به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، غلامعلی حداد عادل در نشست خبری روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم فردوسی که صبح امروز ۲۵ اردیبهشت در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برگزار شد، گفت: زبان فارسی یکی از ارکان هویت ملی ایرانیان است و تا زمانی که ایران بوده، زبان فارسی بوده و تا وقتی که زبان فارسی باشد ایران هم خواهد بود. این زبان یکی از کهن‌ترین زبان‌های زنده دنیا است که با ادبیات غنی و فاخر خود ایران را به همه جهان شناسانده و این زبان به همه جا کشیده شده است.
وی افزود: زبان فارسی در داخل مرزهای ایران به عنوان زبان مشترک بین همه مردم ایران پذیرفته شده است؛ در واقع از گذشته مردم ایران با هر زبان مادری‌ای که داشتند، برای گفت‌وگو با یکدیگر زبان فارسی را انتخاب می‌کردند. زبان و خط فارسی بر اساس اصل ۱۵ قانون اساسی، زبان و خط رسمی کشور است، شأن فرهنگستان، پاسداری از زبان فارسی و شئون حاکمیتی زبان فارسی است و مسائلی را برعهده می‌گیرد که از عهده سایر نهاد برنمی‌آید.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی عنوان کرد: از زمانی که ۲۵ اردیبهشت ماه روز پاسداشت فردوسی نامیده شده، مسئولیت اصلی این روز را را بر عهده گرفتیم. امسال یک گام بلند و جدید در این زمینه برداشتیم و به مناسبت ۲۵ اردیبهشت، روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فارسی، این تصمیم را گرفتیم که به جلسه رسمی اکتفا نکنیم؛ سال‌های گذشته صرفاً یک جلسه رسمی داشتیم که مسئولان فرهنگستان و مسئولان فرهنگی در آن شرکت و سخنرانی می‌کردند اما امسال علاوه بر مجلس رسمی، از فرصت استفاده کرده و ۲۶ اردیبهشت را هم به دنبال آن آوردیم و رویداد علمی در حوزه زبان و ادبیات فارسی اضافه می‌کنیم؛ به این معنا که گروه‌های خودمان در فرهنگستان، همایش تخصصی در حوزه کار خود در داخل فرهنگستان برگزار کنند.
حداد عادل در ادامه معرفی برنامه‌های بزرگداشت فردوسی و زبان و ادب فارسی گفت: ۲۵ اردیبهشت ماه بعد از مراسم رسمی در تالارهای مختلف فرهنگستان شاهد برپایی جلسات تخصصی توسط گروه‌های مختلف فرهنگستان خواهیم بود که در حوزه تخصصی مقاله می‌خوانند. این برنامه نخستین‌بار است که اجرا می‌شود و امیدواریم گام اولی باشد که هر ساله در چنین روزی با دعوت صاحب‌نظران در حوزه زبان فارسی، اجتماعات علمی برپا شود.
رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا مبنی بر چگونگی همکاری فرهنگستان و شورای پاسداشت زبان فارسی و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: ایجاد شورای پاسداشت زبان فارسی پیشنهاد خود فرهنگستان به دولت بود. هم با شورای پاسداشت زبان فارسی هم انجمن آثار و مفاخر فرهنگی همکاری داریم تا برای فعالیت در حوزه زبان فارسی موازی کاری انجام نشود. به نوعی ما نهاد بالا دستی هستیم و آنها میان دستی و در جهت پاسداری از زبا فارسی با هم همکاری می‌کنیم.
حداد عادل درباره کاربردی کردن فعالیت‌های فرهنگستان و استفاده از واژه‌ها توسط عموم مردم عنوان کرد: یکی از اقدامات ما یافتن معادل فارسی برای اصطلاحات بیگانه در رشته‌های علمی و اصطلاحات اداری است؛ وظیفه اصلی فرهنگستان یافتن معادل درست، سازگار و مناسب است و ۳۴ سال نیز برای یافتن واژه درست فعالیت گسترده داشتیم. گروه واژه‌گزینی بیش از ۵۰ کارشناس واژه‌گزینی دارد و ۱۱۰ گروه علمی متشکل از استادان دانشگاه، زبان‌دانان‌ها با ما همکاری داشتند و ۶۵ هزار واژه تخصصی و عمومی را به تصویب رسانده‌اند و در فرهنگ واژه‌های مصوب منتشر کرده‌ایم. در حوزه تخصصی زمانی که تعداد واژه‌های مصوب به هزار واژه برسد، فرهنگ تخصصی آن رشته منتشر می‌شود و زمانی که تعداد به ۳۲ هزار واژه رسید در قالب دانشنامه عرضه می‌شود. ترویج واژه‌ها و کاربردی کردن از عهده فرهنگستان برنمی‌آید. ما تولید می‌کنیم و توزیع آنچه تولید می‌شود به عوامل متعددی فرهنگی مربوط است. جامعه باید نسبت به استفاده از زبان فارسی غیرت و تعصبی داشته باشد و از خطر تباه شدن زبان آگاه باشد. قوانین این حوزه تصویب شده است و ما در اجرای قوانین نقشی نداریم. فرهنگستان جایگاهی برای دانشمندان زبان فارسی است که کار علمی می‌کنند.
وی تصریح کرد: اگر شاهد این موضوع هستیم که سردر مغازه‌ها در سطح شهر با قانون مغایرت دارد یا نوشته بسته‌بندی تولیدات و صنایع به‌ویژه خوراکی خلاف قانون است، مایه شرمساری هر ایرانی غیرتمندی است و مشکلی است که در بدو تأسیس فرهنگستان دیده نشده است. سازوکاری برای ورود در این سطح برای اجرا نداریم، آسیب‌شناسی وضعیت زبان و تخلفات و صدمه‌هایی که به زبان وارد می‌شود بحث گسترده‌ای است. البته در فرهنگستان اقداماتی ترویجی برای واژه‌های مصوب انجام دادیم که دستورالعمل دارد. نباید از نقش رسانه‌ها غافل نشویم و باید رسانه‌ها به کمک زبان فارسی بیایند و واقعیات‌های جامعه را به فرهنگستان و مصوبات فرهنگستان را به مردم منتقل کنند. رسانه‌ها باید دست و بازوی فرهنگستان باشند و در امتداد فعالیت‌ها نقش خود را عمل کنند و از ناهنجاری اجرای قانون که رخ می‌دهند یاد کنند تا ناهنجاری کم شود.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با تأکید بر اینکه در طول تاریخ فردوسی آن قدر که نزد عامه شناخته شده بود، نزد استادان اهل تحقیق مطرح نبود، گفت: فردوسی شاعری ملی و مردمی بود که برای نمونه ورود او بین عوام نقالی است و نقالان روایتگر داستان ایران کهن از زبان فردوسی بودند. امروزه چهره‌هایی جوان و نوجوان هم در این حوزه ظهور کردند و هنر خاصی هم دارند. روستایی‌ها نیر با شاهنامه اُنس داشتند، برخی شاهنامه را حفظ کردند، جا دارد هم صدا و سیما و فیلمساز مستقل با الهام از شاهنامه، تولیدات رسانه‌ای زیادی داشته باشند، شاهنامه یک خوراک فرهنگی مناسب برای همه ملت‌های فارسی است.
وی تصریح کرد: با آموزش و پرورش همکاری خوبی داریم و کتاب‌های دوره ابتدایی را بررسی کرده‌ایم و برای لغات فرنگی که در درس‌های ریاضیات و علوم وجود داشت، معادل فارسی پیدا کرده‌ایم. این واژه‌ها را در کتاب ابتدایی و متوسطه گنجانده‌ایم و نوع ارتباط به کمک تألیف کتاب درسی است. همکاری دیگر ما با وزرات آموزش و پرورش این است که بررسی کردیم در دوره ابتدایی، یک کودک چقدر باید فارسی بداند و چه توانایی‌هایی در این زمینه باید داشته باشد. در این حوزه کار علمی می‌کنیم اما به معنای وسیع کلمه در حوزه کودک و نوجوان در تولید ادبیات کاری نکرده‌ایم و بعید می‌دانم در سال‌های آینده بتوانیم فعالیت‌هایی را در سطح وظایف حاکمیتی ادبیات کودک و نوجوان در فرهنگستان ایجاد کنیم. این زمینه موضوع مهمی است و یکی از علل اینکه نتوانستیم، در کارمان توسعه‌ای داشته باشیم مشکلات بودجه بوده است. هر کار جدیدی بودجه جدیدی می‌خواهد. در یکی دو سال اخیر در مجلس با نظر مساعد نسبت به بودجه فرهنگستان نگاه شده است. امیدوارم با ادامه مساعدت‌های مجلس، خلأ‌ها رو ببینیم و جبران کنیم.
نظر شما