قصه و قصهگویی در ایرانزمین وسعتی دارد بزرگ، عمقی دارد ژرف و قصهگویانی دارد ماهر. در این مطلب با توجه به ضرورت توجه مستمر به قصه و قصهگویی و آموزش قصهگویان و قصهنویسان جدید، کتابی ویژه اولیا، مربیان و پژوهشگران پیشنهاد میکنیم.
هر نقطه از این کره خاکی و در هر فرهنگی و برای هر سنی، قصه معنا و مفهوم، ساختار و شکل و جایگاه و ارزشی دارد. چه زیباست که قصه خلق شد و آن را داریم و میتوانیم با قصه از سطح زندگی خود فراتر برویم و با لایههای دیگر این دنیا آشنا شویم.
قصه و قصهگویی در ایرانزمین وسعتی دارد بزرگ، عمقی دارد ژرف و قصهگویانی دارد ماهر. هر قصهای از گذشته تا به امروز، نسلهایی را با خود همراه کرده است و مشتاقان و طرفدارانی دارد: از پدربزرگها و مادربزرگها تا کودکان و خردسالان. اما مسئلهای که امروزه قصه و قصهگویی و قصهنویسی را مهمتر میکند وجود ابزار و تکنولوژیهای جدید است که شکلوشمایل داستانها را تغییر داده و ممکن است تا مدتی بعد، قصههایی به سبک قدیمی، کمرنگ و کمرنگتر شوند.
سرویس کودک و نوجوان ایبنا بر آن است به مناسبت ۱۸ تیرماه، روز ملی ادبیات کودک و نوجوان از ۱۳ تا ۱۹ تیرماه در هر روز به یک موضوع خاص بپردازد. اولینروز هفته ملی ادبیات کودک و نوجوان را با عنوان «کودک و قصهگویی» نامگذاری کردهایم. در این مطلب با توجه به ضرورت توجه مستمر به قصه و قصهگویی و آموزش قصهگویان و قصهنویسان جدید، کتابی را پیشنهاد میکنیم که حالوهوای قصه و قصهخوانی را در ما ایجاد یا حفظ میکند.
کتاب «شبهای شیرین» به قلم محمدمیرکیانی، ۱۱۱ قصه دارد برای زمان پیش از خواب کودکان و خردسالان. سیمین شهروان این قصهها را تصویرگری کرده و انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر کرده است.
در این کتاب ابتدا نویسنده با قصهگویان خوشبیان، پدران، مادران و آموزگاران مهربان سخنی دارد. او در این بخش میگوید: «شنیدن قصه یکی از نیازهای همیشگی خردسالان و کودکان است. کمتر کودکی را میتوان یافت که دوست نداشته باشد شبهای شیرین زندگی را با شنیدن قصهای از زبان پدر، مادر و بزرگتر دیگری سپری کند.».
او در بخش دیگری اینطور به صحبت خود ادامه میدهد: «یکی از کمبودهای سالهای اخیر برای قصهگویی، نوشتههایی مناسب برای آموزگاران، پدران، مادران و قصهگویان است؛ نوشتهای که با شنیدن آن، خردسالان و کودکان احساس کنند یک نفر برای آنها قصه میگوید نه آن که قصه میخواند. روشنتر آنکه زبان و فضای این قصهها به زبان قصهگویان قدیم، پدربزرگها و مادربزرگها بسیار نزدیک باشد. به همین دلیل نوشتن قصهای مناسب قصهگویی، یک فن است که نیازمند تجربه و دانشاندوزی است.»
میرکیانی درباره پشتوانه نگارش این کتاب نیز میگوید: «بنده، پس از پشت سر گذاشتن ده سال نویسندگی و سردبیری برنامه قصهگویی (قصه ظهر جمعه)ی رادیو در سالهای ۶۱ تا ۷۲، که در روزگار خود پرشنوندهترین برنامه در این زمینه بود، همچنین انتشار کتاب پرخواننده «قصهی ما همین بود» و تدریس در دورههای آموزش مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و آموزش ضمن خدمت کارشناسان فرهنگی آموزش و پرورش؛ با نیازهای قصهگویان و آموزگاران در این زمینه آشنا شدم. کتاب «شبهای شیرین» برای پاسخگویی به این نیاز نوشته شده است.»
بعد از صحبت صمیمانه نویسنده با مخاطبانش، ۱۱۱ قصه شیرین پیش از خواب، در کتاب گنجانده شده است که پدران و مادران میتوانند برای کودکانشان بخوانند. این قصهها چند ویژگی مشترک دارند که به شرح زیر است:
- همه قصههای این کتاب ساختاری نقالی و افسانهگون دارند؛ یعنی همان ساختمان قصههای پدربزرگها و مادربزرگها.
- در قصههای این کتاب به مفاهیم آموزشی خاص گروه سنی خردسالان و کودکان توجه شده است.
- آغاز کتاب با قصههای سادهتر است تا خردسالان و کودکان پیام قصهها را بهتدریج و آرامآرام درک کنند.
- فضای قصهها تنوع بسیار دارد تا کودکان از شنیدن قصهها خسته و دلزده نشوند.
- فضای همه قصهها طنزگونه و شادیآور است. خشونت و کشمکش سخت در هیچ قصهای وجود ندارد.
برخی از عناوین قصهها هم عبارتاند از: سلام بزغاله، پسرکوچولو و خرگوش سفید، گنجشک و انگور، توپ کوچولو در اتاق، گرگ و بزغالهی بازیگوش، روباه باادب، چرخخیاطی مادر، خر و گورخر، عروسک و قوطی کبریت، سوزن و نخکوچولو، عروسک و آینه، الاغ تنبل، مگسها و مربای هویج، پیراهن سفید و آفتاب، گل قالی و گل خالی و ... .
نظر شما