به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از ستاد خبري سراي اهل قلم، این نشست با حضور فتح الله کشاورز،  سید شمس الدین قریشی، علی صادق زاده، استاد سید عبدالله انوار و دکتر رضا خانی پور، متخصصان و کارشناسان نسخه های خطی برگزار شد.
در ابتدا «فتح الله کشاورز» دبیر جلسه، با اشاره به شرایط نگه داری نامناسب نسخه های خطی و خروج آنها از کشور، عنوان کرد: برای جلوگیری از تخریب و خروج غیر قانونی نسخه های خطی، مردم و مالکان نسخ خطی باید آثار خود را به کتابخانه ملی ایران اهدا کنند یا با تعیین قیمتی بفروشند.

وی خاطرنشان کرد: یکی از فعالیت های کتابخانه ملی در سال گذشته ،تجلیل و تقدیر از اهداگران نسخ خطی بود. همچنین نام و مشخصات آنها نیز در کتابی که از سوی کتابخانه ملی در دست انتشار است، گردآوری شده است.

کشاورز با بیان این که «خروج غیر قانوني نسخه خطی از کشور یک فاجعه فرهنگی و تمدنی محسوب می شود»، تاکید کرد: برای جلوگیری از این امر، کمیته ای از سوی کتابخانه ملی برای خرید نسخ خطی تشکیل و اکنون در حال فعالیت است.

در ادامه این نشست، استاد «سید عبدالله انوار» رییس سابق بخش خطی کتابخانه ملی ایران و چهره ماندگار و برجسته حوزه نسخه های خطی، گفت: نسخه های خطی از دو جهت «کتابشناسی» : بررسی قسمت علمی کتاب بدون  توجه به وضعیت فیزیکی اثر و سپس از لحاظ «نسخه شناسی» به معنای بررسی وضعیت فیزیکی نسخه، بررسی می شوند.

وی با اشاره به خاصیت های یک نسخه خطی ، بیان داشت: خواص فیزیکی یک نسخه خطی، شامل نوع کاغذ (دولت آبادی، هندی، بغدادی و ترمه اصفهانی)، شناخت کاغذ (تذهیب)، رنگ کاغذ، کاتب و قدمت نسخه خطی است. هر قدر نسخه به زمان مولف نزدیک تر باشد، با ارزش تر و اگر به دست خود مولف نگاشته نشده باشد ، از ارزشش کاسته می شود.

همچنین خلیل مستوفی کارشناس برجسته نسخه های خطی و کتاب های قدیمی، در ادامه این نشست گفت: با توجه به فاکتورهای مختلف تشخیص، نسخه های قدیمی بسیاری از نسخ منحصر به فردند که در ایران وجود ندارند و برای تهیه آن مجبور به مبادله با دیگر کشورها هستیم.

وی با بیان این که «نسخه ها و کتاب های خطی از لحاظ قیمت گذاری با یکدیگر برابر نیستند»، اظهار داشت: کتاب های علمی ، ادبی، مینیاتوری گذشته ،نسخه های ارزشمندی محسوب می شوند، اما کتاب های درسی ارزش کمتری دارند.

مستوفی قیمت گذاری روی نسخه های خطی را با لحاظ كردن قیمت جهانی ذكر كرد و یادآور شد: برای خرید برخی نسخه ها و کتاب ها، کتابخانه ملی با حراجی ها و کارشناسان کشورهای دیگر مذاکره و قیمت بازارهای جهانی را بررسی می کند.

در این نشست همچنین دکتر رضا خانی پور مدیرکل پردازش کتابخانه ملی ایران ، فهرست نویس و کارشناس ارزیابی نسخه های خطی، تصریح کرد: کتاب های خطی تاریخ علمی، فرهنگی، تمدنی و دانش هر کشوری اند و بسیاری از کشورها معیار ارزش گذاری کل کتابخانه ملی را  گنجینه های نسخه های خطی خود می دانند.

وی کتابشناسی و نسخه شناسی یک کتاب خطی را امري انفکاک ناپذیر دانست و تاکید کرد: برای نمونه، یک کارشناس نسخه خطی اگر درباره کاغذ و خط کتاب تردید داشته باشد می تواند از روی جلد کتاب پی به قدمت آن ببرد یا از مکتب ها، قدمت ، نوع کاغذ، نحوه نگارش و درجه پختگی اثر می توان به ارزش نسخه پی برد.

دکتر خانی پور خاطرنشان کرد: قیمت گذاری بر کتاب های خطی محتاج چند تخصص است که از جمله آنها می توان به تخصص محتوایی، شناخت نویسندگان و زبان اثر، ویژگی های هنری، شناخت نفایس و بازار جهانی و خارجی اشاره کرد.

در ادامه، سید شمس الدین قریشی کارشناس مرکز فرهنگ و کتابخانه ملی و نسخه های خطی، با اشاره به تاریخ کتاب های خطی توضیح داد: کتاب های خطی کتاب هایی اند که با دست نوشته شده اند. تا زمان اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ، تمام کتاب ها ،خطی و دست نوشت بودند؛ در ایران نیز تا زمان فتحعلی شاه این وضعیت وجود داشت.

وی با بیان این که «در 14 قرن اخیر بعد از اسلام 3 میلیون نسخه خطی تولید شده»، افزود: از این نسخه ها 1 میلیون در ایران و از این مقدار نیز 500 هزار نسخه در منازل و خانه ها وجود دارند که باید جمع آوری شوند.

در پایان نیز علی صادق زاده رییس گروه فراهم آوری کتابخانه ملی ایران با اشاره به فعالیت سال های اخیر کتابخانه ملی در جمع آوری نسخه های خطی ، عنوان کرد: گروه فرآهم آوری مخطوطات در کتابخانه ملی دارای چند وظیفه، خرید و شناسایی منابع، کارشناسی ، مبادله و اماناتند.

وی یادآور شد: در سال های اخیر کتابخانه ملی برای تشویق مردم به اهدا کتاب، فعالیت های زیادی انجام داده به ویژه در سال گذشته ،این امر بسیار زیاد بود و بنابراین، آمار اهدا کتاب درسال گذشته از تمام سال ها بیشتر و به 60 نفر اهداکننده در یک سال رسیده است. 

نخستين نشست از مجموعه نشست های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ، عصر ديروز(چهار شنبه)،با موضوع «معیارهای کارشناسی در جمع آوری و حفاظت از مخطوطات» با حضور کارشناسان نسخه های خطی ،درسالن کارنامه نشر سراي اهل قلم نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.