رضا حاجی‌آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به برگزاری برنامه فلوشیپ استانبول گفت: این برنامه هر سال از سوی انجمن چاپ و انتشارات ترکیه، انجمن صدور مجوز و با حمایت وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه همه ساله در شهر استانبول برگزار می‌شود. این رویداد فرهنگی ادبی را می‌توان بزرگ‌ترین گردهمایی ناشران و آژانس‌های ادبی جهان دانست که همه‌ساله در شهر استانبول ترکیه برگزار می‌شود.

وی افزود: امسال و در نهمین دوره این همایش بیش از یک‌هزار ناشر و آژانس ادبی از ۹۳ کشور جهان درخواست حضور داده‌اند، انتشارات هزاره ققنوس نیز تاکنون در چند دوره این فلوشیپ حاضر بوده است.

حاجی‌آبادی با بیان اینکه فلوشیپ ناشران جهان استانبول سال ۲۰۱۶ با حمایت از ۱۸ ناشر و آژانس ادبی ۹ کشور مختلف کار خود را آغاز کرد، ادامه داد: دوره اول این نشست تخصصی به مدت ۶ روز در هتل منطقه سلطان احمد استانبول که از سوی برگزارکنندگان برای حاضران به رایگان رزرو شده بود برپا شد و امسال نهمین دوره فلوشیپ استانبول، به‌مدت ۳ روز از ۵ تا ۷ مارس ۲۰۲۴ (۱۵ تا ۱۷ اسفندماه ۱۴۰۲) در محل کتابخانه رمی شهر استانبول برگزار خواهد شد.

وی بیان کرد: در دوره قبلی یعنی هشتمین دوره فلوشیپ استانبول حدود ۵۰۰ آژانس ادبی و ناشر از ۷۲ کشور جهان شرکت داشتند و حدود ۵ هزار قرار ملاقات حضوری و آنلاین از سوی حاضران باهدف ارتباطات بیشتر و تبادل رایت با یکدیگر برقرار شد.

حاجی‌آبادی با اشاره به چگونگی حضور نشر ایران در فلوشیپ استانبول گفت: حضور ایران در این رویداد فرهنگی به‌مرور و باگذشت زمان افزایش پیدا کرده است. ناشران و آژانس‌های ادبی ایرانی در دوره‌های اخیر بیشتر با این برنامه آشنا شده‌اند و تلاش کردند در آن حضور داشته باشند.

به گفته وی، طبق اعلام برگزارکنندگان، در میان یک‌هزار ناشر و آژانس ادبی از ۹۳ کشور جهان، ۳۶ درخواست از سوی ناشران و آژانس‌های ادبی ایرانی صورت گرفته است.

حاجی‌آبادی با اشاره به تفاوت این دوره با دوره‌های پیشین فلوشیپ استانبول، گفت: آنچه این دوره فلوشیپ استانبول را از دوره‌های قبلی متمایز کرده است نوع دعوت ناشران و آژانس‌های ادبی است، در دورهای نخست معمولاً تعداد کمی ناشر در بسته‌های طلایی (پرداخت هزینه‌های پرواز- اقامت - ترانسفر – ترجمه- غرفه و ناهار) دعوت می‌شدند، به مرور و با استقبال ناشران این بسته‌های حمایتی به نقره‌ای شامل پرداخت هزینه‌های - اقامت - ترانسفر – ترجمه- غرفه و ناهار و برنزی که به معنای هزینه‌های ترجمه- غرفه و ناهار است، تبدیل شد، نکته جالب اینکه این دوره در بخش برنزی از ناشران خواسته شده مبلغ ۱۰۰ یورو هزینه مشارکت را پرداخت کنند.

وی با اشاره به کشور مهمان ویژه نهمین دوره فلوشیپ استانبول نیز توضیح داد: مهمان ویژه این دوره، کشور مکزیک است که برنامه‌های خوبی برای معرفی فرهنگ و ادبیات آن کشور تدارک دیده است، در مراسم افتتاحیه دوره گذشته آقای هوگو ستزر، رئیس انجمن ناشران مکزیک سخنرانی خوبی در این زمینه داشت.

لزوم دیپلماسی فرهنگی کارآمد

حاجی‌آبادی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های این فلوشیپ گفت: وجود یک دیپلماسی فرهنگی کارآمد در میان متولیان بخش دولتی و خصوصی و هماهنگی بسیار مناسب این دو گروه سبب شده است فلوشیپ استانبول به یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی ناشران و آژانس‌های ادبی جهان تبدیل شود، طوری که شاید بتوان عنوان المپیک ناشران را بر آن گذاشت.

وی ادامه داد: این رویداد توانسته جایگاه خود را در میان اصحاب فرهنگ مکتوب اکثر کشورهای جهان باز کند و نمادی از مدیریت و دیپلماسی و فرهنگ این کشور شود، آژانس اینتروتما که یکی از آژانس‌های ادبی بزرگ ترکیه و خاورمیانه است مسئولیت اجرایی این دوره از فلوشیپ استانبول را بر عهده دارد.

مدیر انتشارات هزاره ققنوس با اشاره به گفت‌وگو با دست‌اندرکاران این آژانس به‌عنوان مدیریت اجرایی برنامه، عنوان کرد: در این گفت‌وگوها متوجه شدم آن‌ها توانسته‌اند سازماندهی مناسب خود را نیز همراه با فرهنگ کشورشان به دیگر نقاط جهان صادر کنند، مشارکت برخی از سازمان‌ها و آژانس‌های ادبی ترکیه در نمایشگاه‌ها و سایر برنامه‌های مشابه، نشان از اعتماد جامعه جهانی به فعالان تُرک این عرصه دارد.

وی افزود: خروجی این کار منظم گروهی و یکدست باوجود تفاوت‌های فرهنگی و عقیدتی و حتی سیاسی در بین متولیان فلوشیپ استانبول آن‌قدر مثال‌زدنی و عالی است که می‌تواند الگویی برای سایر کشورها ازجمله ایران باشد.

حاجی‌آبادی با بیان اینکه اما ناشران و آژانس‌های ادبی ایران و سازمان‌های و ارگان‌های فرهنگی ایرانی حضور تأثیرگذار و مدامی در این گونه گردهمایی‌ها ندارند، گفت: همین حضور گاه‌به‌گاه و اتفاقی و بدون برنامه نیز گاهی با چشم‌هم‌چشمی و رقابت ناسالم و تخریب یکدیگر همراه است. به قول دوستی، حاضران در این گونه مجامع باید بدانند مروجان و نمایندگان فرهنگی کشور خودشان هستند و از کوچک‌ترین فعالیت‌های تخریبی و ضداخلاقی دوری کنند.

وی همچنین اظهار امیدواری کرد؛ با دیپلماسی درست فرهنگی بتوانیم جایگاه مناسبی در فرهنگ مکتوب جهان پیدا کنیم و زمینه‌های رشد فرهنگی و اقتصادی را فراهم کنیم، بی‌شک هر فعالیت درست فرهنگی و رفتاری می‌تواند به اقتصاد فرهنگ این مرزوبوم کمک شایانی کند.