به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، امام حسن مجتبي(ع) فرزند علی(ع) و فاطمه(س)، پانزدهم رمضان سال سوم هجري قمري در مدینه متولد شدند.
 
اين امام همام حدود 48 سال زندگي گهربار خود، 10 سال امامت شيعيان را برعهده داشتند و سرانجام با دسيسه‌هاي جعده، دختر اشعث، مسموم شدند و به شهادت رسيدند.

حسن‌بن على(ع) از دوران جد بزرگوارشان، پيامبر(ص) تنها چند سال را درك كردند، زيرا ايشان تقريبا هفت سال داشتند كه پيامبر اسلام(ص) چشم از جهان فروبستند. 

اين امام بزرگوار پس از درگذشت پيامبر(ص) تقريبا سى سال در معيت پدرشان امير مومنان(ع) بودند و پس از شهادت امام على(ع)، شش ماه بر مسلمانان خلافت کردند.
 
آن امام والامقام در طول زندگي‌اشان دو بار، تمام ثروت و دارایى خویش را در راه خدا بخشیدند و سه بار تمام اموال خود را وقف کردند. به گفته مورخان، امام حسن مجتبى(ع)، فردى شجاع، دلیر و مبارز بودند و در غالب جنگ‌هایى که امام علی(ع) حضور داشتند، آن حضرت نیز حاضر بودند. 

امام حسن(ع) مسوولیت امامت و رهبرى شیعیان را در فضایی نابسامان و آشفته بر عهده گرفتند. ايشان در این زمان در برابر مکر معاویه قرار گرفتند و بنابر امر الهي و با درنظر گفتن مصلحت دين اسلام، صلح را پذيرفتند. بی‌شک ارزش صلح امام حسن(ع) كه با توجه به شرایط زمانی و مکانی خاص خود رخ داد، کمتر از جنگ و شهادت امام حسین(ع) نبود. 

خیانت طرفداران ایشان، تهدید و تطمیع‌های معاویه و در نهایت تشکیل مثلث «زر، زور و تزویر» موجب بروز وقایعی شد که امام حسن مجتبي(ع) را مجبور به امضای صلحنامه با معاویه کرد.

پیامبر اکرم (ص) درباره امام حسن(ع) فرموده‌اند: «حسن از من است و من از اویم؛ هر که دوستش بدارد، خداوند دوستدار اوست.» 

از امام حسن علیه السلام سخنان برگزیده و ارزشمندي بر جاي مانده است كه از آن ميان مي‌توان به «تمام‌کردن احسان از آغاز کردن آن بهتر است» و «احسان آن است که تاخیری در پیش و منتی در پس نداشته باشد» اشاره كرد.

كتاب‌ها و آثار ارزشمندي درباره شخصيت و عظمت رفتارهاي امام حسن مجتبي(ع) به رشته تحرير درآمده اند كه مهم‌ترين آنها عبارتند از:

ـ شخصیت و فضائل امام حسن مجتبی(ع) پیشوای دوم، معصوم چهارم/ امیرعلی امیری‌فر/ صاحب الامر(عج)/ 1381 

ـ امام مجتبی(ع)/ سیدحسن ابطحی/ بطحا/ 1381

ـ کریم اهل بیت؛ زندگانی و مصایب امام حسن مجتبی(ع)/ یدالله بهتاش/ سبحان/ 1381

ـ فرهنگ سخنان امام حسن مجتبی(ع)/ محمد دشتی/ امیرالمومنین(ع)/ 1382 

ـ صمیمانه با کریم آل طه؛ بررسی فشرده‌ای پیرامون زندگی و سیره امام حسن مجتبی(ع) از ولادت تا شهادت/ محمدرضا زادهوش/ مهر قائم/ 1382

ـ آف‍ت‍اب‌ م‍ه‍رب‍ان‍ی‌؛ س‍ی‍ری‌ در زن‍دگ‍ان‍ی‌ ح‍ض‍رت‌ ام‍ام‌ ح‍س‍ن‌ م‍ج‍ت‍ب‍ی‌ ع‍ل‍ی‍ه‌ال‍س‍لام‌/ ص‍ادق‌ داوری‌/ س‍ل‍س‍ل‍ه‌/ ۱۳۸۳ 

ـ ماه تنها، قصه زندگانی امام حسن مجتبی(ع)/ جواد نعیمی/ جلیل/ 1383 

ـ خانه بوی گل گرفت، یادنامه امام حسن مجتبی(ع)/ بیژن شهرامی/ فقه/ 1383

ـ سید جوانان اهل بهشت؛ امام حسن مجتبی(ع)/ علیرضا رجالی تهرانی/ خادم‌الرضا(ع)/ 1384

ـ کرامات و مقامات عرفانی امام حسن مجتبی(ع)/ سیدعلی حسینی قمی/ نبوغ/ 1384

ـ ویژگی‌های امام حسن مجتبی علیه السلام؛ خصائص الحسنیه/ حامد فدوی اردستانی/ نسیم کوثر/ 1384

ـ امام حسن مجتبی(ع)/ محمدجواد مولوی‌نیا/ امام عصر (عج)/ 1384 

ـ اولین میراث مکتوب از حیات امام حسن مجتبی(ع)/ محمدباقر انصاری/ دلیل ما/ 1384 

ـ به سوی مدینه فاضله؛ شرح نامه حیات بخش امام علی علیه السلام به امام حسن مجتبی علیه السلام/ علی کریمی جهرمی/ راسخون/ 1384

ـ حیات پاکان؛ داستان‌هایی از زندگی امام حسن مجتبی، امام حسین و امام سجاد(ع)/ مهدی محدثی/ بوستان کتاب قم/ 1385


ـ تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی(ع)/ سیدجعفر مرتضی عاملی/ ترجمه محمد سپهری/ بوستان کتاب/ 1385 

ـ آفتاب غریب(روایت داستانی زندگی امام حسن مجتبی علیه‌السلام)/ سازمان فرهنگی‌تفریحی شهرداری اصفهان/ ۱۳۸۵ 

‏ـ ۵۰۱ داستان از فضایل، مصایب، معجزات و کرامات امام حسن مجتبی(ع)/عباس عزیزی/ صلاة، ۱۳۸۵ 

ـ در مکتب کریم اهل بیت امام حسن مجتبی(ع)/ علی قائمی امیری/ پیام مقدس/ 1385

ـ حقایق پنهان؛ پژوهشی در زندگانی سیاسی امام حسن‌مجتبی(ع)/ احمد زمانی و جعفر سبحانی تبریزی/ بوستان کتاب قم/ 1386 

ـ امام حسن مجتبی(ع)/ مهدی وحیدی صدر/ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)/ 1386 

ـ حُسن حسن؛ رهنمودهای اخلاقی امام مجتبی(ع) با توصیه‌هایی به جوانان درانتخاب دوست/ سیدحسین حسینی،/ آفاق/ 1386

ـ آشنایی با معصوم چهارم حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام از تولد تا شهادت/ مهدی محقق/ کشف الغطاء/ 1386

ـ فضایل امام حسن مجتبی(ع)/ محمدرضا سعادتی‌راد/ نورالکتاب/ 1387

ـ آفتاب حسن؛ رویکردی تحلیلی به زندگانی امام حسن مجتبی(ع)/ ابوالفضل هادی‌منش/ دفتر عقل/ 1387

ـ آیین زندگی؛ توصیه‌های امیرالمومنین(ع) به امام حسن مجتبی(ع)/ ترجمه سیدمهدی شجاعي/ کتاب نیستان/ 1387

ـ حکمت‌های مجتبوی؛ احادیثي ناب از امام حسن مجتبی(ع) پیرامون مسائل اخلاقی، اعتقادی، علمی، فرهنگی و اجتماعی/ حسین ایمانی/ نسیم کوثر/ 1387