توفیق سبحانی در نشست نقد و بررسی کتاب «گزیده غزلیات شمس» در شعر کتاب گفت: این کتاب مولانا را بیشتر به میان توده مردم خواهد برد و با بیش از ۳۶۰ منبع برای تالیف آن، از آثار برتر حوزه مولویشناسی در ایران محسوب میشود.
وی افزود: من از گذشته بنا بر ترجمههایم از زبان ترکی، با «عبدالباقی گولپینارلی» مولوی شناس برجسته ترک نیز دوستی داشتهام. وی عقیده دارد که در دیوان شمس برخی از غزلیات سلطان ولد و همچنین سنایی نیز آمده است که مرحوم فروزانفر نیز این غزلها را غربال نکردهاند. در این دیوان تکلیف بیش از چهل غزل مولانا مشخص شده و شفیعی کدکنی با دلیل و برهان، شاعر غزلها را مشخص کرده است.
سبحانی گفت: از مسایل دیگری که در این کتاب بسیار رخ مینماید ماخذها و منابع استاد شفیعی است که در انتهای کتاب یا در پاورقیها آوردهاند که در حقیقت یکی از بزرگترین منابع کتابشناسی مولانا است که در جای خود و در جلسهای دیگر باید به آن پرداخت و آن را مورد بررسی قرار داد.
وی درباره ارتباط شمس و مولانا از دیدگاه شفیعی گفت: چگونه است که پیرمردی ۶۳ ساله با نام شمس تبریزی اینچنین بر روح و روان مولانا تاثیر میگذارد و ستایش این پیر به این اندازه به چه دلیل است؟ اینهمه دلبستگی یک انسان به انسانی دیگر برای چیست؟ شفیعی در مقدمه این کتاب به این پرسش پاسخ داده است. وی میگوید: دلبستگی مولانا به شمس به اعتبار دیگری است. در اینجا شمس به عنوان شمس مطرح نیست؛ بلکه شمس ظهور انسان کامل است. ظهور انسان الهی است و مولوی این ظهور را میستاید که مربوط به خود شمس نیست -- بلکه به تاریخ مربوط است. مولانا در جمال شمس، خداوند را میدیده و او را ستایش میکرده است. شمس به راستی بار امانت الهی را حمل میکرده و مولانا اینچنین است که عاشق اوست.
این مولوی شناس گفت: به گفته شفیعی مولانا بیش از ۷۵۰۰۰ ترکیب خلق کرده که بسیاری از آنها به نام خود مولانا ثبت شده است. دکتر شفیعی در این کتاب لحظههای ویژه دیوان کبیر را صید کرده است و گاهی مولوی را با سعدی و حافظ سنجیده و گاهی نیز متنهای دیگری را از کتابهای دیگر نقل و نقد کرده است. به دیده شفیعی مولانا بر بام زبان فارسی ایستاده است.
در بخش دیگری از این نشست، علیاصغر محمدخانی به بررسی سختافزاری این کتاب پرداخت و گفت: این کتاب با مقدمه و گزینش و تفسیر دکتر شفیعی کدکنی در ۲ جلد، ۱۰۷۵ غزل و ۲۵۶ رباعی دیوان شمس را در بر میگیرد.
وی افزود: در ابتدای این کتاب به فهرست بندی بسیار جالبی بر میخوریم که کار را برای مخاطب بسیار آسان میکند. شفیعی برای این کتاب سه فهرست در نظر گرفته است. نخست فهرست مطلع به ترتیب حروف کلمه اول، دوم فهرست مطلع به ترتیب حروف قافیه و سوم فهرستی بر اوزان اشعار.
محمدخانی گفت: این گزیده در حقیقت احیای نسخه فروزانفر و کتاب گزیده غزلیات شمس شفیعی کدکنی است که در سال ۱۳۵۲ به چاپ رسیده بود و از این باب میتوان آن را احیای احیا دانست. زیرا دیوان شمس اولین بار به دست پر توان استاد فروزانفر احیا شده بود و اینک بار دیگر با چاپ این نسخه از دیوان شمس نسخه فروزانفر دوباره احیا شده است.
وی درباره گزیدههای دیوان شمس که تا کنون منتشر شده است گفت: «شمس الحقایق» از رضا قلیخان هدایت، «جذبات الهی» از اسدالله ایزد گشسب، «مکتب شمس» از انجوی شیرازی، گزیده غزلیات شمس از شفیعی کدکنی که در سال ۱۳۵۲ منتشر شده، «انسانم آرزوست» از بهاءالدین خرمشاهی، گزیده غزلیات شمس از سیروس شمیسا، برخی از گزیده هایی است که از دیوان شمس تاکنون منتشر شده است.
محمد خانی در ادامه گفت: اما این کتاب یکی از بهترین و برترین گزیدههای دیوان شمس مولانا است که با صد و پنجاه صفحه مقدمه درباره زندگی و احوال مولانا به چاپ رسیده است. شفیعی کدکنی، در مقدمه این کتاب، مقدمات کتابهای قبلی خود درباره دیوان شمس و مولانا را بسط داده و از مقالات متنوعی که در کتابهای گوناگون به چاپ رسیده استفاده کرده است.
جلسه بررسی کتاب گزیده غزلیات شمس سهشنبه ۱۵ اردیبهشت، در محل برگزاری نشستهای شهر کتاب با حضور مریم حسینی، توفیق سبحانی، ابراهیم خدایار و علی اصغر محمدخانی برگزار شد.
نظر شما