سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، هفته‌ای که گذشت پر از خبرهایی است در حوزه فرهنگ بود که پژوهشگران، مولفان، منتقدان و ناشران نیز نقش پررنگی در آفرینش رویدادهای آن داشتند. ضمن آنکه چند سالگرد و مناسبت فرهنگی و به ویژه شهادت سید رضی موسوی نیز رویدادهای فرهنگی در زمینه فرهنگ مقاومت را پررنگ‌تر کرد و برخی از پژوهشگران به بیان خاطراتی از شهید سید رضی پرداختند. در این میان کتابهایی تجدید چاپ شدند، چند کتاب در اردبیل به ترکی آذربایجانی ترجمه شد و به دلیل نزدیک شدن به سالگرد حاج قاسم سلیمانی بعضی کتابهایی که وجهی از شخصیت یا خاطراتش را روایت می‌کردند به چاپ‌های بالا رسیدند. در اخبار مهم حوزه فرهنگ باید از جایزه جلال و اختتامیه آن هم نام برد که فرهنگ مقاومت هم بخشی از آن را تشکیل می‌داد. در گزارش زیر که بخشی از اخبار هفته گذشته انتخاب و در این بسته خبری قرار گرفت، مهم‌ترین اخبار را در خود جای داده است که با خواندن آن می‌توانید از رویدادهای فرهنگی حوزه مقاومت مطلع شوید. ضمن اینکه خبرهایی درباره ویترین تازه‌های کتاب فرهنگ مقاومت را هم دربرمی‌گیرد.
روایت جسورترین خلبان ایرانی در «بیگانه با ترس»
«بیگانه با ترس» حاصل ۸ گفت‌وگوی مفصل درباره خلبان محمود اسکندری است. کتابی که به گفته صادق وفایی، مولفش نتیجه بیش از دوسال زندگی این نویسنده با محمود اسکندری و سفر به اسناد و خاطره‌ها است. این کتاب، در روایت دوستان نزدیک و هم‌قطاران خلبان اسکندری جان می‌گیرد؛ مصاحبه‌هایی که در بطن و متن آنها می‌توان به چهره‌ای دقیق، درست، بدون روتوش از این خلبان پرافتخار دست پیدا کرد.
«مار و پله» به چاپ هفتم رسید
«مار و پله»؛ داستان زندگی ادمین کانال داعش در ایران، نوشته فائقه‌سادات میرصمدی توسط انتشارات شهید کاظمی به چاپ هفتم رسید. مدینه شخصیت اصلی این کتاب، زنی ۲۴ ساله است که شوهری معتاد و دو فرزند دارد. با پول خیاطی امرار معاش می‌کند تا اینکه پای پسرداییش، حسن به زندگی آنها باز می‌شود. حسن وقتی متوجه اختلافات مدینه و شوهرش می‌شود، به تدریج با خریدن یک تلفن همراه برای وی و عضو کردنش در کانال‌های داعشی، مدینه را علاقه‌مند به تکفیری‌ها می‌کند و سرانجام مدینه و دو فرزندش همراه حسن از ایران فرار می‌کنند و به عراق، شام و افغانستان می‌روند. مدینه که تصور می‌کرد اکنون می‌تواند زندگی خوبی داشته باشد غافلگیر می‌شود. حسن رفتار متفاوتی را بروز می‌دهد و لحن حرف زدنش با مدینه تغییر می‌کند. مدینه چندبار پیش امیر کتیبه هجرت می‌رود و می‌گوید می‌خواهد به ایران بازگردد ولی می‌شنود که اینجا یا باید کسی بمیرد یا زندگی کند. به تدریج متوجه می‌شود که حسن یکی از عنصرهای امنیتی داعش است و سرانجام به بهانه مشکل روحی در بیمارستانی خارج از دولت اسلامی عراق و شام بستری می‌شود و به ایران برمی‌گردد.
نگاهی به عملیات کربلای ۴
دو سال پیش، مهدی تهرانی که خودش یکی از نیروهای حاضر در عملیات بود، به همین نقص اشاره کرد. گفت: «نگارنده به عنوان عضو دسته اول از گردان تکاور غواص در عملیات کربلای ۴ هرچه برای دسترسی به تاریخ شفاهی این عملیات تلاش کردم جز هیچ برداشت نکردم. اولین سند برای من، یافتن اثری از بازمانده‌ها بودند. از ۱۳۷۹ تا سال ۱۳۸۹ بسیار بررسی و تحقیق کردم و سرانجام دریافتم ۱۷ نفر از شب سوم دی ۱۳۶۵ تا پنجم دی زنده ماندیم. زنده که یعنی هنوز کار فعالی از ما ساخته بود. این‌ها افرادی بودند که مانند حقیر در در دانشگاه، مطبوعات و رسانه‌ها اسم و اثری از ایشان یافت می‌شد و شوربختانه از دیگران خبری نبود.»
سوژه‌ها و ناگفته‌های بیشماری در خوزستان
سمانه نیکدل، پژوهشگر تاریخ شفاهی گفت: سوژه‌ها و ناگفته‌های بیشماری در استان خوزستان وجود دارد که بیان نشده است. و در مقدمه کتاب «نعمت جان» در این زمینه به جملاتی هرچند کوتاه اشاره کردم. خوزستان را به نقاط عملیاتی می‌شناسند تا نقش پشتیبانی. چون خوزستان صحنه جنگ بود و جای جای این استان به واسطه مرز مشترک با کشور عراق درگیر جنگ و دفاع بود و حماسه‌های زیادی در استان اتفاق افتاد. اما تمرکزها بیشتر بر روی نقاط عملیاتی بود و به خیلی از عملیات‌ها و فرماندهان بزرگی که در این استان زندگی کردند و شهید شدند؛ پرداخته شده است که غیر خوزستانی بودند.
انسان کامل، آخرین کتابی که سلیمانی خواند
سعدالله زارعی؛ استاد دانشگاه و کارشناس بین‌الملل در افتتاحیه رویداد «به وقت عاشقی ۱:۲۰» در تالار خلیج فارس باغ موزه دفاع مقدس بیان کرد: سردار سلیمانی خیلی اهل کتاب بود و از کتاب‌ها نکته‌ی داری می‌کرد. من شنیدم آخرین کتابی که او مطالعه کرد و نکته‌ی داری کرد؛ کتاب «انسان کامل» شهید مطهری بود. کمتر پیش می‌آمد که کتابی را بخوانند و مطلب جدیدی برای او داشته باشد. او دریای عظیمی از اطلاعات و خاطرات بود.
برای مستندسازی روایان کتاب گمنام‌اند
حبیب احمدزاده، در میزگرد بررسی «کاش این گلوله شلیک نمی‌شد» گفت: اما نکته دیگر قیمت کتاب است. به نظرم سوره مهر برای مخاطب عام که ارتباط خاصی با سند و تحقیق ندارد می‌تواند به او کمک کند. این دست کتاب‌های تحقیقی باید قیمت خاصی داشته باشد تا به دست مخاطبان بیشتری برسد. آقای کاظمی، آیا درباره افرادی که در کتاب روایت‌شان آمده فیلم مستندی ساخته شده است؟
اصغر کاظمی: راویان کتاب گمنام‌اند، به این خاطر کمتر فیلم‌سازی سراغ آنان را می‌گیرد. هفت رزمنده کتاب پایین‌ترین رسته (رده نظامی) را داشتند: یعنی تدارکات و مخابرات. شاید اگر گلوله انتخابی، گلوله توپی بود که به قرارگاه یا اتاق جنگ می‌خورد آن وقت فیلم‌سازان علاقه بیشتری داشتند چون سرداران و امیران، سرشناند اما بچه‌های تدارکات گمنام.
مهم‌ترین رویدادهای زندگی حاج‌قاسم در «نامزد گلوله‌ها»
مخاطب نامزد گلوله‌ها از سال‌های فرماندهی حاج قاسم در جنگ تحمیلی و حضور او در عملیات‌های مختلف خواهد خواند تا زمانی که حاج قاسم فرمانده سپاه قدس می‌شود و در لبنان و عراق و روزهای پرآشوب سوریه حضور پیدا می‌کند و برای بیرون راندن مسلحین و داعش از خاک این کشور و کشور عراق تلاش می‌کند تا لحظه‌های تاریکِ فرودگاه بغداد و آن انفجار. مرتضی سرهنگی مهم‌ترین رویدادهای زندگی شهید حاج‌قاسم سلیمانی را برای مخاطبش روایت کرده است. او در این‌باره می‌گوید: «بعد از این‌همه سال که موهایمان سفید شده، نوشتم ببینم قد این قلم کوچک و ساده می‌تواند به اندازه یک نگاه‌تان با دیگران حرف بزند؟
جایزه جلال آل‌احمد اکنون مسیرش را پیدا کرده
نیما اکبرخانی، نویسنده کتاب «عزرائیل» که در بخش داستان بلند و رمان پانزدهمین جایزه ادبی جلال آل احمد شایسته تقدیر شد، گفت: جایزه جلال آل‌احمد اگر چه اکنون نیز مسیرش را پیدا کرده و توانسته روی اعتبار آثار برندگان تاثیر بگذارد، با این وجود اگر برندگان این جایزه را با جایزه‌های جهانی مقایسه کنیم، خواهیم دید که حتی در بازار کتاب ایران هم فروش آثار ترجمه‌ای صاحب جوایز جهانی بیشتر از جایزه جلال آل‌احمد است. پس لازم است که از ظرفیت‌های رسانه‌ای این جایزه بیشتر بهره بگیریم.
سید رضی در برشی از کتاب سرباز سلیمانی
حاجی بدون مقدمه به سیدرضی گفت «ببینیم، سید، الان اگر تو شهید بشوی، چه اشکالی دارد؟ من شهید بشوم چه اشکالی دارد؟ حامد شهید بشود، سید جواد و سید اکبر هم شهید بشوند، چه اشکالی پیش می‌آید؟» حاجی این سوال‌ها را طرح کرد و بعد بدون آنکه منتظر پاسخ ما باشد، خودش گفت «آدم‌هایی مثل من و شما، مانند میوه‌های رسیده‌ای هستیم که اگر ما را نچینند، از روی درخت به زمین می‌افتیم و له می‌شویم. الان که وقت شهادت ماست چه اشکالی دارد شهید بشویم؟».
نشانه‌هایی از جانبازی در اشعار شاعران کهن
مرتضی امیری اسفندقه؛ مشاور شهردار تهران در نگره سراسری شعر و داستان ایثار و مقاومت اشاره کرد: در حوزه شعر تلاش کردیم که بیت‌هایی بسازیم که سقف و در و دیواری داشته باشد و در آن عکس و اصل رزمندگان را بگذاریم. اگر موفق بودیم به همت شماست. در اشعار شاعران کهن همچون عطار و حافظ هم نشان‌هایی از جانبازی می‌بینیم. هر جایی در ادبیات معاصر ایران شاعرانی ماندگار شدند. شاعرانی همچون سید حسن حسینی. ادبیات پارسی، از نخست ادبیات مقاومت بوده و کمی رنگ عوض کرده است. ادبیات مقاومتی که در نگاه جهانیان مقدس است. شاعر دیگر، قادر طهماسبی است که با رباعیات خودش غوغا می‌کند. دکتر قیصر امین‌پور و سعید حدادیان از دیگر شاعران نامدار ادبیات مقاومت هستند.
پررنگ کردن روایت جنگ در استان‌ها
محمدعلی نائینی در رونمایی کتاب «تاریخ شفاهی دفاع مقدس به روایت محمدنبی رودکی»، فرمانده لشکر ۱۹ فجر گفت: هر استان کتابهایی درباره جنگ در دست کار است که تقریباً ۳۰ عنوان کتاب را در برمی‌گیرد. از استان فارس ۱۲ چهره در ۷۰۰ ساعت ثبت و ضبط شده است.در استان‌ها وضعیت تاریخ شفاهی متفاوت است در بعضی استان‌ها ۱۰ پروژه و در برخی دیگر ۳۰ پروژه تاریخ شفاهی کار شده است ما در تلاشم که ظرفیت‌های استان‌ها را فعال کنیم و به کارگیری پژوهشگران و مؤلفان تاریخ جنگ را در استان‌ها نیز ثبت و ضبط کنیم.
نیاز به بررسی نوپدیده‌ها در ادبیات جنگ
محمدرضا سنگری؛ شاعر، پژوهشگر ادبیات پایداری و استاد دانشگاه درباره ادبیات ایران پس از جنگ ایران و عراق گفت: نوپدیده‌هایی هستند که در جنگ ساخته شد، مثلاً دست‌نوشته‌ها، آنچه در کف دست نوشته می‌شد در دیدار با امام همه دست‌شان را بالا می‌آوردند تا دیده شودد، ادبیات جدید است. همچنین وصیت‌نامه‌ها، لباس‌نوشته‌ها و سنگرنوشته‌ها، جاده نوشته‌ها، مزارنوشته‌ها و… یک ادبیات جدید است. بحث دیگر بازسازی یا نوسازی ادبیات در ایران است که این اتفاق را هم کسی بررسی نکرده است که به عبارتی همان ادبیات گذشته را نوسازی کردند. برای مثال رباعی را به عنوان یک قالب کلاسیک که در آن نوآوری اتفاق افتاد؛ چه به لحاظ ساختار چه درون‌مایه.
ترجمه کتابهایی درباره ادبیات مقاومت
در اردبیل، کتاب « از حجله تا حرم» زندگینامه شهید مدافع حرم علی آقایی اثر خانم لیلا نظری با عنوان «From Hijla to Haram» وارد بازار کتاب شد. این اثر به همت مهدی فراهانی از فارسی به انگلیسی ترجمه شده است. همچنین کتاب «سوسقون باخیشلار» یعنی (لمس تماشا) اثر لیلا نظری به همت علی رضا حسن‌زاده از فارسی به ترکی آذربایجانی ترجمه و توسط نشر خط هشت منتشر شد. کتاب «بیرقوجاق سنسیزلیک» کتاب دیگری است که در قالب رمان توسط فرانک انصاری با عنوان «ب مثل بابا ع مثل عشق» نوشته شده بود که با ترجمه مونا منادی از فارسی به ترکی آذربایجانی برگردان و به بازار کتب زبان‌های خارجی آمد.
پرواز پروانه‌ها؛ مرور زندگی پرفراز و نشیب شهدا
«پرواز پروانه‌ها؛ زندگی‌پژوهی بانوان شهیده شهرستان اردبیل» به قلم سیده صغری جوادی قوزلو به نگارش درآمده و با حمایت اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اردبیل چاپ و به بازار کتاب دفاع مقدس آمد. در این کتاب با زندگی پر فراز و نشیب شهیدان «شبنم متخصص، زهرا اسدی، فاطمه روشنی، طوبی ندیم، نازیلا سید رحیمی، رقیه فری‌تازه‌کند، ظریفه نوجوان، سکینه جهانی، زهرا عادلی، عزیزه مجرد، حکومه شاهی، اعظم جمالی، شیدا پورابوالقاسم و سولماز پورابوالقاسم» آشنا می شویم.
چاپ یازدهم سرباز سلیمانی در خط مقدم
کتاب «سرباز قاسم سلیمانی» روایاتی کامل و مستند از زندگی شهید قاسم سلیمانی است. روایاتی که از تولد در دامنه کوه‌های سخت و کودکی قاسم سلیمانی در روستای قنات ملک شروع می‌شود، به روزهای جنگ و انقلاب می‌رسد، از جنگ هشت‌ساله و حضور قاسم سلیمانی در جبهه می‌گوید تا جدال با اشرار و داعش و پایان حکومت آن و شهادت… این کتاب در آستانه چهارمین سالگرد شهادت سردار دلها با استقبال مخاطبین مواجه شده و به چاپ یازدهم رسیده است.
نظر شما