به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، در اين كتاب با بيان نظريات متكلمان، فلاسفه و مورخان، ضمن مقايسه نظرياتي درباره ابعاد گوناگون موضوع نهضت انبيا با آيات قرآني، يكي از بحث‌هاي علم كلام ـ‌يعني نبوت‌ـ بر اساس آيات قرآني تفسير و تبيين شده است.
در طول تاريخ همواره افرادي به نام پيامبر با داعيه رهبري و هدايت انسان‌ها آمده و رفته‌اند. اينان يكه و تنها دعوت خويش را آغاز كردند و در مسير زمان آنچنان پيش رفتند كه آثار باشكوهي را از خود به يادگار نهادند.
در بخشي از پيشگفتار كتاب درباره رسالت انبياء آمده است: «بشر از ديرباز درباره حركت و نهضت آنها قلمفرسايي كرده است. مورخان و متكلمان و فلاسفه، هر يك از ديدگاه خاص خود به بررسي نهضت‌هاي آنها پرداخته و در اين زمينه آثار بسياري را نيز بر جاي نهاده‌اند. مورخان به بيان شرح احوال آنها پرداخته‌اند، متكلمان لزوم بعثت و راه شناسايي آنها و مسائلي از اين قبيل را به بحث كشانده‌اند و فلاسفه نيز به تبيين وحي و معجزات آنها پرداخته‌اند. آنچه در اين ميان قابل تامل است اينكه اغلب كساني كه مساله نهضت انبياء را مطرح كرده‌اند آن را به عنوان پديده‌اي صرفا تاريخي ـ‌كه در مقاطعي خاص تحقق پيدا كرده و چند گاهي تاثيري بر جاي گذارده و در بستر زمان خزيده و از ميان رفته است‌ـ نگريسته‌اند و كمتر از اين پديده به عنوان حركتي زنده كه نه تنها در گذشته، بلكه در حال و آينده نيز مي‌تواند تاثير بر جاي گذارد، سخن به ميان آورده‌اند. علت اين امر نيز آن است كه كمتر ابعاد گوناگون مساله نبوت درست مطرح شده است. براي مثال متكلمان ـ‌با تمام تلاشي كه براي پاسداري از ديانت مي‌كنند‌ـ فقط چند مساله خاص را مورد بحث و بررسي قرار داده و برخي مسائل را به بوته فراموشي سپرده‌اند. براي آنكه با ابعاد گوناگون مساله نهضت انبياء آشنا شويم مجموع مسائلي را كه در اين زمينه قابل طرح و بررسي است فهرست‌وار ذكر مي‌كنيم:
ـ چرا پيامبران مبعوث شدند؟ چه دليل عقلاني براي لزوم بعثت آنها داريم؟ اگر انبياء مبعوث نمي‌شدند چه حادثه‌اي پيش مي‌آمد؟
ـ اهداف بعثت انبياء چه بود؟ پيام‌آوران الهي داراي چه پيامي براي انسان‌هاي قرون و اعصار بودند؟ آيا آنها يك هدف داشتند يا چند هدف؟ و آيا آنها هدف يا اهداف مشتركي داشتند يا نه؟
ـ چه كساني در برابر انبياء موضعگيري مي‌كردند؟ آنها داراي چه آرمان‌ها و خصوصيات مشتركي بودند؟ نحوه موضعگيريشان چه بوده است؟ و براي مبارزه با پيامبران از چه تدابير و شيوه‌هايي استفاده مي‌كردند؟
ـ مخاطب انبياء چه كساني بودند؟ آيا پيام آنها براي همه انسان‌ها بوده است يا براي افرادي خاص؟ به بيان ديگر آيا آنها مي‌خواستند همه انسان‌ها را به سر منزل مقصود برسانند يا تعداد محدودي را؟ انبياء براي رساندن پيام خود از چه روش‌هايي استفاده مي‌كردند؟ آنها در برخورد با دشمنان خود از چه شيوه‌هايي استفاده مي‌كردند؟
ـ راه‌هاي شناسايي انبياء چيست؟ پيامبران حقيقي را چگونه مي‌توان از مدعيان دروغين باز شناخت؟ آيا ملاك و معياري براي حقانيت دعوت انبياء وجود دارد يا نه؟
ـ اعجاز چيست؟ پيامبران چرا معجزه ارائه مي‌دادند؟ آيا معجزه از نظر عقلي قابل پذيرش است يا نه؟ آيا معجزه انبياء مخالفتي با قانون عليت و معلوليت دارد يا نه؟ چگونه مي‌توان معجزه را سند رسالت پيامبران دانست؟
ـ وحي چيست؟ آيا راهي براي شناسايي و پذيرش وحي وجود دارد يا نه؟ فرق وحي با الهام و اشراق چيست؟ آنهايي كه وحي را نپذيرفته‌اند اين پديده را چگونه تفسير و تبيين نموده‌اند؟
ـ علم انبياء از چه نوع بوده است؟ آيا انبياء علم غيب داشته‌اند يا نه؟ آيا انبياء از عهده تاويل امور بر مي‌آمده‌اند يا نه؟ از اينها گذشته ابعاد گوناگون علم انبياء چه بوده است؟
ـ عصمت چيست و چرا آن را يكي از اختصاصات انبياء به شمار آورده‌اند؟ عصمت داراي چه مراحلي است؟ آيا دانشمندان اسلامي پيرامون مسائل مربوط به عصمت، اتحادنظر دارند يا اختلاف‌نظر؟ آيا دلايل عقلي بر لزوم عصمت وجود دارد يا نه؟ عصمت را چگونه مي‌توان تفسير و تبيين كرد؟ اگر انبياء معصوم بوده‌اند پس چرا در آيات قرآني نسبت گناه به آنها داده شده است؟
ـ انبياء جزو كدام گروه و طبقه بوده‌اند؟ خصوصيات اخلاقي و ابعاد گوناگون شخصيت آنها چه بوده است؟
ـ زمينه‌هاي بعثت انبياء چه بوده است؟ آيا شرايط ظهور آنها جنبه اقتصادي داشته است يا نه؟ آيا زمينه‌هاي بعثت آنها با يكديگر متفاوت بوده است يا نه؟ چرا نبوت همواره در تاريخ تجديد مي‌شده است؟
ـ آيا انبياء با يكديگر وحدت داشته‌اند يا نه؟ مقام و مراتب آنها چه بوده است؟ آيا بعضي بر بعضي ديگر برتري داشته‌اند يا نه؟ انبياي اولوالعزم چه كساني بوده‌اند؟ چه تعداد پيامبر در طول تاريخ مبعوث شدند؟
ـ و بالاخره حاصل تلاش انبياء چه بوده است؟ آنها چه تاثيري در طول تاريخ بر جاي نهادند؟ و آيا اين تاثير مثبت بوده است يا منفي؟
اينها مجموعه مسائلي است كه در خصوص نبوت بايد مطرح شود و ما نيز در اين كتاب كوشيده‌ايم تا در زمينه آيات قرآني به بحث و بررسي درباره آنها بپردازيم.»
در بحث نبوت، نخستين مساله‌اي كه مطرح مي‌شود، لزوم بعثت انبياست. يعني به چه دلايلي مي‌توان وجود انبياء را پذيرفت، ضرورت بعثت و رسالت انبياء چيست، اگر انبياء مبعوث نمي‌شدند چه ضررها و زيان‌هايي بر بشريت وارد مي‌آمد، بشريت بدون وجود انبياء مي‌توانست به حيات خويش ادامه دهد يا نه و خلاصه آنكه با چه دلايلي مي‌توان لزوم بعثت انبياء را اثبات كرد. فيلسوفان و متكلمان از قديم‌الايام دلايل گوناگوني را درباره ضرورت بعثت انبياء مطرح كرده‌اند، از جمله؛ حكمت الهي و قانونگذاري.
كتاب حاضر، مباحث درباره انبياء را در دوازده مبحث تفسيري مورد پژوهش قرار داده است؛ لزوم بعثت انبياء، اهداف بعثت انبياء، موضعگيري‌ها در برابر انبياء، روش‌هاي تبليغي انبياء، اعجاز، راه شناسايي انبياء، وحي، علم انبياء، عصمت انبياء، شخصيت انبياء، زمينه‌هاي بعثت انبياء، مقام و مراتب انبياء، و كارنامه انبياء.
كتاب‌هاي قرآن كريم، نهج‌البلاغه، تفسير نهج‌البلاغه علامه جعفري، نامه رهبران، دررالفوائد، اعتقادات، الاشارات والتنبيهات، انسان موجود ناشناخته، درس‌هايي از اصول عقايد، راه طي شده، چرا مسيحي نيستيم، قصص قرآن، اسلام آيين برگزيده، روح فلسفه در قرون وسطي، اسلام در ايران، تفسير موضوعي قرآن، ده مقاله پيرامون مبدا و معاد، پژوهشي در تاريخ قرآن كريم، نقش پيامبران در تمدن انسان، تحف‌العقول عن آل‌الرسول(ع)، تفسير نورالثقلين؛ شرح غررالحكم و دررالكلم، البيان، نبوت، ايدئولوژي و عقايد اسلامي، وحي محمدي، كشاف، رسالت جهاني پيامبران، راز بزرگ رسالت، نيروي معنوي پيامبران، منشور جاويد قرآن، و ده‌ها عنوان كتاب ديگر، از منابع مورد استناد نويسنده در تدوين اين اثرند.
چاپ دوم كتاب «مباني رسالت انبياء در قرآن» در شمارگان 2000 نسخه، 292 صفحه و بهاي 70000 ريال راهي بازار نشر شد.
شنبه ۴ مهر ۱۳۸۸ - ۱۰:۰۵
نظر شما