به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، كتاب «توقيعات كسري انوشيروان» به قلم «محمدجلال‌الدين طباطبايي زواري» با ترجمه مقدمه انگليسي «ويليام يانگ» و مقدمه، شواهد و ملحقات شاهنامه به سعي و اهتمام «حسين نخجواني» و پيشگفتار «مجتبي مينوي» گردآمده است.

اين كتاب يكي از بهترين مأخذ و آثار دوره ساساني است كه مملو از كلمات حكمت‌آميز و آداب و رسوم آن زمان و طرز سياست و حكومت توأم با عدالت آن پادشاه را به بهترين وجهي بيان مي‌كند. نبوغ فكري و غرور ملي نژاد ايراني را در حدود پانزده قرن پيش شرح مي‌دهد از اين روي مي‌توان دريافت كه جنبه تاريخي و اخلاقي در اين كتاب بسيار است.

در پيشگفتار كتاب آمده است: چون از اصلاح كار خواص و عوام بدين دور كن استوار، كه مامورين خراج و جنگجويان باشند، فراغت يافتيم و كار لشكريان و اهل خراج را به گستردن داد، محكم ساختيم به بنيان نهادن آيين‌ها و قانون‌ها روي آورديم و آغاز بدان آيين‌ها كرديم كه نفعش براي ما بيشتر و بيشتار بود و فايده‌اش به لشكر ما و رعيت ما فراوان‌تر مي‌رسيد.

در آيين‌هاي پدران خويش از عهد گشتاسب تا زمان شهنشناه قباد كه نزديكترين پدران ما به ما بود، نظر كرديم و در آن ميان هيچ كار نيكي نماند كه نگرفتيم و پيروي نكرديم و هيچ كار زشتي نماند كه روي از آن نگردانديم و ما را دوستي ما به نياكان خود بر آن نداشت كه از آيين‌هاي ايشان آنچه را كه خيري در آن نبود بپذيريم و همانا دوستي پروردگار و سپاسگزاري و فرمانبرداري از وي را برتر و بهتر دانستيم.

فردوسي در شاهنامه برخي از توقيعات كسري را از روي ترجمه عربي آن‌ها، يا از روي عبارت شاهنامه ابومنصوري كه به نثر فارسي در حدود 350 هجري تهيه شده بوده است به نظم در آورده و از همان شاهنامه ابومنصوري كه مذكور شد بعضي از توقيعات كسري و برخي از اقوال او كه شايد مستخرج از توقيع‌ها باشد در كتاب «غرر سير ملوك» تأليف «ابومنصور حسين بن محمد مرغني» چاپ زوتنبرگ نيز ترجمه و نقل شده است.

«ميرزا جلال‌ طباطبايي» در عصر خويش در هندوستان يكي از استادان مبرز نثر فارسي و صاحب سبك و شيوه نو شناخته مي‌شده و در حق او گفته‌اند كه جز شيخ ابوالفضل كسي نتوانسته است تاريخ را به شيوايي او بنويسد. گذشته از اين ترجمه توقيعات قسمتي از كتاب تاريخي بنام پادشاه نامه يا شاه‌جهان نامه راجع به سال‌هاي 1041 تا 1045 و كتابي به نام شش فتح كنگره و مبالغي مكاتيب و منشات ديگر از او در دست است. انشاي كتاب تاريخ او از قراري كه نوشته‌اند به شيوه وصاف است و اگر آن را هم به همين ثقيلي و ناگواري نوشته باشد كه اين توقيعات كسري را تحرير كرده است همان بهتر كه نسخه آن در دسترس ما نباشد. انصافا در انشاي اين توقيعات مهارتي به خرج داده كه آن‌ها را چنين دشوار و در غالب موارد دور از فهم ساخته است.
ويليام يانگ نيز در مقدمه كتاب آورده است: از دوره با عظمت ساسانيان كتاب بسياري مانده كه بعضي از آن‌ها از زبان پهلوي به عربي و فارسي دري ترجمه شده بود در حمله عرب و مغول به ايران اغلب آن كتاب‌ها به تاراج رفته عده قليلي باقي مانده كه بسيار كم و نادر الوجود است در حفظ و طبع و نشر بقيه السيف آن‌ها بايد كوشش كرد تا آن كتاب گران‌بها از بين نرود و نسخه‌هايي كه حاوي مطالب تاريخي و ادبي و حكم و نصايح است طبع و نشر شود. 

چنانچه ملل متقيه عالم در حفظ آثار و تصانيف گذشتگان سعي وافر دارند بهتر است ما نيز در اين كار خير با ايشان تبعيت كرده نگذاريم آثار ذيقيمت گذشتگان از بين برود، علما و دانشمندان اروپا در روي يك اثر يا يك تأليف كوچكي تحقيقات بسيار بزرگ به عمل آورده آن اثر را به شرح و بسط زيادي در معرض مطالعه عموم مي‌گذراند تا مردم از آثار گذشتگان مطلع شوند و استفاده كنند، يكي از كتاب‌هاي بسيار مهم كه از زمان پادشاه عادل انوشيروان در سال 531-579 ميلادي باقي مانده توقيعات كسري انوشيروان است.

چاپ نخست كتاب «توقيعات كسري انوشيروان» (دستور نامه كسروي) در 190 صفحه و با شمارگان 1000 نسخه و بهاي 4هزار و 500 تومان به كوشش انتشارات شفيعي در دسترس تاريخ‌پژوهان ايران باستان قرار مي‌گيرد.