات گفت‌وگو کرد.

تلاش برای تبیین نگرش هستی‌شناختی موجود در روایت ایرانی
همچنین در این نشست، مجید آقایی، نویسنده «نمایش معنا» در بیان توضیحاتی درباره کتابش گفت:‌ این کتاب بر پیوند میان نگاه و نگرش هستی‌شناختی موجود در روایت ایرانی تأکید دارد. اگر ما در حوزه تفکر و اندیشه جهانی، صاحب جایگاهی هستیم، این جایگاه مدیون تلاش ادیبان ماست. جایگاهی که ایران از نظر فرهنگی در تاریخ اندیشه جهان دارد، محصول تلاش ادیبان و در کنارش هنرمندان است که باعث شدند بتوانیم نوعی نگرش ویژه‌ از نگاه به هستی را منتقل کنیم و به جهان ارائه بدهیم. در این کتاب بر پیوند بین این تلاش یعنی نگاه روایت‌پردازانه ادبای ایرانی با مجموعه‌ای از داشته‌های ما در حوزه نمایش در ایران تأکید شده تا از این باب بتوانیم به پیوندی برسیم که آن تصور غلطی که معمولا در بخش عظیمی از صاحبان اندیشه در ایران رایج است اصلاح کرد.

وی با اشاره به اینکه برخی تصور می‌کنند که متون داستانی عرفانی و نمادین ما را نمی‌شود نمایشی کرد، توضیح داد: در این کتاب شاهد تلاشی برای پیونددادن بین بحث روایت و اندیشه روایت‌پردازی با نگرش ایرانی و پیوندش با حوزه‌های نمایشی هستیم. از طریق انتشار این کتاب خواسته‌ام پیوندی بین مضامین هستی‌شناختی که در آرای حکمای ایرانی وجود دارد و آنچه در اندیشه و روایت عمومی در فلات فرهنگی ایران زمین جاری است، ایجاد کنم.

آقایی گفت: برای اتصال و ایجاد این پیوند، کتابی نداشته‌ایم و فقط تحقیقاتی انجام شده و این روند و تحقیق درباره مبانی معرفت‌شناختی روایت ایرانی که نمودش در آثار بزرگانی مثل سهروردی یا فردوسی یا عین‌القضات یا حلاج جاری است و پیوندش با مباحث نمایشی در فلات فرهنگی ایران ‌زمین ندیده‌ام. این کتاب در اصل، یک فرضیه پژوهشی است که من به علاقه‌مندان حوزه نمایش و ادبیات ارائه داده‌ام تا ثابت کنم می‌توانیم با فهم دقیق بنیادهای معرفت‌شناختی قصه‌های ایرانی، آنها را در یک فرایند اقتباسی، به عناصری که امکان نمایش داشته باشند، تبدیل کنیم.

وی تصریح کرد: آنچه می‌تواند ما را به عنوان جزیی از فرهنگ اندیشه مشرق ‌زمین تقویت کند، تجربه‌ای است که در سایر جوامع شرقی در این باب شده است. به عنوان نمونه در جوامعی مثل هند، چین و ژاپن، این پیوند عمیق بین نمایش‌های سنتی و آیینی و متون روایی و داستانی عرفانی و شهودی آنها وجود دارد و به چنین تجربه‌ای رسیده‌اند. ما هم می‌توانیم با پژوهش کافی به تکنیک‌های دسترسی به چنین موقعیتی برسیم.

انتشارات صاد اخیرا کتاب «نمایش معنا» را در 500 نسخه و 266 صفحه روانه بازار نشر کرده است.